Τον Μάιο του 1940 ιδρύθηκε η Ειδική Αστυνομία για να βοηθήσει την αστυνομική δύναμη στα καθήκοντά της κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου. Η ειδική αυτή δύναμη διαλύθηκε μετά το τέλος του πολέμου. Ιδρύθηκε ξανά όμως τον Ιανουάριο του 1953, εξαιτίας των εσωτερικών συνθηκών, με αρχικό αριθμό 241 ανδρών, που σταδιακά αυξήθηκαν στους 3.000. Η δύναμη αυτή διοικείτο από Άγγλο ανώτερο αξιωματικό. Διαλύθηκε το 1959, μετά τη λήξη του απελευθερωτικού αγώνα.
Τον Αύγουστο του 1955, όταν πια ο ένοπλος αγώνας της ΕΟΚΑ είχε ξεσπάσει, η αποικιακή κυβέρνηση εξουσιοδότησε τον αρχηγό της Αστυνομίας να δημιουργήσει Επικουρική Αστυνομία. Η αρχική δύναμή της ήταν 400 άντρες, που σταδιακά αυξήθηκαν σε 1.400, κυρίως Τουρκοκυπρίους. Κύριες ασχολίες τους ήσαν η φρούρηση κυβερνητικών κτιρίων και εγκαταστάσεων, συνοδοί περιπόλων, οδηγοί οχημάτων, ενώ χρησιμοποιήθηκαν και για έρευνες, για διαλύσεις μαχητικών διαδηλώσεων κ.ά.
Στις 20 Σεπτεμβρίου του 1955 ιδρύθηκε η Μηχανοκίνητη Εφεδρεία που εκπαιδεύτηκε και χρησιμοποιήθηκε σε καθήκοντα καταστολής διαδηλώσεων και ταραχών. Η δύναμη αυτή αποτελείτο από 9 μονάδες με 45 άντρες η κάθε μια, που υπηρέτησαν σε όλες τις επαρχίες της Κύπρου. Τη διοίκησή της είχε Άγγλος αξιωματικός. Το 1959, με το τέλος του αγώνα, η δύναμη αυτή διαλύθηκε. Μερικά μέλη της εισήλθαν στις τάξεις της Αστυνομίας και τα υπόλοιπα αποζημιώθηκαν και απολύθηκαν.
Εξαιτίας του αγώνα της ΕΟΚΑ, μεταξύ του 1955 και του 1959 μετατέθηκαν για υπηρεσία στην Κύπρο και άντρες της Μητροπολιτικής Αστυνομίας της Αγγλίας, με γενικά καθήκοντα. Οι άντρες που εστάλησαν στο νησί ήσαν όλοι βαθμοφόροι, με τον βαθμό του λοχία και άνω. Η θητεία τους ήταν 2ετής και εργάζονταν κατά των αγωνιστών της ΕΟΚΑ, κυρίως ως ανακριτές - βασανιστές. Η μονάδα αυτή απεσύρθη από την Κύπρο σταδιακά, μεταξύ Μαρτίου του 1959 και Αυγούστου του 1960.
Τον Μάρτιο του 1956 διορίστηκε μια αστυνομική επιτροπή με σκοπό να μελετήσει αλλαγές που έπρεπε να γίνουν σχετικά με τους όρους υπηρεσίας, την οργάνωση της Αστυνομίας, τη διαδικασία εγγραφής νεοσυλλέκτων, το σύστημα προαγωγών και εκπαίδευσης των μελών της δύναμης και, γενικά, τη δημιουργία ενός σώματος αποτελεσματικότερου και αρτιότερου. Την επιτροπή αποτελούσαν ο F. J. Armstrong, επιθεωρητής της βρεττανικής Αστυνομίας, ο Sir Henry Studdy, αρχηγός της Αστυνομίας του West Riding of Workshire και ο G.C. White, αρχηγός της Αστυνομίας του Warwichshire. Ο τελευταίος υπηρέτησε λίγο αργότερα και ως αρχηγός της κυπριακής Αστυνομίας. Η επιτροπή εργάστηκε στην Κύπρο από τον Μάρτιο μέχρι τον Απρίλιο του 1956, και έκαμε συστάσεις για πολλά θέματα, όπως την κλίμακα μισθολογίου, τη στολή και εξάρτυση των αστυνομικών, το σύστημα προαγωγών κ.ά.
Κατά την περίοδο του αγώνα (1955 -1959) η Αστυνομία, διοικούμενη από Άγγλους και στρατευμένη στην υπηρεσία της αποικιακής κυβέρνησης, βρέθηκε αντιμέτωπη με τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ και γενικότερα τον ελληνοκυπριακό πληθυσμό της Κύπρου. Ο αρχηγός της ΕΟΚΑ Γεώργιος Γρίβας - Διγενής εφάρμοσε κατά καιρούς διάφορα σχέδια δράσης κατά της Αστυνομίας, με κύριο στόχο την τρομοκράτηση των μελών της και την παράλυσή της, με προοπτική να μειωθεί ο ρόλος της κατά των μελών της ΕΟΚΑ και, γενικότερα, κατά του αγώνα.