Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Όπως ίσχυε και με τις άλλες ασχολίες, οι τεχνικές καλλιέργειας της γης χαρακτηρίζονταν για πολλούς αιώνες από ένα πρωτογονισμό. Οι άνθρωποι δούλευαν σκληρά στα χωράφια με τη βοήθεια ζώων (βοδιών, αλόγων, γαϊδουριών κλπ.) που είχαν εξημερώσει από πολύ νωρίς. Πολύ σπάνια χρησιμοποιούσαν άλλες δυνάμεις. Οι τεχνικές που χρησιμοποιούσαν για την καλλιέργεια της γης βρίσκονταν επίσης σ' ένα πολύ χαμηλό τεχνικό επίπεδο. Μεγάλοι και μικροί γαιοκτήμονες χρησιμοποιούσαν τα ίδια μέσα. Επειδή συνήθως το έδαφος ήταν φτωχό και γεμάτο πέτρες, έπρεπε να καταβληθούν μεγάλες προσπάθειες να ετοιμαστεί για καλλιέργεια. Εξάλλου φτωχοί και πλούσιοι καλλιεργητές χρησιμοποιούσαν τα φυσικά λιπάσματα. Βέβαια το μόνο λίπασμα που γνώριζαν κατά την Αρχαιότητα ήταν η κοπριά που έπαιρναν σε αφθονία από τα ζώα τους και την χρησιμοποιούσαν αχώνευτη, σκορπώντας την στο χωράφι προτού το καλλιεργήσουν. Εύκολα καταλαβαίνουμε ότι το λίπασμα αυτό δεν ήταν αρκετό για παραγωγή. Η έλλειψη συνθετικών λιπασμάτων και η συνεχής καλλιέργεια του ίδιου προϊόντος στο ίδιο χωράφι μείωνε την παραγωγή. Όπως φαίνεται, οι αρχαίοι αγνοούσαν την αμειψισπορά και έτσι κάθε χωράφι ήταν προορισμένο για μια μόνο καλλιέργεια. Το πολύ - πολύ άφηναν το χωράφι ακαλλιέργητο για ένα χρόνο για να το σπείρουν πάλι με το ίδιο είδος τον επόμενο.

Αλέτρι και υνί

Τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν ήταν κι αυτά πρωτόγονα βέβαια. Το αλέτρι με το ξύλινο ή το μεταλλικό υνί (το ησιόδειο άροτρο) ήταν το κύριο αγροτικό τους εργαλείο (πρβλ. το πήλινο σύμπλεγμα των Βουνών). Το έσερναν βόδια ή μουλάρια, όμως με το αλέτρι αυτό ήταν αδύνατο να γίνει βαθιά καλλιέργεια όσο κι αν πιεζόταν από τον γεωργό. Το φτυάρι, το σκαλιστήρι, η σφύρα για το σπάσιμο των σβώλων, ήσαν μερικά γεωργικά εργαλεία σε χρήση. Τα ίδια αυτά εργαλεία χρησιμοποιήθηκαν χωρίς αλλαγές μέχρι την εμφάνιση των μηχανικών μέσων. Όμως ακόμα και σήμερα είναι σε χρήση, ιδιαίτερα σε ανώμαλα εδάφη.

Βλέπε λήμμα: Βουνοί

Τρία βασικά οργώματα ήταν αναγκαία για την προετοιμασία της γης για σπορά. Το πρώτο γινόταν την άνοιξη και μ' αυτό θάβονταν τα κατάλοιπα της προηγούμενης καλλιέργειας, τα ξηρά και άγρια χόρτα, και για να σκεπαστεί η κοπριά. Το δεύτερο γινόταν το καλοκαίρι και συνήθως γινόταν εγκάρσια σε σχέση με το προηγούμενο- σκοπός του ήταν να έρθει στην επιφάνεια το σκεπασμένο έδαφος για να ψηθεί από τον ήλιο. Το τρίτο τέλος άρχιζε τον Νοέμβριο, πάλι με διαφορετική κατεύθυνση.

Βλέπε λήμμα: Δημητριακά

Με το τρίτο αυτό όργωμα γινόταν και η σπορά, που απαιτούσε έμπειρο χέρι ώστε ο σπόρος να απλωθεί ομοιόμορφα σ' όλο το χωράφι. Με τη σπορά τέλειωνε και ο κύκλος των αγροτικών προετοιμασιών. Όλο τον χειμώνα έπρεπε να παρακολουθούνται τα σπαρτά και να υποβοηθούνται στην ανάπτυξή τους με την αφαίρεση των ζιζανίων κλπ. Η συγκομιδή άρχιζε τις πρώτες μέρες του Ιουνίου. Θέριζαν τα στάχυα με δρεπάνια, κόβοντάς τα λίγο πιο πάνω από τη ρίζα. Αφού άφηναν τις δέσμες στο χωράφι για να λιοκαούν, τις έδεναν ύστερα σε δεμάτια που τα μετέφεραν στ' αλώνια φορτωμένα σε ζώα ή αμάξια που τα έσερναν συνήθως βόδια, μουλάρια ή γαϊδούρια. Με τη βοήθεια των ζώων πάλι, τα αλώνιζαν μέχρι που να γίνουν άχυρο και ύστερα με τη βοήθεια του ανέμου ξεχώριζαν τον καρπό.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια