Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Άγιος Θεόδωρος Αγρού- Agios Theodoros Agrou. Χωριό της επαρχίας Λεμεσού, στο νότιο τμήμα της Πιτσιλιάς, 1.010 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Πρόκειται για ένα από τα ψηλότερα χωριά της Κύπρου. Είναι γνωστό ως Άγιος Θεόδωρος Λεμεσού ή Άγιος Θεόδωρος Αγρού (από το όνομα της επαρχίας στην οποία βρίσκεται), αλλά και ως Άγιος Θεόδωρος Αγρού (από το όνομα του γειτονικού κεφαλοχωριού). Απέχει κάπου 3 χμ. από τον Αγρό και 6 περίπου χμ. από το Παλαιχώρι.

Γεωλογία, καλλιέργειες

Το χωριό περιβάλλεται από ψηλές βουνοκορφές, η ψηλότερη από τις οποίες είναι η Παπούτσα (1.554 μέτρα) που βρίσκεται περί τα δυο χιλιόμετρα βορειοανατολικά του οικισμού. Το τοπίο είναι διαμελισμένο από τους παραπόταμους του Λιμνάτη και του Ποταμού της Γερμασόγειας που ρέουν στην περιοχή.

Ο Άγιος Θεόδωρος, τοποθετημένος πάνω στα πετρώματα του διαβάση και του γάββρου, λίγα μόνο χιλιόμετρα στα νοτιοδυτικά της κορφής Παπούτσα, περιβάλλεται από αρκετή άγρια θαμνώδη βλάστηση. Στο ορεινό του διαμελισμένο τοπίο καλλιεργούνται τα αμπέλια (ιδιαίτερα τα οινοποιήσιμα), τα οπωροφόρα (μηλιές, αχλαδιές, κερασιές, δαμασκηνιές, κλπ.), οι αμυγδαλιές και οι καρυδιές, λίγες ελιές, τα κτηνοτροφικά φυτά, οι πατάτες (ιδιαίτερα οι ανοιξιάτικες) και τα λαχανικά. Ο Άγιος Θεόδωρος περιλαμβάνεται στο Σχέδιο Ενιαίας Αγροτικής Αναπτύξεως Πιτσιλιάς και έχει ωφεληθεί από αυτό με την ανόρυξη, στην περιοχή του, μιας γεώτρησης για την άρδευση έκτασης γης 13 περίπου εκταρίων, την ασφάλτωση του δρόμου Αγίου Ιωάννη- Αγίου Θεοδώρου, την κατασκευή αναβαθμίδων και τη βελτίωση και κατασκευή αγροτικών δρόμων. Η κτηνοτροφία διεξάγεται σε οικιακή βάση.

Κλίμα, κτηνοτροφία, γεωργία

Η βροχόπτωση στην περιοχή σχεδόν πλησιάζει τα 800 χιλιοστόμετρα. Η σχετικά ψηλή βροχόπτωση και οι αρδεύσεις κατά μήκος των στενών κοιλάδων, επιτρέπουν τη μεγάλη ποικιλία των πιο πάνω καλλιεργειών. Το τραχύ και άγονο τοπίο, ιδιαίτερα οι μεγάλες κλίσεις, δεν επιτρέπουν μεγάλες αποδόσεις στ' αμπέλια. Τα αρχικά δάση είτε έχουν αποκοπεί, όπως και σ' άλλα χωριά της Πιτσιλιάς για καύσιμα και ξυλεία, είτε έχουν καταστραφεί από την ανεξέλεγκτη βόσκηση.

Όπως και σ' άλλα γειτονικά χωριά, έτσι και στον Άγιο Θεόδωρο επικρατεί πολυτεμαχισμός της γης, με αποτέλεσμα η ιδιοκτησία να αποτελείται από πολλά μικρά και αντιοικονομικά τεμάχια. Αξιοπρόσεκτες είναι οι δόμες που δημιούργησαν οι κάτοικοι πάνω στα σκληρά πυριγενή πετρώματα, σύμβολο αγώνα για επιβίωση. Για ενίσχυση του ισχνού γεωργικού εισοδήματος, σχεδόν κάθε οικογένεια διατηρεί λίγες κατσίκες και πουλερικά.

Πληθυσμός

Ο Άγιος Θεόδωρος συνδέεται με τη Λεμεσό μέσω Καλού Χωριού και με τη Λευκωσία μέσω του Παλαιχωριού. Στα δυτικά συνδέεται με τη Σολιά μέσω Κυπερούντας. Η σχετική απομόνωση, το τραχύ και άγονο τοπίο και η περιορισμένη εργοδότηση σε γειτονικά χωριά, συνέβαλαν στη σοβαρή έξοδο του πληθυσμού του χωριού. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Ο οικισμός, όπως συμβαίνει και με πολλά άλλα χωριά της Πιτσιλιάς, λόγω τοπογραφικών παραγόντων, δεν είναι συμπαγής. Το διαμελισμένο τοπίο και η απουσία σχετικά μικρής καμπίσιας έκτασης για την επέκταση του οικισμού είναι οι βασικοί παράγοντες που επηρέασαν την εξάπλωση του Αγίου Θεοδώρου.

Εκκλησία της Παναγίας

Στην εκκλησία της Παναγίας διατηρείται ένα τέμπλο, που χρονολογείται από το 1667 και φυλάγεται ένα ευαγγέλιο του 1550. Η εκκλησία της Παναγίας του Αγίου Θεοδώρου (Αγρού) έχει ανακηρυχθεί αρχαίο μνημείο από το Τμήμα Αρχαιοτήτων.

Το χωριό υπήρχε κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια. Προφανώς είχε ιδρυθεί κατά τη Βυζαντινή εποχή. Σε παλαιούς χάρτες (λ.χ. του Α. Ortelius του 1573) το χωριό βρίσκεται σημειωμένο ως S. Todo.

Βλέπε λήμμα: Παναγία, Άγιος Θεόδωρος Αγρού

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια