Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός κατά τον 9ο π.Χ. αιώνα και στη συνέχεια ήταν η αύξηση της δύναμης των Φοινίκων στην Κύπρο. Οι Φοίνικες, ορμώμενοι από τη Φοινίκη (κοίλη Συρία), όλο και περισσότεροι εγκαθίσταντο στην Κύπρο όπου και δημιούργησαν αποικίες με σημαντικότερη την πόλη του Κιτίου στην οποία και κυριάρχησαν σύντομα. Αργότερα δε επεξέτειναν την κυριαρχία τους και σε άλλες σημαντικές πόλεις του νησιού. Μαζί τους έφεραν στην Κύπρο και το εμπορικό τους δαιμόνιο, τη θρησκεία και τους θεούς τους και άλλα στοιχεία του δικού τους πολιτισμού.

Δεν γίνεται εδώ λεπτομερέστερη αναφορά στους Φοίνικες και στις σχέσεις Κύπρου και Φοινίκης, επειδή τέτοια αναφορά γίνεται στο λήμμα Φοίνικες στο οποίο και παραπέμπουμε.

Εξάλλου, στις σχέσεις Συρίας και Κύπρου θα πρέπει να αναφερθεί και η κυριαρχία των Ασσυρίων επί της Κύπρου για σύντομο διάστημα, περίπου από το 709 π.Χ. μέχρι το 669 π.Χ. Η Ασσυρία, τμήμα της Μεσοποταμίας (μεταξύ των μεγάλων ποταμών Τίγρη και Ευφράτη), είχε εξελιχθεί σε ισχυρή δύναμη κατά τον 9ο και 8ο π.Χ. αιώνα κι είχε επεκτείνει την κυριαρχία της και καθ' όλη τη Συροπαλαιστίνη, μέχρι και την Αίγυπτο. Ο Ασσύριος βασιλιάς Σενναχερίμ (705-681 π.Χ.), διάδοχος του Σαργώνος Β' που είχε κάμει φόρου υποτελή την Κύπρο, αναφέρεται ότι είχε χρησιμοποιήσει και Κυπρίους ναυτικούς στον ποταμό Τίγρη κατά την έκτη εκστρατεία του. Επίσης, κυπριακή βοήθεια είχε ζητήσει κι ο Ασσύριος βασιλιάς Ασσουρμπανιπάλ (Σαρδανάπαλος στις ελληνικές πηγές, 668-633 π.Χ.), κατά τη διάρκεια του πολέμου του εναντίον της Νουβίας.

Για τους Ασσυρίους βλέπε περισσότερα στο λήμμα Ασσύριοι και Κύπρος.

Η κατάρρευση της αυτοκρατορίας των Ασσυρίων ακολουθήθηκε από την άνοδο μιας άλλης δύναμης, των Αιγυπτίων, που επεξέτειναν την κυριαρχία τους και επί της Κύπρου (560 π.Χ. κ.ε.), αφού το νησί έζησε πλήρως ανεξάρτητο στο μεσοδιάστημα μεταξύ ασσυριακής και αιγυπτιακής κυριαρχίας για ένα αιώνα περίπου. Οι μακρύτατες και ποικίλες σχέσεις Κύπρου-Αιγύπτου εξετάζονται στο λήμμα Αίγυπτος και Κύπρος, υπενθυμίζεται δε εδώ ξανά ότι σε διάφορες πηγές με τον όρο Συρία υπονοείται και η Αίγυπτος, μερικές φορές.

Όλο αυτό το διάστημα των Ιστορικών χρόνων οι πυκνές εμπορικές σχέσεις της Κύπρου με τη Συροπαλαιστινιακή ακτή συνεχίζονται βέβαια, κι αποδεικνύονται με τα διαφόρων περιόδων ευρήματα των ανασκαφών. Η δε Κύπρος αποτελεί την εμπορική γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, ιδίως για το εμπόριο που ασκείται από τους ίδιους τους Κυπρίους, από τους Φοίνικες και, βέβαια, από τους Έλληνες. Τα κυπριακά, τα φοινικικά και τα ελληνικά καράβια οργώνουν συνεχώς ολόκληρη τη Μεσόγειο, από τις Ηράκλειες Στήλες (Γιβραλτάρ) μέχρι την Ιταλία, την Καρχηδόνα, το Αιγαίο, τη Ναυκράτιδα της Αιγύπτου, την Τύρο, τη Σιδώνα, τη Βύβλο και τα άλλα λιμάνια της Συροπαλαιστίνης.

Ωστόσο ούτε η αιγυπτιακή κυριαρχία κράτησε πολύ, αφού άλλη μεγάλη δύναμη κυριάρχησε σύντομα, οι Πέρσες, που έθεσαν υπό την κυριαρχία τους και την Αίγυπτο, και τη Συροπαλαιστίνη και την Κύπρο και ολόκληρη τη Μικρά Ασία. Η Κύπρος αναγκάστηκε ν' αναγνωρίσει την κυριαρχία των Περσών το 546 π.Χ. Είναι δε ενδιαφέρουσα μια πληροφορία που δίνει ο Ηρόδοτος (Γ', 91.1), ότι η Κύπρος απετέλεσε τον «πέμπτο νομό» της Περσικής αυτοκρατορίας μαζί με τη Φοινίκη και τη Συρία, «τη λεγόμενη Παλαιστίνη». Ωστόσο η Κύπρος διατήρησε σε αρκετά υψηλό βαθμό την αυτονομία των βασιλείων της και ουδέποτε κυβερνήθηκε από Πέρσες σατράπες (βλέπε λήμμα Πέρσες και Κύπρος).

Οι σχέσεις Συρίας και Κύπρου κατά τη μακρά περίοδο της περσικής κυριαρχίας υπήρξαν ποικίλες. Μεταξύ άλλων διατηρήθηκαν οι εμπορικές δραστηριότητες. Εξάλλου η παρουσία περσικής φρουράς στην Κύπρο ενίσχυσε τους Φοίνικες του νησιού, που επεξέτειναν ακόμη περισσότερο τις κτήσεις τους (λ.χ. καταλαμβάνοντας το Ιδάλιον). Σε άλλες περιπτώσεις αναφέρεται η άφιξη Σύρων στην Κύπρο, όπως για παράδειγμα κατά τη διάρκεια της επανάστασης των κυπριακών βασιλείων κατά των Περσών το 351 π.Χ., οπότε, κατά τον Διόδωρο Σικελιώτη (16.40, 16.41), εστάλησαν στο νησί περσικές δυνάμεις από την Καρία (Μ. Ασία)· τις δυνάμεις αυτές ενίσχυσαν και πολλοί «εθελοντές» από την Κιλικία (Μ. Ασία) αλλά και τη Συρία, που συμμετείχαν με την ελπίδα του κέρδους από τις λεηλασίες. Στις διάφορες επαναστάσεις, πάλι, των Κυπρίων κατά των Περσών οι Φοίνικες βοηθούσαν (θεληματικά και όχι) τους Πέρσες κατά των Κυπρίων, ενώ σε άλλες περιπτώσεις τις περσικές δυνάμεις συνέδραμαν μαζί Φοίνικες, Κύπριοι και άλλοι υποταγμένοι στον μεγάλο βασιλέα λαοί.