Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Πρωτεύουσα της Κύπρου, έδρα των στρατηγών /κυβερνητών και των βασιλέων, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι είχε οριστεί αρχικά η Σαλαμίς, έδρα του πρώτου στρατηγού, του βασιλιά της Νικοκρέοντος. Όμως πολύ σύντομα πρωτεύουσα έγινε η Νέα Πάφος, που επελέγη για διάφορους λόγους. Τέτοιοι λόγοι, υποθέτουμε ότι ήσαν: α) η πόλη ήταν εξίσου σημαντική όπως η Σαλαμίς, με μακρύ ιστορικό παρελθόν˙ β) η Πάφος βρισκόταν πλησιέστερα προς την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, έδρα του πτολεμαϊκού κράτους˙ γ) η Πάφος ήταν το κέντρο λατρείας της Αφροδίτης˙ δ) η Πάφος φαίνεται ότι βρισκόταν σε πλεονεκτικότερη γεωγραφική θέση απ’ ό,τι η εντελώς πεδινή Σαλαμίς, της οποίας ίσως από τότε το λιμάνι είχε υποστεί ζημιές εξ αιτίας των προσχώσεων· ε) τα εκτεταμένα δάση του Τροόδους, η ξυλεία των οποίων εχρησιμοποιείτο για ναυπήγηση καραβιών του πτολεμαϊκού στόλου, βρίσκονταν πλησιέστερα προς την Πάφο˙ στ) η Σαλαμίς είχε, ίσως, πάθει πολλές καταστροφές από τη σύγκρουση Πτολεμαίου Α΄ και Δημητρίου Πολιορκητή˙ ζ) η Πάφος βρισκόταν μακρύτερα από κάθε γειτονική προς την Κύπρο ακτή, απ’ όπου πιθανόν να προέρχονταν κίνδυνοι (Μικρά Ασία, Συροπαλαιστίνη). Ίσως, ακόμη, να συνέτρεχαν και άλλοι λόγοι.

Ως πρωτεύουσα η Πάφος κοσμήθηκε με λαμπρά δημόσια κι άλλα οικοδομήματα. Οι μεγαλόπρεποι «Τάφοι των Βασιλέων», στους οποίους θάβονταν μέλη της οικογένειας των Πτολεμαίων κι άλλοι αξιωματούχοι, είναι χαρακτηριστικά δείγματα της πτολεμαϊκής περιόδου της ιστορίας της πόλης, ως πρωτεύουσας του νησιού. Πρωτεύουσα η Νέα Πάφος παρέμεινε και κατά τη διάρκεια της ακολουθήσασας περιόδου της ρωμαϊκής κυριαρχίας.

Ωστόσο κι άλλες πόλεις του νησιού ήσαν, φαίνεται, σημαντικές, ιδίως οι παραθαλάσσιες, που είτε αποτελούσαν ναύσταθμους, είτε ασχολούντο με το εμπόριο. Χαρακτηριστικό, επίσης, δείγμα της πτολεμαϊκής περιόδου αποτελεί το μοναδικό αρχαίο λιμάνι της Αμαθούντος.

Η κάθε πόλη ήταν, ως ένα σημαντικό βαθμό, αυτοδιοικούμενη, με την εισαγωγή δημοκρατικού πολιτεύματος και των θεσμών της Βουλής και του Δήμου. Ακόμη, η κάθε πόλη είχε το δικό της γυμνάσιο, θέατρο, στάδιο, πιθανότατα δημόσια βιβλιοθήκη, κι αποφάσιζε για πολλά ζητήματα που την αφορούσαν, ενώ κοινή έκφραση όλων των πόλεων του νησιού αποτελούσε το Κοινόν* Κυπρίων, με θρησκευτικές (αρχικά και κυρίως) δραστηριότητες. Ωστόσο το σώμα αυτό απέκτησε αργότερα τεράστια δύναμη κι εξελίχθηκε σ’ ένα είδος ομοσπονδιακής αρχής, που διατηρήθηκε και κατά τα Ρωμαϊκά χρόνια. Κοινά (είδος οργανώσεων/συντεχνιών) ίδρυσαν και ξένοι μισθοφόροι που στάθμευαν στην Κύπρο, όπως και διάφορες τάξεις Κυπρίων επαγγελματιών (όπως λ.χ. οἱ περί τόν Διόνυσον τεχνῖται, δηλαδή οι ηθοποιοί κι άλλοι θεατρικοί συντελεστές).

Βέβαια η ανώτατη εξουσία, που έπαιρνε τις σημαντικές αποφάσεις, ήταν ο βασιλιάς και η Αυλή του με έδρα την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Όμως το νησί φαίνεται ότι είχε καθεστώς διευρυμένης αυτονομίας.

Οι Πτολεμαίοι απέδωσαν τεράστια στρατιωτική σημασία στην Κύπρο, ως ευρισκόμενη πλησιέστερα προς τους αντιπάλους τους (στη Μικρά Ασία και στη Συροπαλαιστίνη, αλλά και σ’ αυτή την ίδια την ηπειρωτική Ελλάδα, απ’ ό,τι η Αίγυπτος). Γι’ αυτό και η πολιτική και στρατιωτική ανώτατη εξουσία στο νησί δινόταν σε στρατηγούς που ήσαν πρόσωπα συγγενικά ή πολύ έμπιστα των Πτολεμαίων. Γι’ αυτό, επίσης, στάθμευαν στην Κύπρο στρατιωτικές και ναυτικές δυνάμεις, των οποίων τους τίτλους αξιωματούχων γνωρίζουμε από επιγραφές: γραμματείς των πεζικών και των ιππικών δυνάμεων, ίππαρχοι, φρούραρχοι κ.α.

Ο πλούτος της Κύπρου και τα προϊόντα της ήσαν, επίσης, μεγάλης αξίας για τους Πτολεμαίους: ξυλεία για τη ναυπήγηση καραβιών και για άλλες χρήσεις, σιτηρά, κρασιά, λάδι και, βέβαια, τα μεταλλεία που βρίσκονταν υπό την άμεση επίβλεψη του στρατηγού. Επίσης ο στρατηγός, ως αρχιερέας, είχε εποπτεία και επί των φημισμένων ναών και των τεραστίων εισοδημάτων τους.

Οι Πτολεμαίοι έκοβαν νομίσματά τους στην ίδια την Κύπρο, που ίσχυαν για ολόκληρο το νησί. Νομισματοκοπεία λειτουργούσαν στην Πάφο, στη Σαλαμίνα και στο Κίτιον. Ακολουθώντας κι άλλο παράδειγμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, οι Πτολεμαίοι ίδρυσαν πόλεις. Στην Κύπρο τρεις τουλάχιστον πόλεις είχαν ιδρυθεί, που και οι τρεις πήραν την ονομασία Αρσινόη*, από το όνομα της Αρσινόης Β΄  Φιλαδέλφου.

Η μια από τις πόλεις αυτές κτίστηκε στον χώρο όπου βρισκόταν το κατεστραμμένο από τον Πτολεμαίο Α΄ Μάριον (Πόλη Χρυσοχούς), η δεύτερη κοντά στην Παλαίπαφο και η τρίτη κοντά στη Σαλαμίνα.