Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Πραστιό Λεμεσού- Prastio Kellakiou. Χωριό της επαρχίας Λεμεσού, περί τα 27 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πόλης της Λεμεσού. Λόγω της γειτνίασής του με το χωριό Κελλάκι, είναι γνωστό σαν Πραστιό Κελλακίου.

Είναι κτισμένο στη νοτιοανατολική πλευρά του Τροόδους, σε μέσο υψόμετρο 490 μέτρων. Το τοπίο του χαρακτηρίζεται από λοφώδη ημιορεινή τοπογραφία και το υψόμετρο κυμαίνεται μεταξύ 200 και 690 μέτρων. Οι ψηλότερες κορφές στην περιοχή του χωριού είναι τα Κυπαρίσσια (692 μέτρα) περί τα 3,5 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του οικισμού, και η Κορφή «Β» (687 μέτρα) περί το 1,5 χιλιόμετρο βόρεια του οικισμού.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν τα πυριγενή πετρώματα του Οφιολιθικού Συμπλέγματος του Τροόδους, κυρίως σερπεντινίτες, διαβάσες, γάββροι, βερλίτες, πυροξενίτες και πλαγιογρανίτες. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν πυριτιούχα εδάφη.

Το Πραστειόν δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 550 χιλιοστόμετρα. Στην περιοχή του καλλιεργούνται τα εσπεριδοειδή (κυρίως μανταρινιές και κιτρομηλιές), οι ελιές, οι αμυγδαλιές, οι χαρουπιές, λίγες δαμασκηνιές και ελάχιστα λαχανικά και νομευτικά φυτά. Υπάρχουν επίσης αρκετές ακαλλιέργητες εκτάσεις που καταλαμβάνονται από ποικίλη φυσική βλάστηση, κυρίως πεύκα, ξισταρκές, λατζ΄ιές, τρεμιθιές και σπαλαδκιές. Μεγάλο μέρος του κρατικού δάσους της Λεμεσού εμπίπτει στα διοικητικά όρια του χωριού.

Η κτηνοτροφία είναι πολύ περιορισμένη και διεξάγεται σε οικιακή βάση.

Από συγκοινωνιακής απόψεως, το Πραστειόν συνδέεται μόνο με ένα σκυρόστρωτο δρόμο στα βορειοανατολικά με το χωριό Κελλάκι (περί τα 2 χμ.).

Το χωριό γνώρισε πληθυσμιακές αυξομειώσεις. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Το χωριό δεν αναφέρεται σε μεσαιωνικές πηγές και πιθανώς τότε ήταν μόνο αγρόκτημα με λίγους κατοίκους. Η ονομασία του χωριού, πάντως, παραπέμπει στα Βυζαντινά χρόνια.

Ονομασία του χωριού

* Τοπων: Πραστειόν ή Πραστιόν ή Πρασκιόν (το). Μερικοί παλαιότεροι μελετητές, όπως λ.χ. ο G. Jeffery (1918), υποστηρίζουν ότι η ονομασία προέρχεται από την ξενική (γαλλική) μεσαιωνική λέξη prati, που σημαίνει χωράφι. Επρόκειτο, δηλαδή, για τοπωνύμιο αγροκτημάτων που ανήκαν σε κάποια φέουδα. Ωστόσο η ονομασία φαίνεται ότι είναι καθαρά ελληνική, και μάλιστα της περιόδου των Βυζαντινών χρόνων, προερχόμενη από τη λέξη προάστειον (ή προάστιον) που σημαίνει οικισμό κοντά (πριν) σε πόλη (προ του άστυ).

Κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια πολλοί μικροί οικισμοί, σε διάφορα μέρη της Κύπρου, ονομάζονταν Πραστεία, υπό την έννοια κυρίως των μικρών γεωργικών οικισμών κοντά σε άλλους μεγάλους οικισμούς (φέουδα) όπου κι ανήκαν.

Ο μεσαιωνικός χρονογράφος Λεόντιος Μαχαιράς αναφέρει διάφορους τέτοιους οικισμούς, όπως τό πραστεῖον τῆς Αὐδίμου όπου είχαν φθάσει οι Σαρακηνοί το 1426, τό πραστίον τοῦ  Ἀγροῦ, ακόμη τό πραστεῖον τῆς Ποταμίας που εκχωρήθηκε το 1393 από τον βασιλιά της Κύπρου Ιάκωβο Α΄ στον ευγενή μισέρ Ὀτέτ Τζαζάρου και επίσης τό πραστεῖον εἰς τόν Στρογγυλόν. Επίσης ο μεσαιωνικός χρονογράφος Γεώργιος Βουστρώνιος αναφέρει στο δικό του έργο τά δύο πραστεῖα τῶν Πελεντρίων (δυο οικισμούς κοντά στο χωριό Πελέντρι).

Από τις αναφορές των μεσαιωνικών αυτών χρονογράφων προκύπτει ότι η λέξη πραστεῖον δεν εχρησιμοποιείτο ως κύριο όνομα οικισμών αλλά ως χαρακτηρισμός που υποδήλωνε μικρό οικισμό ή τσιφλίκι/αγρόκτημα κοντά σε άλλο μεγάλο. Έτσι πάντοτε ήταν τό πραστεῖον τοῦ/τῆς/τῶν... Μερικά όμως από τα σημερινά χωριά έφεραν και τότε την ονομασία Πραστειόν γιατί από μικρά πραστεῖα που ήσαν κατά τα Βυζαντινά χρόνια, είχαν εξελιχθεί σε μεγαλύτερους οικισμούς, οπότε ο χαρακτηρισμός πραστείον έγινε κύριο όνομα: Πραστειόν.

Ο Φλώριος Βουστρώνιος μνημονεύει ένα ακόμη οικισμό με την ονομασία Πραστειόν Κόκκινο (Prastio rosso) που το 1460, κατά την αναδιανομή των φέουδων που έγινε από τον βασιλιά Ιάκωβον Β΄, είχε δοθεί  σε ένα αξιωματούχο Θωμά Μαλατέστα. Άγνωστο για ποιο Πραστειόν επρόκειτο, ίσως για διαλυθέντα οικισμό στην περιοχή των Κοκκινοχωριών.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια