Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Παράλληλα με την αθλητική δραστηριότητα, στις δύσκολες στιγμές που περνούσε ο κόσμος με τα μαύρα σύννεφα του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου να τον σκεπάζουν, άρχισε (από το 1943) να ριζώνει στην Κύπρο ο πολιτικός παρεμβατισμός στον αθλητισμό. Ορισμένα πολιτικά κόμματα προσπαθούσαν, με τον δικό τους τρόπο, να θέσουν κάτω από το άρμα τους αθλητικά σωματεία. Οι εξελίξεις των πραγμάτων υποβοήθησαν αυτή την τάση. Στην Ελλάδα είχε ξεσπάσει ο εμφύλιος πόλεμος. Ορισμένοι Γυμναστικοί Σύλλογοι της Κύπρου και σωματεία, των οποίων τα καταστατικά περιείχαν πρόνοια ότι τα μέλη τους έπρεπε «να διακατέχονται από εθνικά ιδεώδη», ζήτησαν από τα μέλη τους και από τα σωματεία να υπογράψουν τηλεγραφήματα και επιστολές καταδίκης «του παιδομαζώματος», της «δολοφονίας του υπουργού Δικαιοσύνης της Ελλάδος Χρ. Λαδά» και συμπαράστασης προς τον βασιλέα των Ελλήνων, ο οποίος ηγείτο του στρατού που πολεμούσε εναντίον των κομμουνιστών. Τα τηλεγραφήματα και τις επιστολές αυτές αρνήθηκαν να υπογράψουν ορισμένοι αθλητές και ποδοσφαιριστές, με αποτέλεσμα να αποβληθούν από συλλόγους και σωματεία (ΓΣΠ, ΓΣΕ, ΓΣΟ, ΑΠΟΕΛ κ.α.). Με βάση το μέτρο αυτό, ο σύλλογος «Κινύρας» Πάφου διεγράφη από τη δύναμη του Συνδέσμου Ελληνικών Γυμναστικών και Αθλητικών Σωματείων (ΣΕΓΑΣ), η δε Τοπική Επιτροπή ΣΕΓΑΣ Κύπρου (ΤΕΣΚ) στις 24 Δεκεμβρίου 1948 αποφάσισε  ὅπως θεωρήσῃτόν «Κινύραν» ὡς μή Ἑλληνοπρεπῶς σκεπτόμενον καί συνεπῶς μή ἔχοντα θέσιν εἰς τήν Ἑλληνικήν ἀθλητικήν οἰκογένειαν.

Στους αποβληθέντες αθλητές και συλλόγους δεν επιτρεπόταν η είσοδος στα στάδια, τα οποία στην ολότητά τους ανήκαν στους Γυμναστικούς Συλλόγους. Αποτέλεσμα των ενεργειών αυτών ήταν η δημιουργία νέων σωματείων (όπως η «Ομόνοια» Λευκωσίας) και ξεχωριστής Ομοσπονδίας με την επωνυμία Κυπριακή Ερασιτεχνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (ΚΕΠΟ). Τα πρωταθλήματα και γενικά οι ποδοσφαιρικές συναντήσεις των σωματείων αυτών γίνονταν σε ανοικτά γήπεδα ή σε δημοτικά (όπως στην περίπτωση της Αμμοχώστου). Ο διαχωρισμός σε δεξιά και αριστερά σωματεία συνεχίστηκε μέχρι το 1953.

Προσέγγιση ΚΕΠΟ και ΚΟΠ:  Στις 16 Αυγούστου 1953 τα σωματεία μέλη της ΚΕΠΟ ζήτησαν με έγγραφό τους την ένταξή τους στη δύναμη της ΚΟΠ. Τα σωματεία αυτά ήσαν: «Ομόνοια» Λευκωσίας, «Ανταίος» Λεμεσού, «Αλκή» Λάρνακος, «Νέα Σαλαμίς» Αμμοχώστου, «Νέος Αστέρας» Μόρφου, «Ορφέας» Λευκωσίας και τα συγχωνευθέντα δυο τουρκικά σωματεία της Λάρνακας «Τεμίρ Σπορ» και Λ.Τ.Σ.Κ.

Για τις λεπτομέρειες επανόδου των σωματείων στην ΚΟΠ, η ΚΕΠΟ εξουσιοδότησε τους Ματθαίο Παπαπέτρου, Κώστα Καουνίδη, Χρύση Δημητριάδη, Κώστα Νικολάου και Δημήτριο Φωτίου. Η θέση της ΚΕΠΟ καθοριζόταν με ανακοίνωση που εξέδωσε στις 30.7.1953 και που μεταξύ άλλων ανέφερε: δηλοῦμεν κατηγορηματικά  ὅτι ἡ  Ὁμοσπονδία μας καί τά ὑπ’ αὐτήν Σωματεῖα εἶναι καθαρῶς καί μόνον ἀθλητικά Σωματεῖα, χωρίς οἱανδήποτε ἀπολύτως πολιτικήν χροιάν, κομματικήν ἀνάμειξιν, πολύ δέ περισσότερον κομματικήν ἐξάρτησιν.

Η ΚΟΠ σε συνεδρία της στις 12 Σεπτεμβρίου 1953 αποφάσισε να στείλει το αίτημα της ΚΕΠΟ στην τακτική γενική συνέλευσή της στις 19 Σεπτεμβρίου 1953 και ταυτόχρονα να απευθυνθεί στην ΤΕΣΚ για να πληροφορηθεί εάν στο μεταξύ, επήλθε οποιαδήποτε μεταβολή στην τακτική της και των υπ’ αυτήν Γυμναστικών Συλλόγων, που είχε υιοθετηθεί από το τέλος του 1948  ὅπως ἀποκλείωνται ἐκ τῶν σταδίων συναντήσεις ἀθλητῶν καί ποδοσφαιριστῶν ἀνηκόντων εἰς κομμουνιστικάς ὀργανώσεις.

Στις 11 Οκτωβρίου 1953, σε σύσκεψή της με τους Γυμναστικούς Συλλόγους, η ΤΕΣΚ μελέτησε την επιστολή της ΚΟΠ και αποφάσισε να επιτρέψει την επάνοδο των ομάδων της ΚΕΠΟ στα στάδια των Γυμναστικών Συλλόγων,  ὑπό τήν προϋπόθεσιν ὅτι δέν πρέπει νά ἀναμειγνύωνται εἰς τήν πολιτικήν καί ὅτι θά πειθαρχοῦν εἰς τήν γραμμήν τῆς Ἐθναρχίας. Ταυτοχρόνως ὅλα τά Ἑλληνικά Σωματεῖα ὀφείλουν νά φέρωνται ἐθνοπρεπῶς. Εἰς κάθε Ἑλληνικόν Σωματεῖον τό ὁποῖον δέν θά ἠ κολούθει τήν ἀπόφασιν αὐτήν, θά ἀπαγορεύεται ἡ χρησιμοποίησις οἱουδήποτε γηπέδου ἀνήκοντος εἰς Γυμναστικόν Σύλλογον. 

Η «ενοποίηση του ποδοσφαίρου»:  Η ΚΟΠ, σε γενική συνέλευση που έγινε στις 19 Οκτωβρίου 1953 στο οίκημα του σωματείου «Τσετίν Καγιά», μεταξύ άλλων, ενέκρινε την ένταξη των σωματείων «Ομόνοια» Λευκωσίας, «Ανταίος» Λεμεσού και «Νέα Σαλαμίς» Αμμοχώστου στη Β΄ κατηγορία. Τελική όμως απόφαση πάνω στο θέμα της κατάταξης των ομάδων σε κατηγορίες ελήφθη σε καταστατική συνέλευση στις 23 Σεπτεμβρίου 1954. Ύστερα από αναλυτική εισήγηση-έκθεση του προέδρου της ΚΟΠ Ν. Στυλιανάκη και μακρά συζήτηση, η συνέλευση αποφάσισε κατά πλειοψηφία όπως τα σωματεία Α΄ κατηγορίας αυξηθούν από οκτώ σε εννέα. Με μυστική ψηφοφορία η συνέλευση ενέκρινε την εγγραφή στην Α΄ κατηγορία της Τουρκικής Λέσχης Λάρνακος «Τεμίρ Τουρκ Σπορ Κουλουπού». Η ένταξη όμως αυτή ακυρώθηκε, ύστερα από απόφαση της γενικής συνέλευσης με έξι ψήφους έναντι μιας, ως αντικαταστατική και η ομάδα επανήλθε στη Β΄ κατηγορία. Στη γενική συνέλευση διορίστηκε Δικαστική Επιτροπή, την οποία αποτελούσαν οι ακόλουθοι: Κρίτων Τορναρίτης, Γεώργιος Βασιλειάδης, Γεώργιος Ρωσσίδης, Φρίξος Μαρκίδης και Ραούφ Ντενκτάς. Αναπληρωματικά μέλη εξελέγησαν οι: Ανδρέας Αραούζος, Ζήνων Πιερίδης και Διαγόρας Νικολαΐδης.

Με την «ενοποίηση του ποδοσφαίρου», όπως αποκαλείται η επάνοδος των ομάδων της ΚΕΠΟ στη δύναμη της ΚΟΠ, η Ομοσπονδία συνέχισε, με μικρές μόνο ανωμαλίες στις περιόδους του απελευθερωτικού αγώνα 1955-59 και της τουρκικής εισβολής του 1974, τη διεξαγωγή αγώνων πρωταθλήματος και κυπέλλου, με τις πρωταθλήτριες και κυπελλούχους ομάδες να μετέχουν στα πρωταθλήματα της Διεθνούς και της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας (από το 1960 κ.ε.).

Ιστορικό ίδρυσης της ΚΕΠΟ
Η Κυπριακή Ερασιτεχνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (Κ.Ε.Π.Ο.) ιδρύθηκε το 1948 από αριστερούς παράγοντες και αθλητές. Η ίδρυση της ήταν αποτέλεσμα της διάσπασης του κυπριακού ποδοσφαίρου. Η Κ.Ε.Π.Ο. διοργάνωνε δικό της πρωτάθλημα και κύπελλο. Στις 12 Δεκεμβρίου 1948 σε σύσκεψη που γίνεται στη Λάρνακα στο οίκημα της Αλκής, εγκρίθηκε  το καταστατικό της νέας ομοσπονδίας και έγιναν εκλογές γι' ανάδειξη του πρώτου διοικητικού της συμβουλίου. Η νέα ομοσπονδία, που διοργάνωνε πρωταθλήματα και κύπελλα, έγινε αφορμή για να τρέξουν στα γήπεδα χιλιάδες νέοι φίλαθλοι. Οι αγώνες του πρωταθλήματος της ΚΕΠΟ προσέλκυαν πολύ περισσότερους φιλάθλους από αυτούς της ΚΟΠ. Στην ΚΕΠΟ συμμετείχαν έξι ομάδες: η Νέα Σαλαμίνα στην Αμμόχωστο, η Ομόνοια και ο Ορφέας στη Λευκωσία, η Αλκή στη Λάρνακα, ο ΑΜΟΛ στη Λεμεσό (που το 1951 μετονομάστηκε σε Ανταίο) και ο Νέος Αστέρας στη Μόρφου. 

Το πρώτο διοικητικό συμβούλιο της ΚΕΠΟ αποτέλεσαν οι: Αννίβας Φράνσις (Πρόεδρος), Παύλος Ξιούτας (Γενικός Γραμματέας), Κώστας Λυμπουρής (Βοηθός Γενικός Γραμματέας), Νίκος Πετρίδης (Σύμβουλος).

Ο πρώτος αγώνας της ΚΕΠΟ πραγματοποιείται στις 31 Οκτωβρίου 1948 στο γήπεδο «Γκόουλ» στη Λευκωσία μεταξύ Ομόνοιας και ΑΜΟΛ. Η Ομόνοια κέρδισε 5-1 τον ΑΜΟΛ και τον αγώνα παρακολούθησαν 15,000 θεατές. Η Ομόνοια έπαιξε με τους: Γ. Ταλιάνο, Α. Καριόλου, Χ. Φιλίππου, Αγ. Τσιαλής, Τ. Μισιριάν, Γ. Μακρυγιάννη, Κ. Μπερικιάν, Κ. Μπαλατόνι, Α. Σκαλιώτη, Μ. Κιρεμιτζιάν, Κ. Λυμπουρή.

Η έναρξη του πρωταθλήματος έγινε στις 9 Ιανουαρίου 1949 με τον αγώνα Ομόνοια - Αλκή που έληξε 3-3. Οι εισπράξεις του αγώνα ανήλθαν σε 127 λίρες.

Στις 7 Οκτωβρίου, του 1950, συνήλθε στο οίκημα της Τσεττίν Καγιά στη Λευκωσία το Διοικητικό Συμβούλιο της ΚΟΠ και πρόεδρος εξελέγη ο Νίκος Στυλιανάκης. Στα πρακτικά της συνεδρίας που ανακοινώθηκαν στον Τύπο φαίνεται καθαρά πως η κομματικοποίηση του ποδοσφαίρου συνεχίζεται. Αναφέρουν σχετικά τα πρακτικά: «Οι ποδοσφαιριστές Μιχ. Π. Κυριακίδης και Παπιέν Σουλτανιάν, αφού υπέγραψαν δήλωση ότι δεν είναι κομμουνισταί  ενεγράφησαν στη δύναμη της ΚΟΠ, ο μεν πρώτος στον Πεζοπορικό, ο δε δεύτερος στην ΕΠΑ. Οι ποδοσφαιριστές αυτοί δικαιούνται να συμμετάσχουν σε παιχνίδια των ομάδων τους, τριάντα μέρες μετά τη δήλωση αυτή». Μέχρι δηλαδή και τον Οκτώβρη του 1950 δεν άλλαξε τίποτε σχετικά με το πρόβλημα που προέκυψε το 1948.

Το ΔΣ της ΚΟΠ ασχολήθηκε και με μετεγγραφές ποδοσφαιριστών. Με βάση κάποια άρθρα του καταστατικού άλλαξαν ομάδα οι ακόλουθοι: Δημ. Χειμωνίδης από ΕΠΑ στον ΠΟΛ, Κιαμουριάν Κεμάλ από Τσεττίν Καγιά στην ΑΕΛ, Φοίβος Σχολάριος από ΠΟΛ στην Ανόρθωση, Σπύρος Γ. Πλουσίου από ΕΠΑ στην ΑΕΛ, Ανδρέας Λαζαρίδης από Ανόρθωση στην ΕΠΑ, Φρίξος Θαλασσέτης από Ανόρθωση στην ΕΠΑ, Αδάμ Πέτρου από Ανόρθωση στον Ολυμπιακό. Άλλοι ποδοσφαιριστές τιμωρήθηκαν με αποκλεισμό ενός χρόνου για να πάρουν μετεγγραφή, βάση του άρθρο 43 του καταστατικού (τιμωρία ποδοσφαιριστή μετεγγραφομένου από ένα σωματείο σε άλλο, χωρίς τη συγκατάθεση της ομάδας του).

Αυτοί που πήραν μετεγγραφή αφού κάθισαν για ένα χρόνο λόγω τιμωρίας ήταν:Δημ. Σταυρίδης, από ΑΠΟΕΛ στον Ολυμπιακό, Ανδρέας Δημητρίου, από ΕΠΑ στον ΠΟΛ,Ανδρέας Χρ. Παπαδόπουλος, από ΕΠΑ στον ΠΟΛ

Τα σωματεία της Κ.Ε.Π.Ο.

Η Νέα Σαλαμίνα ήταν το πρώτο σωματείο που ιδρύθηκε στις 7 Μαρτίου 1948 και συνεχίζει και σήμερα στο Κυπριακό ποδόσφαιρο. Μετά την διάλυση της Κ.Ε.Π.Ο. εντάχτηκε στη ΚΟΠ και στην Β΄ κατηγορία. Δύο χρόνια αργότερα ανέβηκε στην Α΄ κατηγορία και αποτελεί ένα από τα ιστορικότερα κυπριακά σωματεία.

Η Αλκή ήταν η δεύτερη ομάδα που ιδρύθηκε στις 10 Απριλίου 1948. Ήταν από τις ομάδες που κατατάσσονταν στην μέση της βαθμολογίας του πρωταθλήματος της Κ.Ε.Π.Ο. Στην ΚΟΠ έγινε δεκτή το 1954 στη Β΄ κατηγορία. Ανέστειλε τη λειτουργία του ποδοσφαιρικού τμήματος στις 6 Μαΐου 2014 λόγω οικονομικών προβλημάτων.

Ο Ορφέας ιδρύθηκε το Μάιο του 1948 και εντάχτηκε κι αυτός στην ΚΟΠ μετά την διάλυση της Κ.Ε.Π.Ο. Μετά την διάλυση της Κ.Ε.Π.O. εντάχτηκε στην ΚΟΠ και στην Β 'κατηγορία.

Η Ομόνοια ιδρύθηκε στις 4 Ιουνίου 1948. Το 1953 εντάχτηκε στην ΚΟΠ και είναι η μοναδική που μπήκε στην Α΄ κατηγορία.

Ο Αθλητικός Μουσικός Όμιλος Λεμεσού ιδρύθηκε το 1944. Το 1951 μετονομάστηκε σε Ανταίο Λεμεσού. Ήταν ο μοναδικός σύλλογος που κατέκτησε κάποιο τίτλο, πρωτάθλημα το 1953, μετά την Ομόνοια. Είχε παρουσία κι σε έναν τελικό κυπέλλου, σήμερα το σωματείο δεν υπάρχει. Το 1953 ήταν από τα πρώτα σωματεία που εντάχθηκαν στην ΚΟΠ και στη Β΄ κατηγορία.

Ο Νέος Αστέρας ιδρύθηκε το 1944 και ήταν μαζί με τον ΑΜΟΛ οι μοναδικοί σύλλογοι της ομοσπονδίας που προϋπήρχαν. Μετά την διάλυση της Κ.Ε.Π.Ο. η ΚΟΠ τον ενέταξε στη δύναμή της και στα αγροτικά πρωταθλήματα . Συνεχίζει και υπάρχει και σήμερα με την ονομασία ΑΕΜ Μόρφου.

Ο Αθλητικός Σύλλογος Κερύνειας ιδρύθηκε το 1948 από τον Ανδρέα Καριόλου , ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της Κ.Ε.Π.Ο. και από τους πρωτεργάτες της ίδρυσης της . Παρόλα αυτά δεν συμμετείχε στις αντίστοιχες διοργανώσεις της κι ο λόγος ήταν ότι πολλά μέλη του αποχώρησαν μη μπορώντας να δεχτούν την πολιτικοποίηση του σωματείου και το 1950 μετά από δύο χρόνια παρουσίας είχε διαλυθεί το ποδοσφαιρικό του τμήμα.