Πάφος πόλη
Πληθυσμός
Ανάπτυξη της πόλης: Μέχρι και το 1974 η Πάφος (Κτήμα) εξακολουθούσε να είναι μια μικρή επαρχιακή πόλη με ένα αργό ρυθμό ζωής, λίγες σχετικά υπηρεσίες, πολλές καλλιέργειες και μειωμένο αριθμό επισκεπτών και τουριστών. Μετά την τουρκική εισβολή του καλοκαιριού του 1974 και την απώλεια της Αμμοχώστου, της Κερύνειας και των άλλων κατεχομένων από τα τουρκικά στρατεύματα περιοχών της Κύπρου, η οικονομική και οι άλλες δραστηριότητες των Ελλήνων Κυπρίων επηρέασαν ιδιαίτερα σοβαρά και την πόλη της Πάφου.
Με την επαναδραστηριοποίηση που ακολούθησε την τουρκική εισβολή άρχισε στην Πάφο ένας οικοδομικός οργασμός, ιδιαίτερα στην παραλιακή περιοχή και κατά μήκος των κύριων οδικών αρτηριών, και η πόλη εξαπλώθηκε προς όλες τις κατευθύνσεις άτακτα. Οι δρόμοι που συνδέουν την πόλη με τα περίχωρα και την Κάτω Πάφο παρουσιάζονται αδύναμοι ν’ ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες μιας αναπτυσσόμενης πόλης. Η κυκλοφοριακή συμφόρηση είναι ιδιαίτερα έντονη στο κέντρο της πόλης και μάλιστα κατά τις ώρες αιχμής. Οι κυριότεροι δρόμοι με τα καταστήματα, τα εργαστήρια και τα γραφεία προσελκύουν αρκετή τροχαία κίνηση.
Στα χρόνια μετά το 1974 η Πάφος και η ευρύτερη περιοχή της επηρεάστηκε ιδιαίτερα σοβαρά και από την τουριστική ανάπτυξη. Προς τα εκεί διοχετεύθηκε μεγάλο τουριστικό ρεύμα και κτίστηκαν σε σύντομο χρόνο πολλά και υπερπολυτελή ξενοδοχεία καθώς και άλλες τουριστικές εγκαταστάσεις. Λειτούργησαν επίσης πολλές άλλες συναφείς προς τον τουρισμό υπηρεσίες, όπως οργανωμένα διαμερίσματα, εστιατόρια, νυκτερινά κέντρα, ποικίλα καταστήματα.
Έτσι, η ανάπτυξη της πόλης ήλθε ξαφνικά και συντελέστηκε σε σύντομο σχετικά χρόνο. Η μέχρι πριν από λίγα χρόνια ήσυχη και γραφική μικρή πολιτεία βρήκε καινούργιους ρυθμούς ζωής. Αξίζει να σημειωθεί ότι η σχεδόν βίαιη αυτή ανάπτυξη της πόλης έγινε τόσο ξαφνικά όσο κι απρογραμμάτιστα. Ο πυρετός του οικονομικού οφέλους οδήγησε μέχρι και σε ασυγχώρητα λάθη, όπως η οικοδόμηση επί αρχαιολογικών χώρων ή και η οικοδόμηση χωρίς τον απαιτούμενο σεβασμό προς το φυσικό περιβάλλον.
Πληθυσμός: Η πόλη της Πάφου γνώρισε συνεχή πληθυσμιακή αύξηση. Κατά την πρώτη επίσημη απογραφή πληθυσμού του 1881 οι κάτοικοί της ανέρχονταν στους 2.204. Το 1931 αυξήθηκαν στους 4.467, δηλαδή σημειώθηκε αύξηση 103% μεταξύ των δυο απογραφών πληθυσμού. Μεγάλη αύξηση πληθυσμού σημειώθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, σαν αποτέλεσμα κυρίως της αστυφιλίας που άρχισε από τότε να αναπτύσσεται. Η εξεύρεση απασχόλησης και η βελτίωση του επιπέδου ζωής ήσαν οι κυριότεροι λόγοι για τη μετακίνηση αυτή. Το 1946 οι κάτοικοι της Πάφου ήταν 5.803 (3.617 Ελληνοκύπριοι, 2.147 Τουρκοκύπριοι και 39 άλλων εθνικοτήτων) ενώ το 1960 ανήλθαν στους 9.083 (6.218 Ελληνοκύπριοι, 2.851 Τουρκοκύπριοι και 14 άλλων εθνικοτήτων). Ο ρυθμός ανάπτυξης του πληθυσμού κατά την περίοδο 1960-1973 είναι στατικός. Συγκεκριμένα, ενώ το 1960 ο πληθυσμός ήταν 9.083 κάτοικοι, το 1973 μειώθηκε στους 8.984 (6.218 Ελληνοκύπριοι, 2.851 Τουρκοκύπριοι και 14 άλλων εθνικοτήτων) και τούτο παρά την οικονομική πρόοδο που παρατηρήθηκε στην Κύπρο μετά την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, το 1960.
Η Πάφος πριν από την τουρκική εισβολή δεν παρουσίαζε οικονομική άνθηση για να μπορέσει να εξασκήσει πληθυσμιακή έλξη. Αντίθετα μέρος του πληθυσμού της μετακινήθηκε σε άλλες περιοχές της Κύπρου και στο εξωτερικό. Η τουρκική εισβολή του 1974 επέφερε αισθητή μεταβολή και στην πληθυσμιακή σύνθεση της πόλης. Σ’ αυτήν εγκαταστάθηκαν κάπου 3.150 Ελληνοκύπριοι εκτοπισμένοι από διάφορες περιοχές της Κύπρου ενώ ταυτόχρονα εγκατέλειψαν την πόλη οι 2.000 Τουρκοκύπριοι κάτοικοί της. Στην περιοχή της πόλης δημιουργήθηκαν τρεις κρατικοί οικισμοί στέγασης προσφύγων με σύνολο 144 οικιστικών μονάδων ενώ ταυτόχρονα επιδιορθώθηκαν αρκετά τουρκοκυπριακά σπίτια όπου κατοίκησαν Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες.
Το 1982 η Πάφος είχε 13.124 κατοίκους και ήταν ο έκτος μεγαλύτερος σε πληθυσμό οικισμός της ελεύθερης Κύπρου. Η κατανομή των κατοίκων της πόλης κατά ενορία, με βάση την απογραφή πληθυσμού του 1982, είχε ως ακολούθως:
- Άγιος Θεόδωρος - 6.556 κάτοικοι
- Άγιος Παύλος - 3.176 κάτοικοι
- Μούτταλλος - 2.411 κάτοικοι
- Κάτω Πάφος - 981 κάτοικοι
Η πυραμίδα σύνθεσης του πληθυσμού έχει συμπιεσμένη βάση και άνοιγμα στην κορυφή, που είναι χαρακτηριστικό φαινόμενο γηρασμού του πληθυσμού και μείωσης του ρυθμού γεννητικότητας.
Αναλυτικά και σύμφωνα προς τις επίσημες απογραφές πληθυσμού, η εικόνα που παρουσίασε η Πάφος έχει ως εξής:
| Χρόνος | Κτήμα | Κάτω Πάφος |
|---|---|---|
| 1881 | 1.998 | 206 |
| 1891 | 2.562 | 239 |
| 1901 | 2.815 | 289 |
| 1911 | 3.091 | 344 |
| 1921 | 3.727 | 394 |
| 1931 | 3.974 | 493 |
| 1946 | 5.803 | |
| 1960 | 9.083 | |
| 1973 | 8.984 | |
| 1976 | 10.305 | |
| 1982 | 13.124 | |
| 2011 | 32.892 | |
| 2021 | 37.297 |
Απασχόληση: Η Πάφος είναι το τέταρτο σε μέγεθος κέντρο απασχόλησης στην ελεύθερη Κύπρο. Η πόλη λειτουργεί σαν περιφερειακό, διοικητικό και εμπορικό κέντρο και σαν κέντρο παροχής υπηρεσιών, βιομηχανίας, κατασκευών, μεταφορών και τουρισμού. Η ραγδαία αύξηση των επικερδώς απασχολουμένων στην περιοχή, οφείλεται κυρίως στον τουρισμό και στις κατασκευές, κατά κύριο λόγο, τουριστικών συγκροτημάτων.
Ο τομέας παροχής υπηρεσιών, περιλαμβανομένης και της δημόσιας διοίκησης, αποτελεί ένα από τους σημαντικότερους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας της πόλης. Ενώ ένας άλλος σημαντικός τομέας απασχόλησης στην πόλη της Πάφου είναι κι εκείνος της βιομηχανίας.
Άλλος σημαντικός τομέας οικονομικής δραστηριότητας είναι εκείνος του τουρισμού. Οι προοπτικές για περαιτέρω ανάπτυξη του τουρισμού παρουσιάζονται πολύ ευνοϊκές. Σε άμεση σχέση με την τουριστική ανάπτυξη είναι και οι κατασκευές.
Εμπόριο: Οι εμπορικές δραστηριότητες εντοπίζονται κατά κύριο λόγο στην παραδοσιακή κεντρική εμπορική περιοχή, κατά μήκος των λεωφόρων Ελλάδος και Αποστόλου Παύλου και στην τουριστική περιοχή της Κάτω Πάφου. Η εμπορική αυτή περιοχή αποτελεί και το εμπορικό κέντρο ολόκληρης της επαρχίας.
Βιομηχανία-βιοτεχνία: Η μεταποίηση αποτελεί ένα από τους πιο σημαντικούς τομείς οικονομικής δραστηριότητας της πόλης και της περιοχής της. Ο πιο κάτω πίνακας δίνει μια εικόνα της προόδου που έχει επιτελεσθεί στον τομέα αυτό κατά την περίοδο μεταξύ 1976-1980:
| Περιοχή | 1976 | 1980 | % Αύξηση | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Αρ. Υποστατικών | Αρ. Απασχολουμένων | Αρ. Υποστατικών | Αρ. Απασχολουμένων | Απασχολουμένων | |
| Πόλη Πάφου | 225 | 583 | 233 | 716 | 22,8 |
Πηγή: Τμήμα Στατιστικής και Ερευνών
Για την εξυπηρέτηση της Πάφου και της περιοχής της, σε βιομηχανικούς χώρους δημιουργήθηκαν η Κυβερνητική Βιομηχανική Περιοχή της Μεσόγης και η Βιομηχανική Ζώνη του Ανατολικού στις οποίες και συγκεντρώνονται τα βιομηχανικά υποστατικά που κτίζονται μετά το 1976. Οι βιομηχανικοί αυτοί χώροι βρίσκονται κοντά στη συνεχώς επεκτεινόμενη οικιστική περιοχή της πόλης Πάφου και των γύρω χωριών και προσφέρουν απασχόληση στους κατοίκους τους. Στις περιοχές αυτές εγκαθίστανται κυρίως ελαφρές βιομηχανικές μονάδες που δεν προκαλούν οχληρία στους κατοίκους των γύρω περιοχών.
Οι εργαστηριακές μονάδες βρίσκονται εγκατεστημένες στην κεντρική εμπορική περιοχή της Πάφου, και εξυπηρετούν τόσο τους ντόπιους κατοίκους της πόλης όσο και τους ξένους επισκέπτες.
Κατοικία: Στον πιο κάτω πίνακα φαίνονται οι τύποι των οικοδομών και η κατάσταση της ιδιοκτησίας στην Πάφο το 1976:
| Τύποι Οικοδομών | Σύνολο | Ιδιοκτήτες | Με ενοίκιο | Κενές | Άλλες |
|---|---|---|---|---|---|
| Ανεξάρτητες κατοικίες | 1.957 | 1.055 | 395 | 453 | 54 |
| Ημιανεξάρτητες | 292 | 126 | 110 | 52 | 4 |
| Διαμερίσματα | 46 | 11 | 35 | — | — |
| Ατέλειωτες | 25 | 11 | 2 | 5 | 7 |
| Παράγκες | 96 | 20 | 9 | 66 | 1 |
| Σκηνές | — | — | — | — | — |
| Βοηθητικά κτίρια | 235 | 77 | 102 | 55 | 1 |
| Άλλες | 4 | — | — | — | — |
| Σύνολο | 2.655 | 1.300 | 653 | 631 | 64 |
| % αναλογία | 100% | 48,90% | 24,59% | 23,76% | 2,41% |
Οικιστικές μονάδες: Υπολογίζεται ότι το 1980 υπήρχαν στην πόλη της Πάφου 3.304 οικιστικές μονάδες έναντι 2.655 το 1976. Ο αριθμός των βοηθητικών οικοδομών είναι μεγάλος, πράγμα που ικανοποιεί τις ανάγκες της οικονομικά ασθενέστερης τάξης για φθηνή στέγη. Βασικό χαρακτηριστικό γνώρισμα ορισμένων οικοδομών παραδοσιακού χαρακτήρα, στο εμπορικό κέντρο, στο Μούτταλλο και στην πυκνοκατοικημένη συνοικία του Αγίου Θεοδώρου είναι η φυσική φθορά με αποτέλεσμα το χαμηλό επίπεδο ανέσεων.
Στις παρυφές του κέντρου της πόλης παρατηρείται η τάση για σταδιακή αντικατάσταση των παλαιών οικιστικών μονάδων με καινούργιες. Στην πόλη παρατηρείται μείωση της κατασκευής ψηλών πολυκατοικιών. Μεγάλος αριθμός διαμερισμάτων στις τουριστικές περιοχές ανήκει σε ξένους και Κυπρίους από άλλες περιοχές της Κύπρου που τα χρησιμοποιούν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες για παραθερισμό.
Φώτο Γκάλερι
