Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Στην επαρχία Πάφου απαντάται μια μεγάλη ποικιλία εδαφών που περιλαμβάνουν τις ακόλουθες κατηγορίες:

1. Καφκάλλα
2. Τέρρα ρόζα
3. Φαιοχώματα
4. Ασβεστούχα εδάφη
5. Χουμανθρακικά εδάφη
6. Προσχωσιγενή εδάφη
7. Πυριτιούχα εδάφη
8. Εδάφη του Σχηματισμού των Μαμωνιών
9. Οργανικά ή χουμικά εδάφη
10. Ερυθρογαίες

α. Καφκάλλα: Είναι μια σκληρή ασβεστολιθική κρούστα η οποία εμφανίζεται σ' όλους τους σχηματισμούς εκτός από τα πυριγενή πετρώματα του Τροόδους. Συχνά θεωρείται δευτερογενής ασβεστόλιθος αφού περιέχει κάπου 80% ασβέστιο. Οι καφκάλλες είναι δυο ειδών, εκείνες που είναι επίπεδες και μπορούν να αξιοποιηθούν με διάφορα μέσα (π.χ. με τον θρυμματισμό της ασβεστολιθικής κρούστας και τη φύτευση ασβεστοφίλων δέντρων) και στις επικλινείς που δύσκολα αξιοποιούνται. Οι πρώτες βρίσκονται στα νότια του χωριού   Έμπα και στο δυτικό τμήμα του δάσους της Πέγειας. Οι δεύτερες βρίσκονται στη χερσόνησο του Ακάμα και νοτιότερα μέχρι τη Λάρα, καθώς και στα βόρεια της Κάτω Πάφου.

β. Τέρρα ρόζα: Τα εδάφη αυτά με το έντονο ερυθρωπό χρώμα τους είναι γνωστά σαν κοκκινοχώματα. Διακρίνονται σε εδάφη που σχηματίστηκαν πάνω σε καφκάλλες και σε εδάφη που σχηματίστηκαν πάνω σε ασβεστολιθικά πετρώματα. Στην επαρχία Πάφου εμφανίζονται μόνο τα τέρρα ρόζα σε καφκάλλα. Πρόκειται για εδάφη συνήθως αβαθή που δεν χαρακτηρίζονται από ευδιάκριτους εδαφικούς ορίζοντες, παρουσιάζουν δε κοκκώδη δομή και αργιλλοπηλώδη υφή. Απαντώνται στη χερσόνησο της Λάρας, στην πόλη της Πάφου, και στη διοικητική έκταση των χωριών Παλιά, Αργάκα, Μακούντα, Πόλη, Προδρόμι, Νέο Χωριό, Ανδρολίκου, Πέγεια, Κισσόνεργα, Τάλα, Έμπα, Λέμπα, Χλώρακα, Τρεμιθούσα, Μεσόγη, Μέσα Χωριό, Αναβαργός, Κονιά, Γεροσκήπου, Κολώνη, Αχέλεια, Τίμη, Κούκλια, Νικόκλεια, Σουσκιού και Αρχιμανδρίτα.

γ. Φαιοχώματα: Είναι εδάφη αβαθή, τα οποία δημιουργήθηκαν στην περιοχή των λαβών του Οφιολιθικού Συμπλέγματος του Τροόδους. Τα μη ασβεστούχα αυτά εδάφη δημιουργούν εδαφικούς ορίζοντες μόνο σε βαθουλώματα.

δ. Ασβεστούχα εδάφη: Τα εδάφη αυτά δημιουργήθηκαν από την αποσάθρωση ασβεστολιθικών αποθέσεων. Διακρίνονται για το γνωστό άσπρο τους χρώμα, την περιεκτικότητά τους σε χαλίκια και την έλλειψη οργανικών ουσιών. Τα ασβεστούχα εδάφη καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο τμήμα της λοφώδους περιφέρειας που εκτείνεται γύρω από το Οφιολιθικό Σύμπλεγμα του Τροόδους.

ε. Χουμανθρακικά εδάφη: Διακρίνονται στις ξερορεντζίνες και στις ρεντζίνες. Η διαφορά μεταξύ των εδαφών αυτών βρίσκεται στο ότι οι ρεντζίνες περιέχουν περισσότερες οργανικές ουσίες από τις ξερορεντζίνες και είναι ταυτόχρονα πιο ώριμα και πιο παραγωγικά εδάφη. Στην επαρχία Πάφου βρίσκονται μόνο οι ξερορεντζίνες, οι οποίες σχηματίστηκαν από την αποσάθρωση ασβεστολιθικών, μαργαϊκών ή άλλων ασβεστούχων αποθέσεων.

Εμφανίζονται στην κοιλάδα της Χρυσοχούς και στη διοικητική έκταση των χωριών Πέγεια, Φοίνικας, Αναρίτα, Τίμη, Αχέλεια, Γεροσκήπου και Αγία Βαρβάρα.

ζ. Προσχωσιγενή (αλλουβιακά) εδάφη: Πρόκειται για πρόσφατες αποθέσεις που είναι στενά συνυφασμένες με τις προσχώσεις των κοιλάδων, των εκβολών των ποταμών και των πεδιάδων. Απαντώνται πληθωρικά στις πεδιάδες της Πάφου και της Χρυσοχούς. Επίσης απαντώνται στις κοιλάδες των ποταμών που ρέουν στην περιοχή της επαρχίας, καθώς και στο ανατολικό τμήμα της χερσονήσου του Ακάμα.

η. Πυριτιούχα εδάφη: Δημιουργήθηκαν στα βασικά πυριγενή πετρώματα του Τροόδους, τα οποία είναι θρυμματισμένα λόγω μηχανικής αποσάθρωσης. Τα πυριτιούχα αυτά εδάφη καταλαμβάνουν τη μεγαλύτερη έκταση του Οφιολιθικού Συμπλέγματος του Τροόδους.

θ. Εδάφη του Σχηματισμού των Μαμωνιών: Τα εδάφη αυτά, που σχηματίστηκαν πάνω στον ομώνυμο γεωλογικό σχηματισμό, δεν χαρακτηρίζονται από καλές καλλιεργητικές ιδιότητες. Είναι συνήθως βαριά με βαθύ ερυθροφαιό χρώμα και με δύσκολη αποστράγγιση. Τα εδάφη του Σχηματισμού των Μαμωνιών καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις στη λοφώδη περιοχή της επαρχίας.

ι. Οργανικά ή χουμικά εδάφη: Είναι εδάφη που δημιουργούνται σε δάση ή σε θαμνώδεις εκτάσεις, όπου οι κλιματολογικές συνθήκες και οι μικροοργανισμοί συμβάλλουν στη χουμοποίηση των φύλλων. Τα εδάφη αυτά είναι γνωστά σαν «φαιοχώματα» και εξαιτίας του πλούτου τους σε θρεπτικά στοιχεία είναι περιζήτητα σε κήπους για την ανθοκαλλιέργεια.

κ. Ερυθρογαίες: Τα εδάφη της κατηγορίας αυτής είναι το δημιούργημα της αποσάθρωσης των πυριγενών κροκαλών που μεταφέρθηκαν από το πυριγενές σύμπλεγμα του Τροόδους. Έχουν κόκκινο χρώμα και όταν αρδεύονται είναι παραγωγικά εδάφη, παρόλο που είναι κάπως βαριά. Θεωρούνται εδάφη πιο ώριμα από εκείνα της τέρρα ρόζας, εξαιτίας δε της περιεκτικότητας τους σε άργιλλο συστέλλονται και διαστέλλονται εύκολα κατά τις βροχερές ή θερινές μέρες. Απαντώνται μόνο στη διοικητική έκταση των χωριών Πόλη και Προδρόμι.