Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Από την ανακήρηξη της Κυπριακής Δημοκρατίας (1960) και για την επόμενη 25ετία μέσω των Ηνωμένων Εθνών παραχωρήθηκε στην Κύπρο οικονομική βοήθεια από τις ακόλουθες πηγές: 

1. Την Υπάτη Αρμοστεία των Ηνωμένων εθνών για τους πρόσφυγες.
2. Το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Τροφίμων
3. Το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών
4. βοήθεια από άλλες πηγές και 
5. μακροπρόθεσμα δάνεια για την εκτέλεση διαφόρων αναπτυξιακών έργων από τη Διεθνή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης καθώς και άλλους χρηματοδοτικούς οργανισμούς του ΟΗΕ.

 

ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΥΠΑΤΗ ΑΡΜΟΣΤΕΙΑ ΤΟΥ ΟΗΕ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ

Η Υπάτη Αρμοστεία των Ηνωμένων ΕΘνών για τους πρόσφυγες αποτέλεσε τη σημαντικότερη πηγή βοήθειας του ΟΗΕ προς την Κύπρο. Διαθέτουμε στοιχεία για τη βοήθεια που δόθηκε κατά την περίοδο 1976- 1984. Όμως δεν διαθέτουμε στοιχεία για την περίοδο 1974- 1975 που αποτελεί και την πρώτη περίοδο αμέσως μετά τα τραγικά γεγονότα του 1974. Η βοήθεια αυτή κατά την περίοδο 1976- 1984 ανήλθε στις 38.393.000 λίρες περίπου. Υπήρξε πολύ σημαντική γιατί συνέβαλε ουσιαστικά στην ανακούφιση των εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων για τρεις κυρίως λόγους: 

1. Δόθηκε στην κρισιμότερη ίσως περίοδο
2. Προοριζόταν να χρησιμοποιηθεί για την χρηματοδότηση της εκτέλεσης πολύ αναγκαίων έργων για τους πρόσφυγες ειδικότερα, όπως συνοικισμών, νοσοκομείων κ.α. αλλά και για το σύνολο του πληθυσμού γενικότερα.
3. Πρόσφερε σημαντική "ανακούφιση" στο ισοζύγιο πληρωμών για μια περίοδο που λόγω της κατοχής σημαντικού μέρους των πλουτοπαραγωγικών πηγών του νησιού, οι εξαγωγές ήσαν αισθητά μειωμένες και το ισοζύγιο πληρωμών αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα.

 

Εκτός από την ανέγερση προσφυγικών συνοικισμών, τα κυριότερα προγράμματα που χρηματοδοτήθηκαν από τη βοήθεια της Υπάτης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες ήταν τα ακόλουθα: 

 

Η ανέγερση και ο εξοπλισμός του νέου νοσοκομείου Λάρνακας. Η μελέτη για την κατασκευή του νέου νοσοκομείου Πάφου. Η αγορά ιατρικού εξοπλισμού για την αγγειογραφία στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας.  Η ανέγερση και ο εξοπλισμός της κεντρικής ιατρικής αποθήκης. Η αγορά ιατρικού εξοπλισμού για διάφορα κυβερνητικά ιδρύματα. Για την εκτέλεση των έργων αυτών δαπανήθηκε συνολικά ποσό 18,6 εκ. λίρες.

 

Και τα υπόλοιπα ποσά διατέθησαν σχεδόν εξ ολοκλήρου για την επέκταση και τον εξοπλισμό των ιατρικών υπηρεσιών. Από αυτά χρηματοδοτήθηκε η ανέγερση και ο εξοπλισμός διαφόρων ιατρικών εγκαταστάσεων στο Στρόβολο, στην Αραδίππου, στα Λατσιά, στην Ανθούπολη, στο Παραλίμνι, στη Λεμεσό, στο Καϊμακλί και σε άλλες περιοχές της ελεύθερης Κύπρου.

 

Τώρα, το μισό περίπου από το ετήσιο ύψος της βοήθειας διατίθεται υπό μορφή υποτροφιών για σπουδές στις Ηνωμένες Πολιτείες βάσει του Κυπρο- Αμερικανικού Προγράμματος Υποτροφιών- C.A.S.P.

 

ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ  ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ/WORLD FOOD PROGRAMME   

Το  Παγκόσμιο  Πρόγραμμα  Τροφίμων ιδρύθηκε το 1962 από  τον  ΟΗΕ  και  την  Οργάνωση Τροφίμων και  Γεωργίας (FAO). Πηγές  του  είναι  οι εθελοντικές  εισφορές 100 και  πλέον  χωρών  που  δίνονται σε τρόφιμα, σε χρήμα  και  σε υπηρεσίες. Οι εισφορές γίνονται σε 50 περίπου εμπορεύματα, τα οποία αποτελούν κύρια είδη διατροφής. 

 

Το  Παγκόσμιο  Πρόγραμμα  Τροφίμων έδωσε  μεγάλη βοήθεια  στην Κύπρο  με την  προμήθεια  τροφίμων για  την  εφαρμογή διαφόρων σχεδίων  και  για  την  ανακούφιση των  προσφύγων μετά τα γεγονότα του 1974. Τα κυριότερα σχέδια που χρηματοδοτήθηκαν ήσαν τα εξής: 

  

1. Ενθάρρυνση μεικτής  γεωργίας-κτηνοτροφίας σε ξηρικές  περιοχές.
2. Επαναδραστηριοποίηση φτωχών προσφύγων  κτηνοτρόφων.
3. Έργα διατηρήσεως  εδάφους  και  δενδροφύτευση - Γεωργική Ανάπτυξη.
4. Βοήθεια σε σχολεία και νοσοκομεία.
5. Βοήθεια σε τρόφιμα σε πρόσφυγες που είχαν ανάγκη. 

  

Το  ποσό που δόθηκε στην Κύπρο μέσω του Παγκοσμίου Προγράμματος Τροφίμων κατά την  περίοδο 1967-1979 ανέρχεται  σε $71.177.487.   

 

Εκτός από τη βοήθεια αυτή που δόθηκε από το Πρόγραμμα Τροφίμων, στην Κύπρο δόθηκε και άλλη σημαντική βοήθεια, στην υλοποίηση της οποίας σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε η FAO. Η βοήθεια αυτή αφορούσε την εκτέλεση και χρηματοδότηση αρκετών σχεδίων ανάπτυξης κυρίως στους τομείς της ανάπτυξης υδάτων, της γεωργίας, της κτηνοτροφίας και της αλιείας. Η FAO υπήρξε πάντοτε ο εκτελεστής όλων αυτών των σχεδίων, η χρηματική όμως βοήθεια προήλθε από το Πρόγραμμα Αναπτύξεως των Ηνωμένων Εθνών, το πρόγραμμα Τεχνικής Συνεργασίας της FAO και τα «Κεφάλαια Πίστεως» που παραχωρήθηκαν στη FAO από δωρήτριες χώρες. 

 

ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ  ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ  ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΤΩΝ  ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ (UN.D.P.)

Σημαντική οικονομική βοήθεια  προς την  Κύπρο  κατά την  περίοδο 1961-1985 δόθηκε από  το Πρόγραμμα Αναπτύξεως των Ηνωμένων Εθνών (UN.D.P.). Κάθε πέντε χρόνια συνέρχεται το Governing Council του UN.D.P. και με βάση ορισμένα συγκεκριμένα κριτήρια και κατευθυντήριες γραμμές αποφασίζει το ύψος της βοήθειας που θα παραχωρήσει σε κάθε χώρα. Τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη είναι: α) το κατά κεφαλήν εισόδημα και β) το στάδιο ανάπτυξης που βρίσκεται η κάθε χώρα. Όταν τα ποσά κατανεμηθούν στις διάφορες χώρες που θα τύχουν βοήθειας, η κυβέρνηση κάθε χώρας ετοιμάζει ένα Country Programme στο οποίο το ποσό της βοήθειας που θα παραχωρηθεί σ' αυτήν κατανέμεται σε διάφορα προγράμματα αναπτύξεως σύμφωνα με τις ανάγκες της και με τη σύμφωνη γνώμη του UN.D.P. Η βοήθεια του UN.D.P. προς την Κύπρο δόθηκε για την εκτέλεση ορισμένων συγκεκριμένων έργων που ο αριθμός τους έφθασε τα 119. Το ύψος της βοήθειας που παραχωρήθηκε μέχρι το 1985 για την εκτέλεσή τους έφθασε στα 21.010.943 δολάρια ΗΠΑ.

 

Από τη συνολική αυτή βοήθεια, κατά την περίοδο 1972-1985, διετέθη ποσό 1.074.986 δολαρίων για διάφορες υπηρεσίες που προσφέρθηκαν στη βιομηχανία στα πλαίσια 32 ειδικών προγραμμάτων.   

 

Οι κυριότεροι τομείς που ευεργετήθηκαν από αυτού του είδους τη βοήθεια είναι: Η έρευνα για τα υπόγεια  νερά και  τον  ορυκτό πλούτο. Η  ανάπτυξη και  προσφορά βιομηχανικών υπηρεσιών. Η  χρήση των υδατίνων πόρων. Η επαγγελματική επιμόρφωση προσωπικού διαφόρων υπηρεσιών. Το Ανώτερο Τεχνολογικό Ινστιτούτο. Το Ινστιτούτο Ξενοδοχειακών και Επισιτιστικών Τεχνών. Η προώθηση της χειροτεχνίας. Το γενικό πολεοδομικό σχέδιο Λευκωσίας. Το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών. Η ανάπτυξη της κτηνοτροφίας. Η μελέτη σκοπιμότητας για το σχέδιο άρδευσης των περιοχών Μόρφου/Τηλλυρίας.   

 

Για τα δέκα πιο  πάνω έργα ή  σχέδια διετέθη  συνολικά το ποσό των 12.603.771 δολαρίων που  αντιπροσωπεύει το 60% της  συνολικής  βοήθειας που  δόθηκε στην Κύπρο κατά την περίοδο 1961-85. Για τα υπόλοιπα 99 έργα διετέθη το υπόλοιπο ποσό που ανέρχεται στα 8.407.172 δολάρια ΗΠΑ ή το 40% της συνολικής βοήθειας του Προγράμματος Αναπτύξεως των Ηνωμένων Εθνών προς την Κύπρο.   

 

ΑΛΛΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ

Η Κύπρος από  το 1960 και εξής επωφελήθηκε και βοηθήθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη και με άλλες μορφές βοήθειας, οι σημαντικότερες από τις οποίες είναι:   

 

1. Η διοργάνωση διαφόρων σεμιναρίων στην Κύπρο.   
2. Η χρησιμοποίηση αρκετών Κυπρίων επιστημόνων ως εμπειρογνωμόνων των Ηνωμένων  Εθνών σ' άλλες χώρες. Τούτο είχε ως αποτέλεσμα να έλθει στην Κύπρο σημαντικό συνάλλαγμα.
3. Το υπουργείο Υγείας πήρε σημαντική βοήθεια από τη Διεθνή Οργάνωση Υγείας.
4. Συνάλλαγμα έφερναν στην Κύπρο και οι διάφοροι υπότροφοι που μέσω των Ηνωμένων Εθνών στέλνονταν στην Κύπρο για να φοιτήσουν στο Ανώτερο Τεχνολογικό Ινστιτούτο, στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του Κέντρου Παραγωγικότητος, στο Ινστιτούτο Ξενοδοχειακών και Επισιτιστικών Τεχνών κ.α.
5. Η ΟΥΝΕΣΚΟ βοήθησε οικονομικά στην αναστήλωση και συντήρηση διαφόρων αρχαιολογικών μνημείων κ.α.

 

ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΔΑΝΕΙΩΝ ΓΙΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΕΡΓΑ 

Ένας άλλος τομέας στον οποίο τα Ηνωμένα Έθνη βοήθησαν σημαντικά την Κύπρο είναι η  παραχώρηση μακροπρόθεσμων δανείων για τη χρηματοδότηση διαφόρων αναπτυξιακών έργων. Τα δάνεια αυτά που παραχωρήθηκαν από τη Διεθνή Τράπεζα Ανασυγκροτήσεως και Αναπτύξεως δόθηκαν για την εκτέλεση συγκεκριμένων έργων προτού αποφασισθεί η χρηματοδότησή τους. Μελετήθηκαν από εμπειρογνώμονες της Διεθνούς Τράπεζας και κρίθηκαν ως σημαντικά και απαραίτητα γιατί η εκτέλεσή τους θα συνέβαλλε ουσιαστικά στην ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας.   

 

Η Διεθνής  Τράπεζα  είναι  ένας πιστοδοτικός οργανισμός όπως όλες οι τράπεζες, με τη διαφορά ότι χρηματοδοτεί συγκεκριμένα έργα (projects) που εγκρίνει η ίδια και δεν ζητά εγγυήσεις. Όμως πριν από την παραχώρηση του δανείου εξετάζει το credibility και το worthiness της κυβέρνησης της χώρας. Βασικά πλεονεκτήματα της παραχώρησης δανείων από τη Διεθνή Τράπεζα είναι μεταξύ άλλων τα εξής: α) εξετάζεται η βιωσιμότητα των αναπτυξιακών έργων, β) παρακολουθείται η εκτέλεσή τους και γ) τα επιτόκια των δανείων είναι χαμηλότερα απ' εκείνα που ισχύουν στη διεθνή κεφαλαιαγορά.

 

Κατά την περίοδο 1963-1984 στην Κύπρο παραχωρήθηκαν 23 τέτοια δάνεια συνολικού ύψους 237,1 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ. Τα σημαντικότερα έργα που χρηματοδοτήθηκαν με την παραχώρηση τέτοιων δανείων είναι: ο Νότιος Αγωγός το 1984 με 28 εκατομμύρια δολάρια, ο ηλεκτροπαραγωγός σταθμός Μονής με 37,8 εκατομμύρια δολάρια (το δάνειο αυτό δόθηκε σε τέσσερις φάσεις: η πρώτη το 1963 21 εκ., η δεύτερη το 1967 2,8 εκ., η τρίτη το 1969 5 εκ. και η τέταρτη το 1972 9 εκ. δολάρια), η ανάπτυξη του οδικού δικτύου με 27,6 εκατομμύρια δολάρια, από τα οποία τα 10 εκατομμύρια δόθηκαν για την κατασκευή του νέου δρόμου Λευκωσίας-Λεμεσού το 1976 και τα 5,4 εκατ. για την κατασκευή του δρόμου Λευκωσίας-Μόρφου το 1973, το αρδευτικό σχέδιο Χρυσοχούς (πρώτη φάση) με 16 εκατομμύρια δολάρια το 1983, το σχέδιο εξαγωγής φρούτων και λαχανικών με 1 εκατομμύριο δολάρια το 1983, το Σχέδιο Αγροτικής Ανάπτυξης της Πιτσιλιάς με 10 εκατομμύρια δολάρια το 1977, η μεταφορά και διανομή ηλεκτρικού ρεύματος με 16 εκατομμύρια δολάρια το 1980, το αποχετευτικό σχέδιο Λεμεσού με 16,8 εκατομμύρια δολάρια το 1984, η κατασκευή του νέου λιμανιού Λεμεσού με 11,5 εκατομμύρια δολάρια το 1969, το μεγάλο υδατικό έργο της Πάφου με 14 εκατομμύρια δολάρια το 1974, η Κυπριακή Τράπεζα Αναπτύξεως με 14 εκατομμύρια δολάρια (με την παραχώρηση σ' αυτήν τριών δανείων από τα οποία το πρώτο ύψους 3 εκατ. δολαρίων παραχωρήθηκε το 1972, το δεύτερο ύψους 6 εκατ. δολαρίων παραχωρήθηκε το 1976 και το τρίτο ύψους 5 εκατ. δολαρίων παραχωρήθηκε το 1979).