Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Μετά τη μεταβίβαση της διοίκησης της Κύπρου από την Οθωμανική αυτοκρατορία στη Μεγάλη Βρετανία, ύστερα από μια μεταβατική περίοδο, εισάγεται στην Κύπρο το αγγλικό νομισματικό σύστημα. Βέβαια, τα αγγλικά χρυσά νομίσματα περιλαμβάνονταν μεταξύ των χρυσών νομισμάτων που κυκλοφορούσαν στην Κύπρο και πριν από την άφιξη των Άγγλων. Τα πρώτα βρετανικά στρατεύματα έφεραν μαζί τους δυο μουλάρια φορτωμένα με ασημένια νομίσματα των 6 πεννών για να πληρωθούν οι εκκρεμούντες μισθοί των υπαλλήλων της οθωμανικής δημόσιας υπηρεσίας. Κατά τα χρόνια 1878 και 1879 μπήκαν στην κυκλοφορία νομίσματα αξίας £60.432. Η μεγάλη αυτή ποσότητα νομισμάτων, που είναι γνωστά ως αργυρά νομίσματα της βασίλισσας Βικτώριας, κάλυψε τις εσωτερικές νομισματικές ανάγκες της Κύπρου για πολλά χρόνια. Τα βρετανικά στρατεύματα ινδικής καταγωγής έφεραν στην Κύπρο τα δικά τους ινδικά νομίσματα — το ασημένιο ινδικό ρούπι. Μερικά απ’ αυτά διασώζονται ακόμη σε ιδιωτικές συλλογές.

Κατά τα πρώτα χρόνια της βρετανικής διοίκησης στην Κύπρο βρισκόταν σε κυκλοφορία μια μεγάλη ποικιλία νομισμάτων — βρετανικών, τουρκικών, γαλλικών, ινδικών κ.ά. Με μια σειρά βασιλικών διαταγμάτων, όλα τα μη βρετανικά νομίσματα αποσύρθηκαν βαθμιαία από την κυκλοφορία και τελικά εφαρμόστηκε το νέο κυπριακό νομισματικό σύστημα.

Τα πρώτα χάλκινα κυπριακά νομίσματα της βρετανικής διοίκησης (1/4, 1/2 και 1 γρόσι) τέθηκαν σε κυκλοφορία το 1879 αντικαθιστώντας τις βρετανικές πέννες και τα άλλα νομίσματα που κυκλοφορούσαν.

Το 1901 αντικαταστάθηκαν και τα ασημένια βρετανικά νομίσματα με αντίστοιχα κυπριακά που είχαν στη μια όψη τους το κεφάλι της βασίλισσας Βικτώριας και στην άλλη τη λέξη CYPRUS, το λιοντάρι, τη χρονολογία 1901 και τον αριθμό των γροσιών με τα οποία ισοδυναμούσαν. Τα νομίσματα αυτά ήσαν των 3,4 1/2, 9 και 18 γροσίων. Τα τελευταία ονομάζονταν επίσης μισό, ένα και δυο σελίνια αντιστοίχως.

Περισσότερα νομίσματα κόπηκαν αργότερα, στα χρόνια της βασιλείας του Εδουάρδου Ζ΄ (1902-1910). Κατά την περίοδο αυτή κόπηκαν 591.000 τεμάχια χάλκινων νομισμάτων ονομαστικής αξίας 1/4, 1/2 και 1 γροσίου και 62.000 τεμάχια αργυρών νομισμάτων ονομαστικής αξίας 9 και 18 γροσίων. Επί της βασιλείας του Γεωργίου Ε΄ κόπηκαν 4.041.000 τεμάχια χάλκινων νομισμάτων του 1/4, 1/2 και 1 γροσίου και 1.720.000 αργυρών νομισμάτων των 4 1/2, 9 και 18 γροσίων. Επίσης το 1928 για να γιορταστεί η 50ετία της βρετανικής διοίκησης στην Κύπρο, τέθηκαν σε κυκλοφορία 80.000 ασημένια νομίσματα των 45 γροσίων (πέντε σελινιών). Αυτή υπήρξε η μοναδική περίπτωση που κόπηκαν νομίσματα τόσο μεγάλης ονομαστικής αξίας.

Επί Γεωργίου Στ΄ (1937-1952) κόπηκαν 7.020.000 τεμάχια του 1/2 και 10.260.000 τεμάχια του 1 γροσίου χάλκινων νομισμάτων και 192.000 τεμάχια των 4 1/2, 1.304.000 τεμάχια των 9 και 300.000 τεμάχια των 18 γροσίων αργυρά νομίσματα. Επίσης κόπηκαν χαλκονικέλινα νομίσματα του 1/2 του γροσίου και 1 γροσίου (το 1938) και του 1 και 2 σελινιών (το 1947 και 1949). Στα νομίσματα του 1947 αναγραφόταν για πρώτη φορά η λέξη «σελίνι» (shilling) πράγμα που επαναλήφθηκε και στα νομίσματα του 1949. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι Κύπριοι εξακολουθούν να χρησιμοποιούν ακόμη και σήμερα τη λέξη σελίνι, παρά το γεγονός ότι στο μεταξύ άλλαξε η υποδιαίρεση της κυπριακής λίρας.

Το 1955, επί βασιλείας της Ελισάβετ Β΄, που διαδέχθηκε στο θρόνο το Γεώργιο Στ΄, σημειώθηκε σημαντική αλλαγή στο νομισματικό σύστημα της Κύπρου: τα γρόσια και τα σελίνια καταργήθηκαν και εισήχθη νέα υποδιαίρεση της κυπριακής λίρας, το μιλ. Αυτή ήταν και η μόνη πραγματική αλλαγή από το 1882 και μετά. Κόπηκαν νομίσματα των 3,5,25,50 και 100 μιλς. Συγκεκριμένα κόπηκαν 6,25 εκατομμύρια νομίσματα των 3 μιλς, 13 εκατομμύρια νομίσματα των 5 μιλς, 2,5 εκατομμύρια νομίσματα των 25 μιλς, 4 εκατομμύρια νομίσματα των 50 μιλς και 3 εκατομμύρια νομίσματα των 200 μιλς. Επιπλέον εκτυπώθηκαν χαρτονομίσματα των 250 και των 500 μιλς, της 1 λίρας και των 5 λιρών. Οι παραστάσεις στα νομίσματα απεικονίζουν στοιχεία από τη μακρά ιστορία και τον πολιτισμό της Κύπρου. Το μιλ απετέλεσε την υποδιαίρεση της κυπριακής λίρας για εικοσιοκτώ χρόνια, από την 1η Αυγούστου 1955 μέχρι την 1η Οκτωβρίου1983 όταν εισήχθησαν τα σεντ (βλέπε λήμμα μιλ-μιλς).

Το 1957 κόπηκαν ακόμη 500.000 νομίσματα των 100 μιλς, αλλά ενόψει της επικείμενης ανακήρυξης της ανεξαρτησίας της Κύπρου τέθηκε σε κυκλοφορία μόνο μια μικρή ποσότητα από αυτά. Τα υπόλοιπα λιώθηκαν και το μέταλλο τους χρησιμοποιήθηκε στην κοπή νομισμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια