Νομίσματα της Κύπρου
Βενετοκρατία (1489-1570)
Όταν το 1489 η τελευταία βασίλισσα της Κύπρου Αικατερίνη Κορνάρο μεταβίβαζε την εξουσία της επί της Κύπρου στη Δημοκρατία της Βενετίας, στο νησί κυριαρχούσε το νομισματικό σύστημα που είχαν εισαγάγει οι Λουζινιανοί κατά το πρότυπο του νομισματικού συστήματος των Αγίων Τόπων. Τα νομίσματα που έκοψε η Αικατερίνη Κορνάρο ήσαν τα τελευταία του βασιλείου των Λουζινιανών στην Κύπρο.
Μετά το 1489, οι Βενετοί εισήγαγαν στο νησί το δικό τους νομισματικό σύστημα. Όμως, η εισαγωγή των βενετικών νομισμάτων έγινε σταδιακά, γιατί για αρκετό χρονικό διάστημα στην κυκλοφορία εξακολουθούσαν να βρίσκονται και τα νομίσματα των Λουζινιανών καθώς και άλλα νομίσματα. Τα χρυσά και αργυρά αυτά νομίσματα, που βρίσκονταν στην κυκλοφορία στις αρχές του 16ου αιώνα, σφραγίστηκαν επίσημα ύστερα από επανειλημμένες αιτήσεις των διοικητών της Κύπρου.
Τα πρώτα βενετικά νομίσματα που κόπηκαν για την Κύπρο ήσαν μικρής ονομαστικής αξίας επειδή παρουσιάστηκε σοβαρή έλλειψη γι’ αυτά από τα πρώτα κιόλας χρόνια της Βενετοκρατίας, γιατί πολύ λίγα τέτοια νομίσματα είχαν διασωθεί από την εποχή των Λουζινιανών. Τα πρώτα βενετικά νομίσματα που κόπηκαν για την Κύπρο έφεραν στην εμπρόσθια όψη το λιοντάρι της Κύπρου και στην οπίσθια τα γράμματα VES (πιθανόν από τη λέξη VENETUS). Αυτά αποδίδονται στον Ιερώνυμο Πιζάρο που διετέλεσε τοποτηρητής της Κύπρου από το 1491 ως το 1493.
Η έλλειψη νομισμάτων μικρής ονομαστικής αξίας ήταν σχεδόν μόνιμη καθ’ όλη τη διάρκεια της Βενετοκρατίας. Τέτοια νομίσματα κόπηκαν επανειλημμένα για την Κύπρο. Το 1515, με απόφαση του Συμβουλίου των Δέκα, κόπηκαν δηνάρια ή κάρτζια συνολικής αξίας 1.000 δουκάτων, ενώ μεταξύ των ετών 1501 και 1521, όταν δόγης της Βενετίας ήταν ο Λορεντάνο, για τις ανάγκες της Κύπρου κόπηκαν κάρτζια από χαλκό ή κράμα χαλκού.
Υποστηρίζεται ότι τα νομίσματα αυτά κόπηκαν στην Κύπρο και στη Βενετία. Το 1553 η βενετική κυβέρνηση αποφάσισε να κοπούν στο νομισματοκοπείο της Βενετίας νομίσματα για την Κύπρο. Τα νομίσματα αυτά, η κοπή των οποίων συνεχίστηκε μέχρι την κατάκτηση της Κύπρου από τους Τούρκους, έφεραν το όνομα του εκάστοτε δόγη. Τέτοια νόμισμα τα ήσαν τα κάρτζια, που κόβονταν από χαλκό ή κράμα χαλκού και τα σιζίνια που ήσαν χάλκινα. Οι δόγηδες που αντιπροσωπεύτηκαν με τέτοια νομίσματα ήσαν: ο Μαρκαντώνιος Τρεβιζιάνι (1533 - 1554), ο Φραγκίσκος Βενιέρ (1554 - 1556), ο Λαυρέντιος Πριόλι (1556 - 1559), ο Ιερώνυμος Πριόλι (1559 - 1567) και ο Πέτρος Λορεντάνο (1567 - 1570). Ο τελευταίος απ’ αυτούς αντί δηναρίων έκοψε σιζίνια, δηλαδή εξαπλά δηνάρια, πράγμα που δείχνει τη μεγάλη ανάγκη χρημάτων που είχε η Βενετία για την υπεράσπιση της Κύπρου.
Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Αμμοχώστου από τους Τούρκους, επειδή όλα τα νομίσματα εξαφανίστηκαν με αποτέλεσμα να μη υπάρχουν χρήματα για την πληρωμή του στρατού και τη διεξαγωγή των συναλλαγών των πολιορκουμένων, ο καπετάνιος (στρατηγός) της Αμμοχώστου Μαρκαντώνιος Βραγαδίνος διέταξε να ιδρυθεί αμέσως νομισματοκοπείο και να κοπούν νομίσματα έκτακτης ανάγκης από χαλκό ονομαστικής αξίας ενός βυζαντίου τα οποία υποσχόταν να εξαργυρώσει όταν θα τέλειωνε ο πόλεμος. Ως εγγύηση αναγραφόταν πάνω σ’ αυτά «η απαραβίαστη πίστη των Βενετών» (VENETORUM FIDES INVIOLABILIS).
Βλέπε λήμμα: Πολιορκεία και άλωση της Αμμοχώστου από τους Οθωμανούς
Εκτός από τα βενετικά νομίσματα μικρής ονομαστικής αξίας, στην Κύπρο κυκλοφορούσαν και τα βενετικά νομίσματα μεγάλης ονομαστικής αξίας. Το σημαντικότερο απ’ αυτά ήταν το βενετικό δουκάτο που έφερε την επιγραφή Ducatus Reipub.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια