Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Μικρή, μονόκλιτη, καμαροσκέπαστη εκκλησία σ’ απόσταση 2 περίπου χιλιομέτρων στα βόρεια του χωριού Οίκος, απέναντι από τον υδατοφράκτη Καλοπαναγιώτη. Έχει εσωτερικές διαστάσεις 5,23Χ3,43 μ. χωρίς την αψίδα. Η αψίδα είναι ημικυκλική τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά· έχει χορδή 1,79 μ. και βέλος 0,84 μ. Η καμάρα της εκκλησίας χωρίζεται σε δυο ίσα μέρη με σφενδόνιο που στηρίζεται σε παραστάδες του βόρειου και του νότιου τοίχου. Το σφενδόνιο, όπως και η καμάρα, είναι ημικυκλικό. Ημικυκλικό είναι και το τόξο του στενού ανοίγματος στον ημικυλινδρικό τοίχο της αψίδας, πλάτους 0,16 μ. και ύψους 0,76 μ. Στο ανατολικό τμήμα του νότιου τοίχου υπάρχει ορθογώνιο παράθυρο διαστάσεων 0,75X0,47 μ. Στο μέσο του δυτικού τοίχου υπάρχει μια είσοδος πλάτους 1,13 μ.

Οι τοίχοι της εκκλησίας είναι κτισμένοι με ακατέργαστους λίθους και ασβεστοπηλό. Οι παραστάδες όμως είναι κτισμένες με οπτόπλινθους πάχους 3-4 εκ. που συγκρατούνται με ασβεστοπηλό ίσου πάχους. Οι οπτόπλινθοι διακρίνονται στην παραστάδα του νότιου τοίχου όπου έχουν πέσει οι τοιχογραφίες.

Αρχικά η εκκλησία ήταν κατάγραφη. Δυστυχώς η διείσδυση των νερών της βροχής έχει καταστρέψει τις τοιχογραφίες της καμάρας. Όλες οι τοιχογραφίες είναι καλυμμένες με παχύ στρώμα καπνιάς. Μεγάλα τμήματα είναι καλυμμένα με στρώμα γύψου. Στην αψίδα δεν φαίνονται τοιχογραφίες κάτω από τον γύψο. Στο κέντρο της καμάρας οι τοιχογραφίες έχουν καταστραφεί. Σήμερα στο ανατολικό μισό της εκκλησίας μόνο αδιάγνωστα κομμάτια τοιχογραφιών σώζονται. Στο εσωρράχιο του σφενδονίου υπήρχαν στηθάρια με μορφές αγίων. Σήμερα διακρίνεται το μισό στηθάριο στη γέννηση του σφενδονίου στη βόρεια παραστάδα. Στο νότιο μισό του δυτικού τμήματος της καμάρας διακρίνονται τέσσερις σκηνές από τη ζωή του Χριστού: η Γέννηση του Χριστού πάνω και η Βάπτιση του Χριστού κάτω και δυτικότερα πολύ φθαρμένες η Υπαπαντή και η Μεταμόρφωση. Κάτω από τις ευαγγελικές σκηνές υπήρχαν στον νότιο τοίχο όρθιοι άγιοι πολύ κατεστραμμένοι σήμερα. Στο βόρειο μισό της καμάρας υπάρχουν κομμάτια αδιάγνωστων τοιχογραφιών. Στον δυτικό τοίχο πάνω από την είσοδο είναι ζωγραφισμένη η Κοίμηση της Θεοτόκου, πολύ κατεστραμμένη. Αν και η σωστή εκτίμηση της αξίας των τοιχογραφιών αυτών, και κατά συνέπεια και η χρονολόγησή τους, μπορεί να γίνει ύστερα από τη συντήρηση και τον καθαρισμό τους, εν τούτοις φαίνεται ότι πρόκειται για σημαντικές τοιχογραφίες του 12ου αιώνα.