Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Τα Μουσεία Λαϊκής Τέχνης στεγάζονται σε πρότυπα και σημαντικά δείγματα οικιών λαϊκής αρχιτεκτονικής και κοσμούνται με υπέροχα παραδοσιακά εκθέματα, που αντιπροσωπεύουν τη νεότερη κυπριακή πολιτιστική κληρονομιά από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας μέχρι τα τέλη της Αγγλοκρατίας (1570-1878). Τα Μουσεία αυτά κατανέμονται ανά ένα στις πόλεις της Λευκωσίας, της Λεμεσού και της Κερύνειας, ένα στη Γεροσκήπου, ένα στις οικίες Κατσινιόρου και Αχιλλέα Δημήτρη στο χωριό Φικάρδου κι ένα στην οικία Πάτσαλου στα Λεύκαρα.

Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης στη Λευκωσία στεγάζεται στο ισόγειο του παλαιού αρχιεπισκοπικού μεγάρου και ανήκει στην Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών. Η ίδρυσή του οφείλεται στον ζωγράφο Αδαμάντιο Διαμαντή*, που ήταν και ο διευθυντής του από την αρχή της λειτουργίας του, το 1964. Στο Μουσείο υπάρχουν αντιπροσωπευτικά δείγματα επίσημων παραδοσιακών ενδυμασιών και ενδυμασιών καθημερινής χρήσης, κασελλών-σεντουκιών, υφαντών, αγροτικών εργαλείων, οικιακών σκευών, ένας αργαλειός και πολλά άλλα αντικείμενα, που προέρχονται από ολόκληρη την Κύπρο και φωτίζουν όλους τους τομείς της κυπριακής παραδοσιακής λαϊκής τέχνης.

Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης στη Λεμεσό ανήκει στον Δήμο της πόλης και στεγάζεται στο επιβλητικό νεοκλασσικό κτίριο του παλαιού γηροκομείου. Τα εκθέματά του είναι λιγότερα από τα εκθέματα του αντίστοιχου Μουσείου της Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών στη Λευκωσία, αλλά ποιοτικά είναι εξίσου σημαντικά και αντιπροσωπεύουν κυρίως παραδοσιακή λαϊκή τέχνη της επαρχίας Λεμεσού.

To Μουσείο Λαϊκής Τέχνης στην Κερύνεια βρίσκεται στην παραλιακή περιοχή του λιμανιού της πόλης και στεγάζεται σε διώροφο κτίριο του 19ου αιώνα, που κληροδοτήθηκε στο Τμήμα Αρχαιοτήτων από τη λαίδη Λοχ. Ιδρύθηκε το 1967 με εκθέματα παρόμοια εκείνων του αντίστοιχου Μουσείου της Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών στη Λευκωσία, που αντιπροσωπεύουν την καθημερινή ζωή και τις ασχολίες των κατοίκων ολόκληρου του νησιού.

Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης στη Γεροσκήπου ιδρύθηκε το 1950 στο κονάκι του Χατζησμίθ, προξενικού πράκτορα της Αγγλίας στην Πάφο στα τέλη του 18ου αιώνα. Το Μουσείο ανακαινίστηκε το 1980 και συμπληρώθηκε το 1988 με την προσθήκη του γειτονικού σπιτιού στο οικιστικό σύμπλεγμά του και τον εμπλουτισμό των εκθεμάτων του που αντιπροσωπεύουν την παφιακή παραδοσιακή λαϊκή τέχνη και ζωή. Εκτός από τον εκλεκτό οικιακό εξοπλισμό, τις ενδυμασίες, τα υφαντά και όλα τ’ άλλα παραδοσιακά εκθέματα, στο Μουσείο εκτίθεται άφθονο φωτογραφικό και διδακτικό υλικό σχετικό με τις συνηθέστερες παφιακές, καθημερινές, βιοτεχνικές ασχολίες.

Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης στις οικίες Κατσινιόρου και Αχιλλέα Δημήτρη στο Φικάρδου ιδρύθηκε το 1987, ύστερα από τη συστηματική συντήρηση, την αποκατάσταση και την ανάλογη παραδοσιακή επίπλωση και τη βράβευση των δυο αυτών οικιών από την Europa Nostra. Στην οικία Κατσινιόρου έχουν τοποθετηθεί όλα τα αναγκαία σκεύη, έπιπλα και αντικείμενα όπως ακριβώς υπήρχαν στη διάρκεια της χρήσης της οικίας από τους αρχικούς ιδιοκτήτες. Στην οικία Αχιλλέα Δημήτρη εκτίθενται ανάλογα έπιπλα, σκεύη και εργαλεία, η δε όλη οικία διαρρυθμίστηκε σε ξενώνα μελετητών της περιφερειακής παραδοσιακής ζωής, που ζωντανεύει τόσο σ' αυτήν όσο και στην οικία Κατσινιόρου.

Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης στα Λεύκαρα στεγάζεται σ’ ένα από τα πιο σημαντικά αρχοντικά του χωριού, στην οικία Πάτσαλου, που έχει συντηρηθεί και αποκατασταθεί από το Τμήμα Αρχαιοτήτων με υποδειγματικό τρόπο. Η οικία αυτή, μετά τη συντήρηση και αποκατάστασή της, μετατράπηκε σε εξειδικευμένο μουσείο κεντητικής και αργυροχοΐας με την κατάλληλη επίπλωση και την έκθεση παραδοσιακών λευκαρίτικων κεντημάτων, αντιπροσωπευτικών αργυρών αντικειμένων και φωτογραφικού υλικού. Το Μουσείο εγκαινιάστηκε επίσημα τον Ιούλιο του 1988 και καθημερινά δέχεται πληθώρα ξένων και Κυπρίων επισκεπτών, που επιθυμούν να γνωρίσουν από κοντά ορισμένες πτυχές της κυπριακής λαϊκής τέχνης, όπως είναι η κεντητική και αργυροχοΐα, που γεννήθηκαν και μεγαλούργησαν στα Λεύκαρα.