Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Τα κυπρο-κλασσικά κοσμήματα αντιπροσωπεύονται από τα ποικίλα εκλεκτά δείγματα του βασιλικού θησαυρού, που βρέθηκε το 1928 σε κρυμμένο αγγείο μέσα σ' ένα από τα δάπεδα του ανακτόρου του Βουνιού του 5ου και 4ου αιώνα π.Χ. Ο θησαυρός αυτός, που για μερικά μόνο χρόνια βρισκόταν στο Κυπριακό Μουσείο, κλάπηκε κάτω από άγνωστες συνθήκες και φυγαδεύθηκε στο εξωτερικό. Περιλαμβάνει ένα ζεύγος χρυσών βραχιολιών με άκρα σε σχήμα αίγας και ένα άλλο ζεύγος με κεφαλές μοσχαριών με νατουραλιστικά χαρακτηριστικά και περσική επίδραση, διάφορα βραχιόλια απλά και βραχιόλια σπειροειδή, από συμπαγή άργυρο, με κεφαλές εχιδνών στα άκρα. Άλλα αξιόλογα χρυσά κοσμήματα είναι δυο πόρπες από το Μάριον με στεφάνη από σφαιρίδια και σπειροειδή διακόσμηση από λεπτό σύρμα, τρία περίαπτα με έκτυπες μορφές καθισμένων σφιγγών, διάφορα σπειροειδή σκουλαρίκια με αγκιστρωτά άκρα, από τα οποία κρέμονται κεφαλές λιονταριών, αιγών, ταύρων, δελφινιών, άλλων ζώων και ανθρώπινων μορφών, ένα περιδέραιο από το Μάριον με σφαιρικές ραβδωτές ψήφους και με περίαπτο σε σχήμα αγγείου, και διάφοροι σπειροειδείς σφυκωτήρες με άκρα που καταλήγουν σε τσαμπιά σταφυλιών.

Εκτός από τα αργυρά βραχιόλια του θησαυρού του Βουνιού, άλλο εξαιρετικό δείγμα των αργυρών κοσμημάτων είναι μια πλάκα από το ανάκτορο του Βουνιού με εγχάρακτη λεοπάρδαλη σε καλπασμό και με την επιγραφή Ὀνάσιλος ὁ Ὀνασιφίλῳ  ἐπ' ἀρωγᾶι. Ανάμεσα στα επίχρυσα κοσμήματα ξεχωρίζουν δυο πόρπες με έκτυπες παραστάσεις φτερωτής Αρτέμιδος στο μέσο δυο λιονταριών και μια ομάδα σπειροειδών σκουλαρικιών από το Μάριον με άκρα, που καταλήγουν σε ρόδακες, γρύπες και ανθρώπινες κεφαλές. Τα χάλκινα κοσμήματα αντιπροσωπεύονται από διάφορα κρικοειδή σκουλαρίκια, απλά βραχιόλια και δακτυλίδια και σπειροειδείς σφυκωτήρες, που προέρχονται από τάφους όπως και η μεγάλη πλειονότητα των υπολοίπων χρυσών και αργυρών κοσμημάτων της Κυπρο-Κλασσικής περιόδου.

Τα χρυσά κοσμήματα της Ελληνιστικής περιόδου (325-50 π.Χ.) ακολουθούν για μικρό χρονικό διάστημα τους τύπους των αντίστοιχων κυπρο-κλασσικών κοσμημάτων και σταδιακά εμφανίζονται σε νέους τύπους με αρκετές επιδράσεις από το ελληνιστικό κέντρο της Αλεξάνδρειας. Τα σκουλαρίκια, που πλεονάζουν ανάμεσα στ' άλλα κοσμήματα, έχουν συνήθως τη μορφή αιγών, δελφινιών, κύκνων, ταύρων και λιονταριών, το επίπεδο σχήμα μηνίσκου με διάστικτη διακόσμηση και τον τύπο του απλού σύρματος με αγκιστρωτό άκρο κάποτε καλυμμένο με ρόδακες και σφαιρικούς δίσκους και κάποτε με τη μορφή Έρωτα. Τα περιδέραια παρουσιάζουν τον κοινό τύπο της σχοινοειδούς αλυσίδας με αγκίστρι και κρίκο για στερέωση, τα δε βραχιόλια, που είναι και τα λιγότερα, είναι απλά και ακόσμητα. Τα δακτυλίδια είναι απλά και κατασκευασμένα από χοντρό σύρμα ή έχουν τη μορφή σπειροειδών εχιδνών. Τα αργυρά, τα επίχρυσα και τα χάλκινα κοσμήματα είναι σπανιότερα και απλούστερα.