Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το επιζών ακόμη σήμερα αρχαίο τοπωνύμιο Αχαιών Ακτή στην Καρπασία, στη βόρεια ακτή της Κύπρου, υποδηλώνει μια «είσοδο» στο νησί από την πλευρά των νοτίων ακτών της Μικράς Ασίας, την οποία και είχαν χρησιμοποιήσει τον 13ο/12ο π.Χ. αιώνα οι Αχαιοί άποικοι και που εχρησιμοποιείτο και πιο πριν και που χρησιμοποιήθηκε και αργότερα. Ακόμη και κατά τα Ελληνιστικά χρόνια, ο Δημήτριος ο Πολιορκητής απ' εκεί «εισήλθε» με τα στρατεύματά του στην Κύπρο (τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα). Χρονικά, ο αποικισμός της Κύπρου από τους Αχαιούς συμπίπτει περίπου και με τον αποικισμό της Μικράς Ασίας, που γίνεται στο ίδιο πλαίσιο της ελληνικής εξάπλωσης. Στα χρόνια που θ' ακολουθήσουν θ' αναπτυχθούν στη δυτική Μικρά Ασία οι Ίωνες-Έλληνες και η Κύπρος θα δεχθεί πολλές ιωνικές επιδράσεις από τη γειτονική χώρα, επιδράσεις που είναι σήμερα φανερές σε αρχαία έργα τέχνης που ανακαλύπτονται στο νησί. Μάλιστα στον τομέα των τεχνών η επίδραση από τη Μικρά Ασία είναι τόσο σημαντική, ώστε να γίνεται σήμερα λόγος από τους αρχαιολόγους για ξεχωριστό ρυθμό, τον λεγόμενο Κυπροϊωνικό. Οι στενές σχέσεις της Κύπρου με την Ιωνία αντανακλώνται και σε άλλους τομείς, όπως στη θρησκεία και στην ύπαρξη παρόμοιων τοπωνυμίων (λ.χ. Σόλοι), καθώς και στη συνεργασία σε επαναστατικό αγώνα κατά των Περσών το 499 π.Χ. Τότε, οι Κύπριοι που μάχονταν υπό τον Ονήσιλο ενισχύθηκαν στρατιωτικά από τις ιωνικές πόλεις, τόσο στη ξηρά όσο και στη θάλασσα. Τελικά η επανάσταση του Ονήσιλου απέτυχε κυρίως εξ υπαιτιότητος των Κουριέων συμμάχων του, παραμένει όμως το σημαντικό γεγονός της στενής σχέσης και της συμμαχίας των Ιώνων και των Κυπρίων για την επίτευξη κοινού και υψηλού στόχου.

Συνεργασία υπήρχε μεταξύ των περσικών φρουρών που στάθμευαν στην Κύπρο και στη Μικρά Ασία. Επανειλημμένα δε Κύπριοι και Μικρασιάτες (βασικά Κίλικες) αναγκάστηκαν — όπως και οι Φοίνικες — να ενισχύσουν τις περσικές στρατιωτικές δυνάμεις με κατασκευή καραβιών και συμμετοχή τους σε ναυτικές επιχειρήσεις του περσικού στόλου.

Στενές σχέσεις με την Κιλικία ανέπτυξε και ο Κύπριος βασιλιάς της Σαλαμίνος Ευαγόρας Α ', στο πλαίσιο της δικής του προσπάθειας για απελευθέρωση της Κύπρου από τον περσικό ζυγό. Με μερικές όμως μικρασιατικές πόλεις ήλθε σε σύγκρουση και διεξήγαγε εναντίον τους στρατιωτικές επιχειρήσεις. Μετά τον θάνατό του όμως, μισθοφορικά στρατεύματα των Περσών εισέβαλαν στην Κύπρο, προερχόμενα από την Μικρά Ασία, για να καταπνίξουν νέα εξέγερση των Κυπρίων.

Την περσική κυριαρχία, τόσο στη Μικρά Ασία όσο και στην Κύπρο, τερμάτισε ο Μέγας Αλέξανδρος με την εκστρατεία του στην Ανατολή. Κατά τα Ελληνιστικά χρόνια, μετά τον θάνατό του, η Κύπρος περιήλθε στην κατοχή των Πτολεμαίων και ενώθηκε με το περισσότερο απομακρυσμένο βασίλειο της Αιγύπτου. Οι στενές όμως σχέσεις με τη Μικρά Ασία (εμπορικές, θρησκευτικές, πολιτιστικές κ.α.) συνεχίστηκαν. Ιδίως με τις νότιες πόλεις της (όπως η Ταρσός, οι Σόλοι, η Πτολεμαΐς, η Φάσηλις, τα Πάταρα) και τις διάσημες δυτικές (όπως η Κνίδος, η Στρατονίκεια, η Μίλητος, η Έφεσος, η Σμύρνη, οι Σάρδεις, η Πέργαμος, οι Ερυθρές). Τέτοιες σχέσεις διατηρήθηκαν και κατά τα Ρωμαϊκά και Πρωτοβυζαντινά χρόνια, οπότε μάλιστα κατά καιρούς τμήμα της Μικράς Ασίας υπαγόταν σε κοινή διοίκηση με την Κύπρο.

» Βλέπε λήμματα Ρωμαϊκή Εποχή και Βυζαντινή Εποχή

Κατά τα Βυζαντινά χρόνια, παρατηρούνται κατά καιρούς μετακινήσεις πληθυσμών τις οποίες επέβαλλαν στρατιωτικοί και άλλοι λόγοι, που σε μερικές περιπτώσεις αφορούσαν άμεσα την Κύπρο σε σχέση προς τη Μικρά Ασία (λ.χ. επί Ιουστινιανού Β' μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της Κύπρου μεταφέρθηκε στην Κύζικο (βορειοανατολική Μικρά Ασία), ενώ σε άλλη περίπτωση Μαρδαΐτες του Λιβάνου μεταφέρθηκαν στην Κύπρο μέσω Μικράς Ασίας, όπως επίσης και Αρμένιοι από τη Μικρή Αρμενία. Σε μια μάλιστα περίπτωση, επί Ιωάννη Β' Κομνηνού, μεταφέρθηκε στην Κύπρο για εγκατάσταση ολόκληρος ο πληθυσμός της αρμενικής πόλης Tell Hamdun της νότιας Κιλικίας.

» Βλέπε λήμμα Αρμένιοι

Αξιόλογες, κατά τα πρώτα μετά Χριστόν χρόνια, ήσαν οι θρησκευτικές σχέσεις Κύπρου και Μικράς Ασίας απ' όπου ήλθαν στο νησί οι απόστολοι Βαρνάβας και Παύλος που κήρυξαν τον Χριστιανισμό. Στενές εκκλησιαστικές σχέσεις καθιερώθηκαν με νότιες και δυτικές πόλεις της Μικράς Ασίας (Ταρσός, Σελεύκεια, Αττάλεια, 'Εφεσος).

» Βλέπε λήμμα Εκκλησία Κύπρου

Σημαντικότατο γεγονός ήταν επίσης η άφιξη και εγκατάσταση στην Κύπρο εκκλησιαστικών (βασικά ασκητών) από τη Μικρά Ασία, ιδίως στα χρόνια της εικονομαχίας, όπου ίδρυσαν μοναστήρια. Αναφέρουμε λ.χ. τους ιδρυτές του μοναστηριού της Καντάρας και τον άγνωστο ασκητή που μετέφερε στο νησί την εικόνα της Παναγίας του μοναστηριού του Μαχαιρά. Τότε, ή εξαιτίας των τότε γεγονότων, γεννήθηκαν και οι πάρα πολλές κυπριακές εκκλησιαστικές παραδόσεις για ιερές εικόνες, φέρετρα με οστά αγίων και μαρτύρων και άλλα αντικείμενα που έφθασαν στην Κύπρο από τη Μικρά Ασία πλέοντας στα κύματα και με θεία επέμβαση. Ειδικότερα σ' ό,τι αφορά τις τοπικές κυπριακές παραδόσεις και τους θρύλους, σε πολλές περιπτώσεις αντικατοπτρίζονται οι γειτονικές ποικίλες σχέσεις Κύπρου - Μικράς Ασίας που επεκτείνονται και πέραν των θρησκευτικών (λ.χ. υπενθυμίζουμε την παλαιότερη πεποίθηση των Κυπρίων ότι το νερό του περίφημου Κεφαλόβρυσου της Κυθρέας έφθανε στο νησί μέσω υπογείου περάσματος, από τη Μικρά Ασία.