Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ο όρος μεταλλεία αποτελεί γενική ονομασία των ορυχείων από τα οποία εξορύσσονται μεταλλεύματα. Σύμφωνα με τους Περί Μεταλλείων και Λατομείων Νόμους του 1953 και 1956, Κεφ. 270, και τους σχετικούς Κανονισμούς του 1958 έως το 1987, μεταλλείο περιλαμβάνει «οιονδήποτε μέρος, εκσκαφήν ή εργασίαν επί των οποίων, εντός των οποίων ή διά των οποίων διεξάγεται οιαδήποτε εργασία εν σχέσει με την ανόρυξη μεταλλευμάτων». Τα δε μεταλλεύματα περιλαμβάνουν «όλα τα υλικά οικονομικής αξίας αποτελούντα μέρος του φλοιού της γης ή εξαγόμενα φυσικώς εξ αυτού, περιλαμβανομένου του ορυκτελαίου, αλλ' ουχί μεταλλευμάτων εν διαλύσει ή φυτάνθρακος, δένδρων, ξυλείας και παρομοίων ειδών δασικών προϊόντων ή οιωνδήποτε λατομικών υλικών». Παρόλον όμως ότι στον ορισμό αυτό περιλαμβάνεται και το ορυκτέλαιο, εντούτοις ο Νόμος αυτός, όπως αναφέρεται στο άρθρο 6, δεν ισχύει για ορυκτά έλαια. Για τα τελευταία θεσπίσθηκε ειδική νομοθεσία το 1974 (Νόμος 25), που ρυθμίζει την έρευνα και εκμετάλλευση πετρελαιοειδών. Τέλος σύμφωνα με την κοιτασματολογία μεταλλεύματα είναι μεταλλοφόρα ορυκτά τα οποία μπορούν να υποστούν επωφελή εκμετάλλευση. Τα ορυκτά άνευ αξίας που συνοδεύουν τα μεταλλοφόρα ορυκτά καλούνται σύνδρομα.

Σύμφωνα με τους Περί Μεταλλείων και Λατομείων Νόμους η ιδιοκτησία και ο έλεγχος όλων των μεταλλευμάτων ανήκουν στο κράτος. Ουδείς έχει το δικαίωμα να διεξαγάγει οιανδήποτε μεταλλευτικήν έρευνα ή εργασία επί οιασδήποτε γης εντός της επικράτειας της Δημοκρατίας της Κύπρου εκτός εάν εξασφαλίσει εκ των προτέρων σχετική Ερευνητικήν Άδεια ή Μεταλλευτική Μίσθωση από την αρμόδια αρχή.

Η Ερευνητική  Άδεια για μεταλλευτικές έρευνες χαρακτηρίζεται ως «Τάξεως Α» και περιλαμβάνει ένα ή περισσότερα μεταλλεύματα αποτελούμενα εκ χαλκού, σιδήρου, μαγγανίου, νικελίου, κοβαλτίου, χρωμίου, ψευδαργύρου, μολύβδου, θείου, καδμίου, χρυσού, αργύρου, πλατίνης, σεληνίου, τελλουρίου και αμιάντου. Δυνάμει των προνοιών του ιδίου Νόμου, μετά τη συμπλήρωση των μεταλλευτικών ερευνών, σε περίπτωση εντοπισμού οικονομικώς εκμεταλλεύσιμου κοιτάσματος, ο κάτοχος Ερευνητικής Άδειας μπορεί να υποβάλει αίτηση προς το Υπουργικό Συμβούλιο, μέσω του προϊσταμένου της Υπηρεσίας Μεταλλείων του υπουργείου Εμπορίου και Βιομηχανίας για εξασφάλιση άδειας εκμετάλλευσης του κοιτάσματος, που είναι γνωστή ως Μεταλλευτική Μίσθωση. Εάν το Υπουργικό Συμβούλιο πεισθεί ότι με βάση τα στοιχεία που υπέβαλε ο αιτητής «αι μεταλλοφόροι ιδιότητες και ποσότητες της γης εις την περιοχήν, διά την οποίαν εγένετο η αίτησις, είναι τοιαύται ώστε να δικαιολογούν την παραχώρησιν μεταλλευτικής μισθώσεως» και ότι ο αιτητής «κατέχει ή ελέγχει επαρκές κεφάλαιον κινήσεως και τεχνικάς γνώσεις ή βοήθειαν προς εξασφάλισιν της πρεπούσης αναπτύξεως και εκμεταλλεύσεως της περιοχής εν σχέσει προς την οποίαν υπεβλήθη η αίτησις», παραχωρεί Μεταλλευτική Μίσθωση για συγκεκριμένο μετάλλευμα ή μεταλλεύματα και για αρχική περίοδο που δεν θα υπερβαίνει τα 50 χρόνια.

Ο κάτοχος Μεταλλευτικής Μίσθωσης έχει το αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης του μεταλλεύματος ή μεταλλευμάτων που υπάρχουν μέσα στον παραχωρηθέντα χώρο σύμφωνα με τις πρόνοιες των σχετικών Νόμων και Κανονισμών. Ως αντάλλαγμα ο μισθωτής καταβάλλει στο κράτος ενοίκια και δικαιώματα (royalties) τα οποία καθορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο και εγκρίνονται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων.