Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Μια άλλη σημαντική και συνάμα δραματική πτυχή του θέματος των μεταλλείων είναι οι μεταλλωρύχοι, οι άνθρωποι που με τη σκληρή, επικίνδυνη και ανθυγιεινή εργασία τους δημιούργησαν τη σύγχρονη μεταλλευτική βιομηχανία που τόσα πολλά πρόσφερε στην οικονομία του τόπου.

Ο τρόπος λειτουργίας των μεταλλείων κατά την περίοδο 1920-1940 και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, κάθε άλλο παρά ασφαλής ήταν. Επίσης οι συνθήκες εργασίας ήσαν σκληρές, επικίνδυνες και ανθυγιεινές. Τα μέτρα ασφαλείας στα υπόγεια μεταλλεία ήσαν ελλιπή με αποτέλεσμα πολλοί μεταλλωρύχοι να χάσουν τη ζωή τους από σοβαρά ατυχήματα. Επίσης ένα άλλο σημαντικό ποσοστό μεταλλωρύχων, περίπου 2%, προσβλήθηκαν από πνευμονοκονίαση με αποτέλεσμα τον πρόωρο θάνατο. Επιπρόσθετα οι συνθήκες διαβίωσης των εργαζομένων και των οικογενειών τους πολλές φορές σε πρόχειρα κατασκευασμένους συνοικισμούς πλησίον των μεγάλων μεταλλείων, χαρακτηρίζονταν από την αθλιότητα και την ανθυγιεινότητά τους. Σαν συνέπεια ήταν να μαστίζονται συνεχώς οι περιοχές αυτές από μολυσματικές ασθένειες όπως η μηνιγγίτιδα, η μαλάρια, η δυσεντερία, ο τύφος και άλλες.

Μετά τη λήξη του πολέμου και την αναζωογόνηση των μεταλλείων, τα εργατικά συνδικάτα έθεσαν επιτακτικά στις μεταλλευτικές εταιρείες (που αξίζει να σημειωθεί ότι ήσαν όλες ξένης ιδιοκτησίας) τα θέματα της ασφάλειας των εργατών στους χώρους εργασίας, τις αποζημιώσεις σε περίπτωση ατυχήματος, την ελάττωση των ωρών εργασίας, τις αυξήσεις των ημερομισθίων, την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και άλλα.

Το 1948 η άρνηση των μεταλλευτικών εταιρειών και συγκεκριμένα της αμερικανικής ιδιοκτησίας Κ.Μ.Ε. και της αγγλο-δανικής «Κυπριακά Αμιαντωρυχεία», να δεχθούν τα αιτήματα των μεταλλωρύχων οδήγησε σε πολύμηνους απεργιακούς αγώνες που συγκλόνισαν το παγκύπριο.

Μετά τους αγώνες αυτούς, οι μεταλλευτικές εταιρείες σταδιακά άρχισαν να παίρνουν μέτρα για προστασία της ζωής των μεταλλωρύχων και βελτίωση των συνθηκών εργασίας. Το 1953 η αποικιακή κυβέρνηση εισάγει τη νέα μεταλλευτική νομοθεσία που ρυθμίζει μεταξύ άλλων τη λειτουργία των μεταλλείων και λίγο αργότερα τους σχετικούς κανονισμούς, μεταξύ των οποίων και τους Κανονισμούς Ασφαλείας. Με την εισαγωγή, το 1958, των νέων περιεκτικών Κανονισμών Ασφαλείας το εργασιακό περιβάλλον βελτιώθηκε σημαντικά, τα δυστυχήματα περιορίστηκαν στο ελάχιστο, η δε πνευμονοκονίαση αποτελεί πλέον μια θλιβερή ανάμνηση του παρελθόντος.