Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η συνεισφορά της μεταλλευτικής βιομηχανίας και ιδιαίτερα του χαλκού στην κοινωνική και οικονομική ανέλιξη του τόπου, είναι τεράστια. Είναι αμφίβολο εάν υπάρχει άλλη χώρα στον κόσμο της οποίας η ιστορική πορεία έχει επηρεασθεί τόσο πολύ από την εκμετάλλευση και εμπορία του ορυκτού της πλούτου και ιδιαίτερα ενός μόνο μετάλλου. Ο χαλκός υπήρξε η τύχη αλλά και η ατυχία της. Στην Αρχαιότητα προσπόρισε πλούτο στον τόπο αλλά και πληθώρα κατακτητών. Το όνομά του ταυτίζεται πλήρως με το όνομα της Κύπρου, και από τους Ρωμαϊκούς χρόνους και μετά είναι γνωστό πλέον με το όνομά της (cyprius, -a, -urn, cuprum). Σήμερα σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες ο χαλκός είναι γνωστός με αυτό το όνομα (αγγλικά Copper, γαλλικά Cuivre, γερμανικά Kupfer, σουηδικά Koppar, δανέζικα Kobber κλπ.).

Μετά την αναβίωση της μεταλλευτικής βιομηχανίας στις αρχές του 20ού αιώνα, σε λίγα χρόνια καθίσταται ο κύριος αιμοδότης της κυπριακής οικονομίας. Για περίοδο μισού σχεδόν αιώνα είναι η κύρια πηγή ξένου συναλλάγματος και ο σημαντικότερος εργοδότης του τόπου. Η συνεισφορά του τομέα στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ανέρχεται στη δεκαετία του '50 στο 13% περίπου (βλ. Πίνακα 4).

Μετά το 1970 λόγω εξάντλησης των γνωστών αποθεμάτων των πλούσιων κοιτασμάτων χαλκούχων σιδηροπυριτών, αρχίζει η σταδιακή μείωση της συνεισφοράς των μεταλλείων στην οικονομία του τόπου. Η συνεισφορά τους μειώνεται ακόμη περισσότερο μετά την τουρκική εισβολή του 1974 και την κατάληψη σημαντικών μεταλλείων, εγκαταστάσεων εμπλουτισμού μεταλλευμάτων και φορτώσεως πλοίων.

ΠΙΝΑΚΑΣ 4. ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΣΤΟ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ

ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΪΌΝ

1955   1960   1970   1980   1987

13,8% 11,6% 6,1%   1,4%   0,4%

ΠΗΓΗ: Γραφείο Προγραμματισμού.

Στα τέλη της δεκαετίας του '80 η αξία των εξαγομένων μεταλλευμάτων και λατομικών υλικών δεν υπερέβαινε το 2,5% της ολικής αξίας των εξαγωγών. Ένα δε σημαντικό ποσοστό από την αξία των εξαγωγών αυτών κάλυπταν τα λατομικά υλικά.

Ο αριθμός των απασχολουμένων στη μεταλλευτική βιομηχανία εργατών μειώθηκε δραματικά (Πίνακας 5).

ΠΙΝΑΚΑΣ 5: ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ ΕΡΓΑΤΩΝ ΣΤΗ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

                         1950    1960   1970   1980   1987

Αρ. εργατών   5.219  4.022  4.063  1.147  485

Η κυβέρνηση της Δημοκρατίας αναγνωρίζοντας τη μεγάλη προσφορά του σημαντικού αυτού τομέα της βιομηχανίας στην οικονομία του τόπου, κατέβαλε μέσω των αρμοδίων φορέων συντονισμένες προσπάθειες για αναζωογόνησή του. Παράλληλα με τις έρευνες που διεξάγονταν για εντοπισμό νέων κοιτασμάτων χαλκούχων σιδηροπυριτών, καταβλήθηκαν έντονες προσπάθειες τόσο από τον κυβερνητικό όσο και τον ιδιωτικό τομέα για αξιοποίηση των μεγάλων κοιτασμάτων αμετάλλων βιομηχανικών ορυκτών και πετρωμάτων που διαθέτει ο τόπος. Τα ορυκτά αυτά είναι κυρίως ο μπεντονίτης, η γύψος, το φαιόχωμα (ούμπρα), ο χαλαζιακός και ο ασβεστολιθικός ψαμμίτης και τέλος ο σελεστίτης (θειικό στρόντιο). Οι προσπάθειες απέδωσαν και οι εξαγωγές ορισμένων από αυτά, όπως ο μπεντονίτης, αυξήθηκαν σημαντικά.

Σήμερα η μοναδική μεταλλευτική δραστηριότητα που υπάρχει στην Κύπρο είναι στo μεταλλείο χαλκού της Σκουριώτισσας, που άρχισε ξανά τη λειτουργία του στα μέσα του 1996 με την παραγωγή καθόδων μεταλλικού χαλκού (99,999%), εφαρμόζοντας την μέθοδο της εκχύλισης σωρών με ελαφρά όξινο διάλυμα - εξαγωγής με οργανικό διαλύτη - ηλεκτρανάκτησης (Leaching - SX - EW).