Αμμοχώστου κόλπος
Ο κόλπος της Αμμοχώστου είναι ο πιο μεγάλος της Κύπρου. Όπως οι περισσότεροι κόλποι, έτσι και ο κόλπος Αμμοχώστου πήρε το όνομα από την στεριά που περιβρέχει. Ο κόλπος της Αμμοχώστου όπως κι ο κόλπος της Μόρφου κι ολόκληρη η κεντρική πεδιάδα της Κύπρου είναι στενά συνυφασμένοι με το κεντρικό σύγκλινο, που εκτείνεται από τα δυτικά του κόλπου Μόρφου μέσω της Μεσαορίας μέχρι και ανατολικά του κόλπου της Αμμοχώστου. Σύμφωνα με τον E.deVaumas η συνίζηση στην περιοχή του σύγκλινου συνεχίζεται, ο δε κόλπος της Αμμοχώστου έχει επηρεαστεί από τη συνίζηση αυτή περισσότερο παρά ο κόλπος της Μόρφου. Τα πετρώματα γύρω από τον κόλπο της Αμμοχώστου είναι κυρίως αλλουβιακές αποθέσεις της Ολόκαινης περιόδου και ασβεστολιθικοί ψαμμίτες της Πλειστόκαινης περιόδου.
Η διαμόρφωση του κόλπου της Αμμοχώστου είναι ένα πολύ ενδιαφέρον γεωμορφολογικό φαινόμενο. Κατά την Πλειόκαινη περίοδο ολόκληρη η Μεσαορία από τον κόλπο Μόρφου μέχρι τον κόλπο Αμμοχώστου καλυπτόταν από τη θάλασσα. Είναι κατά το τέλος της γεωλογικής αυτής περιόδου που διάφορες ορογενετικές κινήσεις ανύψωσαν την πεδιάδα, αν και τα δυο άκρα της εξακολουθούσαν να βρίσκονται πολύ πιο μέσα στη στεριά, κι οπωσδήποτε στην περίπτωση του κόλπου της Αμμοχώστου δυτικότερα από τα σημερινά του όρια.
Αυτές οι καταστάσεις διατηρήθηκαν και μέχρι την Πλειστόκαινη και Ολόκαινη γεωλογική περίοδο. Η τελική διαμόρφωση είναι δημιούργημα των αλλουβιακών αποθέσεων παρά των ορογενετικών κινήσεων. Κατά τον Ε. de Vaumas η τελική διαμόρφωση είναι έργο αλλουβιακών σχηματισμών που μεταφέρθηκαν από τις παρυφές της οροσειράς του Πενταδάκτυλου, νοτιότερα. Έτσι σταδιακά υποχώρησε η θάλασσα μέχρι το σημερινό της σημείο. Στο μεταξύ η θάλασσα και οι άνεμοι εναπέθεσαν μεγάλες ποσότητες άμμου και δημιούργησαν την εκτεταμένη αμμουδιά της Αμμοχώστου. Η ύπαρξη λιμανιού στην αρχαία Έγκωμη, μαρτυρεί πως η θάλασσα υποχώρησε κατά τρία περίπου χιλιόμετρα ανατολικότερα κατά τη διάρκεια των τριών ή τεσσάρων τελευταίων χιλιάδων χρόνων.
Το λεπτόκοκκο υλικό της άμμου στον κόλπο της Αμμοχώστου, σε αντίθεση με το χοντρόκοκκο υλικό του κόλπου της Χρυσοχούς ή τις μεγάλες κροκάλες και τα βότσαλα στ' ανατολικά του κόλπου της Λεμεσού, οφείλεται κυρίως στο μεγάλο ταξίδι των ποταμών Πηδιά και Γιαλιά και στο είδος του πετρώματος που φθάνει από την οροσειρά του Πενταδάκτυλου. Τα υλικά από το Τρόοδος που μεταφέρουν κυρίως ο Πηδιάς και ο Γιαλιάς διανύουν μεγάλες αποστάσεις και κονιορτοποιούνται μέχρις ότου φθάσουν στον προορισμό τους, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των υλικών από τις παρυφές του Πενταδάκτυλου αποτελείται από μάργες και αργίλλους.