Μαραθάσα
Γεωλογία
Από γεωλογικής απόψεως, η περιοχή της Μαραθάσας αποτελείται από ποικίλες αποθέσεις πυριγενούς προελεύσεως με διάταξη και ιδιότητες που προσδίδουν στο τοπίο ένα ιδιαίτερο σχήμα και χρώμα. Οι αποθέσεις αυτές και η κατανομή τους έχουν ως εξής:
Χαρτζβουργίτης: Το υπερβασικό αυτό πέτρωμα αποτελείται κυρίως από τα ορυκτά ολιβίνη και ενστατίτη και από ελάχιστο χρωμίτη. Εμφανίζεται μόνο στο ανατολικό τμήμα του χωριού Πρόδρομος.
Δουνίτης: Αποτελείται κυρίως από το ορυκτό ολιβίνη με ελάχιστο χρωμίτη και απαντάται στη διοικητική έκταση των χωριών Πεδουλάς, Πρόδρομος και Παλαιόμυλος.
Βερλίτης: Εκτείνεται γύρω από τα προηγούμενα πετρώματα και αποτελείται από ολιβίνη και κλινοπυροξένους. Βρίσκεται στη διοικητική έκταση των χωριών Πεδουλάς, Πρόδρομος, Παλαιόμυλος και Μουτουλλάς.
Πυροξενίτης: Υπερβασικό πέτρωμα που μαζί με τον δουνίτη και τον βερλίτη βρίσκεται σε στρώσεις πάνω στον χαρτζβουργίτη. Απαντάται στη διοικητική έκταση των χωριών Πρόδρομος και Πεδουλάς.
Γάββροι: Τα πυριγενή αυτά πετρώματα καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις των χωριών Μουτουλλάς, Καλοπαναγιώτης, Πεδουλάς, Πρόδρομος, Λεμίθου, Άγιος Δημήτριος, Παλαιόμυλος και Τρεις Ελιές. Οι γάββροι λόγω τεκτονικών επιδράσεων χαρακτηρίζονται από πολλά ρήγματα και θρυμματισμένες ζώνες, γι’ αυτό και παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη υδροφορία απ’ όλα τα πυριγενή πετρώματα.
Πλαγιογρανίτες: Τα πετρώματα αυτά, που περιλαμβάνουν τους γρανοφύρες, τρονγεμίτες και άλλα όξινα πετρώματα, είναι πολύ σκληρά όταν δεν έχουν υποστεί τεκτονισμό ή φυσικοχημικές αλλοιώσεις. Συνήθως εμφανίζονται στην περιφέρεια του γάββρου ή σε μικρότερες εκτάσεις μέσα σ’ αυτόν ή ακόμη σπανιότερα μέσα στον διαβάση. Οι πλαγιογρανίτες βρίσκονται στη διοικητική έκταση των χωριών Καλοπαναγιώτης, Μουτουλλάς, Πεδουλάς, Λεμίθου, Πρόδρομος, Παλαιόμυλος και Τρεις Ελιές.
Διαβάσης: Το πέτρωμα αυτό, που ανήκει στην κατηγορία των φλεβικών πετρωμάτων, αποτελείται από σειρά βασαλτικών και δολεριτικών φλεβών που είναι τροφοδότες των υπερκείμενων πίλλοου-λαβών. Ο διαβάσης καταλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα της Μαραθάσας. Συγκεκριμένα καταλαμβάνει ολόκληρη τη διοικητική έκταση των χωριών Κάμπος, Τσακκίστρα, Γερακιές, Οίκος και Καμινάρια, καθώς και μεγάλο μέρος της διοικητικής έκτασης των χωριών Μηλικούρι, Πεδουλάς, Μουτουλλάς, Καλοπαναγιώτης, Λεμίθου, Τρεις Ελιές, Άγιος Δημήτριος και Παλαιόμυλος.
Ορίζοντας Βάσης: Αποτελείται από 80%-90% περίπου φλέβες και 10%-20% πίλλοου-λάβες. Εμφανίζεται στο βόρειο τμήμα του χωριού Καλοπαναγιώτης και στο νότιο τμήμα του χωριού Μηλικούρι.
Πίλλοου-λάβες: Ο διάβασης σταδιακά, μέσω του Ορίζοντα Βάσης, μεταπίπτει προς τα άνω στις πίλλοου-λάβες του Τροόδους. Πρόκειται για υποθαλάσσιες εκχύσεις που μοιάζουν ορυκτολογικά με τον διάβαση. Έχουν μαξιλαροειδές σχήμα, γι’ αυτό και είναι γνωστές σαν πίλλοου-λάβες. Οι λάβες απαντώνται στις ίδιες περιοχές της Μαραθάσας όπου εμφανίζεται και ο Ορίζοντας Βάσης.