Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η Λεμεσός μπορούμε να πούμε πως είναι η νεότερη πόλη της Κύπρου αφού η ιστορία της φαίνεται ν' αρχίζει από τα Πρωτοβυζαντινά χρόνια, σε αντίθεση προς τις άλλες οι οποίες συνεχίζουν να επιζούν από την Αρχαιότητα (Λευκωσία - Λέδραι, Πάφος -Νέα Πάφος, Λάρνακα -Κίτιον, Κερύνεια, Αμμόχωστος - Κωνσταντία - Σαλαμίς). Αν και η Λεμεσός μπορεί να θεωρηθεί ως η διάδοχος πόλη της αρχαίας Αμαθούντος, ωστόσο θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η Αμαθούς είχε επιζήσει μέχρι τα τέλη του 12ου μ.Χ. αιώνα και συγκεκριμένα μέχρι την οριστική καταστροφή της από τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο, βασιλιά της Αγγλίας, το 1191. Εάν πάλι θεωρήσουμε ότι η Λεμεσός αντικατέστησε ώς ένα βαθμό το Κούριον, θα πρέπει να ληφθεί και πάλι υπόψη ότι το Κούριον είχε επιζήσει μέχρι τα μέσα του 7ου μ.Χ. αιώνα, οπότε οριστικά είχε καταστραφεί εξαιτίας των αραβικών επιδρομών που το είχαν πλήξει καίρια, την ίδια εποχή που είχε καταστραφεί ολοκληρωτικά και η πρωτεύουσα της Κύπρου Κωνσταντία.

Ωστόσο η νότια ακτή της Κύπρου, περιλαμβανομένης και της περιοχής της Λεμεσού, φαίνεται ότι ήταν σχετικά πυκνοκατοικημένη ήδη από τη Νεολιθική και Χαλκολιθική εποχή, και κατάλοιπα οικισμών έχουν επισημανθεί αρκετά, αν και ελάχιστα έχουν ως σήμερα ανασκαφεί και διερευνηθεί. Στον χώρο της ίδιας της πόλης της Λεμεσού έχουν βρεθεί αρχαία κατάλοιπα, κυρίως τάφοι, που χρονολογήθηκαν στα τέλη της Πρώιμης εποχής του Χαλκού (2000-1900 π.Χ.). Αφού υπήρχαν τάφοι στην περιοχή — λίγοι και όχι μεγάλη νεκρόπολη — προκύπτει ότι υφίστατο εκεί και αντίστοιχος μικρός συνοικισμός. Ελάχιστοι άλλοι τάφοι που έχουν βρεθεί και διερευνηθεί κατά καιρούς στη δεκαετία του 1959-1969, ήσαν κατά πολύ μεταγενέστεροι και χρονολογήθηκαν στην Κυπρο-Αρχαϊκή και Κυπρο-Κλασική εποχή (725-475 π.Χ. και 475-325 π.Χ. αντιστοίχως). Θα πρέπει, συνεπώς, να θεωρήσουμε ότι και κατά τις περιόδους αυτές υφίστατο στον χώρο της σημερινής Λεμεσού κάποιος μικρός κι ασήμαντος συνοικισμός, κατοικούμενος από λίγους γεωργούς και ψαράδες, που φυτοζωούσε στη σκιά των δυο λαμπρών πόλεων που βρίσκονταν τότε στην ακμή τους εκεί κοντά, της Αμαθούντος στα ανατολικά και του Κουρίου στα δυτικά. Δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα σε ποιο από τα δυο βασίλεια της περιοχής ανήκε ο μικρός αυτός συνοικισμός. Εάν όμως θεωρήσουμε — με κριτήρια καθαρά γεωγραφικά — ότι το βασίλειο του Κουρίου ήλεγχε τον κόλπο της Επισκοπής, στον οποίο ήταν κτισμένο, και το βασίλειο της Αμαθούντος ήλεγχε τον απέναντι κόλπο του Ακρωτηρίου (Λεμεσού), τότε ο ασήμαντος συνοικισμός στον χώρο της σημερινής Λεμεσού εντασσόταν διοικητικά στο βασίλειο της Αμαθούντος.

Δεν υπάρχουν μαρτυρίες από ανασκαφικά δεδομένα που να τείνουν ν' αποδείξουν ότι ο μικρός συνοικισμός της Λεμεσού είχε συνεχή ζωή από τα Προϊστορικά μέχρι τα Ιστορικά χρόνια. Αντίθετα, φαίνεται πιθανότερο ότι κατά τα τέλη της Πρώιμης εποχής του Χαλκού, ίσως και λίγο αργότερα, εγκαταλείφθηκε. Γιατί τότε άρχισε ν' αναπτύσσεται σημαντικά η ανατολική και η βόρεια Κύπρος, κυρίως εξαιτίας της ώθησης του εμπορίου που επέφερε η εκμετάλλευση του χαλκού, με τις πλησιέστερες προς τη βόρεια και ανατολική Κύπρο ακτές της Μικράς Ασίας και Συροπαλαιστίνης. Η νότια ακτή έπαυσε να είναι πλέον σημαντική και οι συνοικισμοί της σχεδόν εγκαταλείφθηκαν. Η περιοχή της Λεμεσού επανακατοικήθηκε ύστερα από πολλά χρόνια και μέχρι και το τέλος της Αρχαιότητας, χωρίς ωστόσο να κατορθώσει να γνωρίσει κάποια ανάπτυξη και ακμή.