Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Αμέσως μεταξύ την ανεξαρτησία της (1960) η Κύπρος έγινε μέλος διαφόρων εξειδικευμένων οργανώσεων των Ηνωμένων Εθνών, όπως η Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας, η Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Πνευματική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, η Διεθνής Οργάνωση Πολιτικής Αεροπορίας και η Διεθνής Ένωση Τηλεπικοινωνιών. Στα χρόνια που ακολούθησαν η Κύπρος έγινε μέλος και άλλων οργανώσεων του ΟΗΕ.

Η πρώτη σημαντική συνεργασία μεταξύ της νεοσύστατης Κυπριακής Δημοκρατίας και των Ηνωμένων Εθνών ήταν στον τομέα της διερεύνησης των οικονομικών δυνατοτήτων του νησιού με στόχο τον καταρτισμό ενός ολοκληρωμένου αναπτυξιακού προγράμματος. Ο Διεθνής Οργανισμός έστειλε στην Κύπρο τον καθηγητή Willard Thorpe επικεφαλής ομάδας επτά εμπειρογνωμόνων που κάλυπταν τους τομείς του ορυκτού πλούτου, της γεωργίας, των υδατίνων πόρων και του τουρισμού. Η ομάδα υπέβαλε σχετική έκθεση (την «έκθεση Θορπ», όπως έγινε γνωστή) κι ένα από τα πρώτα της αποτελέσματα ήταν η δημιουργία της Επιτροπής Οικονομικού Προγραμματισμού με επικεφαλής τον πρόεδρο Μακάριο. Άμεσο έργο της γραμματείας της Επιτροπής, του Γραφείου Προγραμματισμού, ήταν η ετοιμασία του πρώτου πενταετούς σχεδίου αναπτύξεως (1962 - 1966). Τον Ιούνιο του 1961 άνοιξε επίσημα στην Κύπρο το Γραφείο του Συμβουλίου των Ηνωμένων Εθνών για Τεχνική Βοήθεια, που αργότερα έγινε γνωστό ως Γραφείο του Μονίμου Αντιπροσώπου του Προγράμματος Αναπτύξεως των Ηνωμένων Εθνών.

Οι τεχνικοί εμπειρογνώμονες διαφόρων οργανώσεων των Ηνωμένων Εθνών που αποστέλλονταν στην Κύπρο αμέσως μετά την ανεξαρτησία, περιλάμβαναν ειδικούς για τον σχεδιασμό και την κατασκευή υδατοφρακτών, την αγροτική πολιτική, την υδατική νομοθεσία, την αλιεία, την πρόληψη του εγκλήματος, τη βελτίωση της παραγωγικότητας, την εργοδότηση αναπήρων, την επιμόρφωση νοσοκομειακού προσωπικού κ.α.

Πρόσθετα προς αυτές τις συμβουλευτικές υπηρεσίες, που ήσαν κυρίως βραχυπρόθεσμες, άρχισε το 1962 η εφαρμογή περισσότερο ολοκληρωμένων σχεδίων, με ομάδες εμπειρογνωμόνων που εργάζονταν συνήθως για πενταετείς περιόδους. Το πρώτο από τα σχέδια αυτά περιλάμβανε την ίδρυση του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών*. Το δεύτερο προνοούσε τη διεξαγωγή ερευνών και την εκμετάλλευση των υπογείων υδάτων και του ορυκτού πλούτου. Την ίδια περίοδο μεγάλος αριθμός Κυπρίων εστάλησαν στο εξωτερικό για μετεκπαίδευση σε διάφορους τομείς, στα πλαίσια προγραμμάτων των Ηνωμένων Εθνών. Το τρίπτυχο αυτό (συμβουλευτικές υπηρεσίες - ολοκληρωμένα σχέδια - εκπαίδευση Κυπρίων στο εξωτερικό) αποτελεί τη σταθερή βάση της συνεργασίας της Κύπρου με τις εξειδικευμένες οργανώσεις του ΟΗΕ μέχρι σήμερα.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βοήθεια των οργανώσεων των Ηνωμένων Εθνών αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του όλου κυβερνητικού αναπτυξιακού προγράμματος στην Κύπρο όπως και σ' όλες τις άλλες χώρες όπου παρέχεται τέτοια βοήθεια. Κάθε σχέδιο των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο εφαρμόζεται ύστερα από αίτημα της κυπριακής κυβέρνησης, η δε συνεισφορά των διαφόρων οργανώσεων του ΟΗΕ συμπληρώνει και δεν υποκαθιστά την εθνική προσπάθεια. Γενικά μπορεί να λεχθεί ότι η Κύπρος έκαμε καλή χρήση της διεθνούς αναπτυξιακής συνεργασίας μέσω του Συστήματος Αναπτύξεως των Ηνωμένων Εθνών, διαπίστωση που ανήκει στα ίδια τα Ηνωμένα Έθνη (Development Cooperation: Cyprus and the United Nations Development System 1960 - 1985, UNDP, Nicosia, Sept. 1985, p. 48).

Άλλες πληροφορίες:

• Η ανάμειξη των Ηνωμένων Εθνών στο ανθρωπιστικό θέμα των αγνοουμένων της κυπριακής τραγωδίας συνεχίζεται μέχρι σήμερα, μέσω της Διερευνητικής Επιτροπής.

Δες και συμπληρωματικό λήμμα αγνοούμενοι.

• Στο θέμα των εγκλωβισμένων τα Ηνωμένα Έθνη κατέγραψαν, για πρώτη φορά σε τόση έκταση και με τόσες συγκλονιστικές λεπτομέρειες, την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους, σε έκθεση που υποβλήθηκε το 1994 από τον υπεύθυνο ανθρωπιστικού κλάδου της ΟΥΝΦΙΚΥΠ συνταγματάρχη Manzi. Για το θέμα αυτό, δες στο συμπληρωματικό λήμμα εγκλωβισμένοι.

• Τα αναπτυξιακά και άλλα προγράμματα που προωθούν τα Ηνωμένα Έθνη στην Κύπρο, μέσω των διαφόρων υπηρεσιών τους, συνεχίζονται. Μέρος της σχετικής βοήθειας, που παρέχεται κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, διοχετεύεται σε δικοινοτικά προγράμματα. Μεταξύ των έργων αυτών σημαντική θέση κατέχει το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής, κοντά στο Αεροδρόμιο Λευκωσίας.