Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Την σκυτάλη στον ΟΗΕ παρέλαβε από τον Πέρεζ ντε Κουεγιάρ ο Αιγύπτιος διπλωμάτης Μπούτρος  Μπούτρος Γκάλι, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα ως νέος γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών την 1η Ιανουαρίου 1992. Ο Γκάλι άρχισε τις προσπάθειές του για λύση του Κυπριακού πάνω στη γραμμή που άφησε ο προκάτοχός του. Οι προσπάθειες αυτές συνεχίστηκαν επί σειρά ετών χωρίς και πάλι να έχει επιτευχθεί συμφωνία, παρά την ενεργό παρεμβολή και του αμερικανικού παράγοντα παράλληλα με την πρωτοβουλία του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ.

Από τον πρώτο κιόλας μήνα της παρουσίας του στη θέση του γενικού γραμματέα, ο Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι ενεργοποιήθηκε στο Κυπριακό. Στις 20 και 21 Ιανουαρίου 1992 είχε χωριστές συναντήσεις στη Νέα Υόρκη με τον τότε πρόεδρο της Κύπρου Γιώργο Βασιλείου και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς, στους οποίους τόνισε την ανάγκη να διατηρηθεί η κινητικότητα που είχε επιτευχθεί τον προηγούμενο χρόνο με τις ενέργειες του προκατόχου του, και να επιταχυνθεί. Και οι δύο συμφώνησαν με πρόταση του Γκάλι να έχουν επαφές με τους αντιπροσώπους του στην Κύπρο εντός του Φεβρουαρίου.

Οι επαφές, ωστόσο, εκείνες δεν απέφεραν κανένα αποτέλεσμα, διότι η τουρκική πλευρά απέφυγε να συζητήσει οποιοδήποτε θέμα, επιμένοντας να γίνει αποδεκτή, ως προϋπόθεση για τη λύση του Κυπριακού, η ύπαρξη δύο χωριστών κυριάρχων περιοχών.

Τον Μάρτιο του 1992 ο Γκάλι ανασκόπησε την κατάσταση με τον πρόεδρο Βασιλείου και τον Ραούφ Ντενκτάς σε νέες συναντήσεις στη Νέα Υόρκη, χωρίς ούτε αυτή την φορά να υπάρξει άρση του αδιεξόδου.

Στην πρώτη έκθεση που υπέβαλε για το Κυπριακό στο Συμβούλιο Ασφαλείας, τον Απρίλιο του 1992, ο Γκάλι παρέθεσε και μια Δέσμη Ιδεών που είχε προκύψει από τις συνομιλίες του προηγούμενου χρόνου, θεωρώντας ότι αυτή περιείχε τα στοιχεία για μια δίκαιη λύση πάνω σε ένα σημαντικό αριθμό στοιχείων μιας συνολικής συμφωνίας. Παράλληλα ανέφερε ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί παρόμοια πρόοδος πάνω στα εκκρεμή θέματα, ιδιαίτερα στις

εδαφικές προσαρμογές και στο θέμα των εκτοπισμένων.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας, με το ψήφισμά του υπ' αρ. 750, τον Απρίλιο του 1992, υιοθέτησε την Δέσμη Ιδεών. Ταυτόχρονα αποφάσισε να ασχολείται με το Κυπριακό «πάνω σε συνεχή και άμεση βάση», προς υποστήριξη της προσπάθειας του γενικού γραμματέα για συμπλήρωση της Δέσμης Ιδεών και κατάληξη σε ένα συνολικό πλαίσιο συμφωνίας.

Στο πλαίσιο του ψηφίσματος 750, ο γενικός γραμματέας είχε τον Ιούνιο του 1992 στη Νέα Υόρκη συναντήσεις με τον πρόεδρο Βασιλείου και τον Ραούφ Ντενκτάς. Ύστερα από πρωτοβουλία του Γκάλι, ανώτεροι εκπρόσωποι της Ελλάδας και της Τουρκίας βρίσκονταν στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών κατά το διάστημα αυτών των συναντήσεων.

Νέες συναντήσεις έγιναν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Ο Γκάλι επικέντρωσε αρχικά την προσοχή του στα δύο εκκρεμή θέματα, εκείνα των εδαφικών προσαρμογών και των εκτοπισμένων. Στις συναντήσεις του Ιουλίου παρουσίασε στους Βασιλείου-Ντενκτάς το κείμενο της Δέσμης Ιδεών, περιλαμβανομένων των εδαφικών αναπροσαρμογών που εισηγείτο και που παρουσιάζονταν σε χάρτη. Το κείμενο αυτό στηριζόταν στις ιδέες που είχε διατυπώσει ο προκάτοχός του Πέρεζ ντε Κουεγιάρ και που είχαν αναπτυχθεί και τροποποιηθεί από τον Γκάλι, για να ανταποκρίνονται, όπως ανέφερε ο ίδιος, στα νόμιμα συμφέροντα και τις λογικές ανησυχίες των δύο μερών. Το κείμενο που παρουσίασε ο νέος γενικός γραμματέας, και που είναι γνωστό ως «Δέσμη Ιδεών Γκάλι», αποτελεί έκτοτε βασική παράμετρο των προσπαθειών του για διευθέτηση του Κυπριακού.