Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Στην περιοχή της Λαπήθου, συγκεκριμένα δε πιο κοντά στον σημερινό οικισμό της Λαπήθου, παρά στην ακτή, κατοικούσαν άνθρωποι από τα αρχαιότατα χρόνια, τουλάχιστον από την Πρώιμη εποχή του Χαλκού (2500-1900 π.Χ.). Ο Βάσος Καραγιώργης μάλιστα τοποθετεί χρονολογικά αρχαίο χώρο της Λαπήθου και στη Χαλκολιθική εποχή (3900-2500 π.Χ.) στο έργο του Ὁ Πολιτισμός τῆς Προϊστορικῆς Κύπρου (Εκδ. Αθηνών, 1976, σ. 32) και σε άλλα βιβλία του.

Διάφορες τυχαίες και μη ανασκαφές τάφων κατά καιρούς, απέδειξαν ότι τα περίχωρα του σημερινού οικισμού της Λαπήθου είχαν χρησιμοποιηθεί ως νεκροταφεία, τουλάχιστον από τη Μέση εποχή του Χαλκού (1900-1650 π.Χ.), μέχρι και το τέλος των Αρχαϊκών χρόνων, δηλαδή μέχρι και τον 5ο π.Χ. αιώνα. Τα σημαντικότερα νεκροταφεία χρονολογούνται στη Μέση εποχή του Χαλκού (1900-1650 π.Χ.) και στους Γεωμετρικούς χρόνους (1050-725 π.Χ.). Από τους τάφους που έχουν ανασκαφεί και διερευνηθεί, οι περισσότεροι είχαν συληθεί στο παρελθόν, μερικοί όμως βρέθηκαν άθικτοι κι απέδωσαν εκλεκτά δείγματα αγγειοπλαστικής, μεταλλικά αντικείμενα και μεγάλο αριθμό άλλων μικροτεχνικών έργων.

Σε τάφο της Λαπήθου, που χρονολογείται στα τέλη της Πρώιμης εποχής του Χαλκού, βρέθηκαν τα αρχαιότερα στην Κύπρο, μέχρι τώρα, κατάλοιπα σκελετού ενός αλόγου. Έτσι, συμπεραίνουμε ότι το άλογο είχε εισαχθεί στην Κύπρο κατά την εποχή αυτή, πιθανότατα από τη Μικρά Ασία που βρίσκεται απέναντι.

Επίσης, τόσο από τη Λάπηθο όσο κι από τον σχετικά κοντινό προς αυτήν και σημαντικό αρχαιολογικό χώρο των Βουνών, προέρχονται τόσο κεραμικά όσο και χάλκινα αντικείμενα που είχαν εισαχθεί από την Κρήτη. Δεν είναι πολλά ποσοτικά, είναι όμως αρκετά για ν' αποδείξουν ότι κατά την Πρώιμη εποχή του Χαλκού υφίσταντο ήδη επαφές μεταξύ της Κρήτης και των βορείων ακτών της Κύπρου.

Δεν είναι ξεκάθαρο τι είδους επαφές και σχέσεις υπήρχαν μεταξύ των οικισμών της Λαπήθου και των Βουνών κατά την περίοδο αυτή. Όμως η ύπαρξη στους τάφους αρκετών χάλκινων όπλων, πιθανώς να σημαίνει κατάσταση επιφυλακής. Επιφυλακής που ίσως είχε και σχέση προς εξωτερικούς πιθανούς κινδύνους, αφού υπήρχαν επαφές όχι μόνο με την Κρήτη αλλά και με τη Μικρά Ασία και τη Συροπαλαιστινιακή ακτή, όπως αποδεικνύεται από τα ευρήματα των τάφων.

Κατά τα Προϊστορικά χρόνια, πάντως, η ευρύτερη περιοχή γύρω από τη Λάπηθο ήταν πυκνοκατοικημένη. Αναφέρουμε, εκτός από τους συνοικισμούς της ίδιας της Λαπήθου, και τους ακόλουθους συνοικισμούς που διερευνήθηκαν στο παρελθόν: Τρουλλιού (νεολιθικός), Αγίου Επικτήτου (νεολιθικός), Διορίου (χαλκολιθικός), Βασίλειας (Πρώιμης εποχής του Χαλκού), Αγίρτας (χαλκολιθικός), Βουνών (Πρώιμης εποχής του Χαλκού), όπως επίσης κατάλοιπα στο Κάρμι, στο Κρηνί, στο Καζάφανι, στην Κερύνεια και, φυσικά στην ίδια τη Λάπηθο. Όταν, λοιπόν, συνέβη ο αποικισμός της Κύπρου από τους Αχαιούς/ Έλληνες, αυτοί που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή αυτή της Κύπρου είχαν φθάσει σε χώρο που ήταν ήδη κατοικημένος και που τον γνώριζαν από πριν εξαιτίας των προϋπαρχουσών επαφών και εμπορικών και άλλων σχέσεων.

Πηγή:

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια