Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Οι χαρακτήρες των λαογραφικών φαινομένων είναι οι εξής:

1. Το ομαδικό: οι λαογραφικές εκδηλώσεις είναι ομαδικές, δηλαδή φορέας των λαογραφικών φαινομένων είναι η ομάδα και όχι το άτομο. Γνώρισμα των φαινομένων που ερευνώνται από τη λαογραφία είναι ότι αυτά έγιναν δεκτά από μια κοινωνία κι έτσι πρόκειται περί κοινωνικού αγαθού. Παρά ταύτα υπάρχει και το στοιχείο που μπορεί να χαρακτηριστεί σαν «ομαδική ατομικότητα» λ.χ. ένα έθιμο της Καρπασίας είναι μεν ομαδικό (μεταξύ των Καρπασιωτών) αλλά συγχρόνως και χωριστό (ατομικό) έθιμο της Καρπασίας κι όχι παγκύπριο ή πανελλήνιο, δηλαδή εθνικό.

2. Το αυθόρμητο: οι λαϊκές εκδηλώσεις πηγάζουν από τη λαϊκή ψυχή χωρίς τη μεσολάβηση λογικού συλλογισμού. Για παράδειγμα αυθόρμητα ο λαός μπορεί να εκλάβει την παρουσία της κουκουβάγιας ή της μαύρης γάτας σαν κακό οιωνό, χωρίς να υπάρξει λογική σκέψη. Εντούτοις η λαογραφική έρευνα δεν αποκλείει τελείως τη λογική σκέψη, που υπάρχει για παράδειγμα στα έργα λαϊκής τέχνης. Συχνά, όμως, οι λαογραφικές εκδηλώσεις φαίνονται παράλογες. Διάφορες εξηγήσεις δόθηκαν για το παράλογο διαφόρων λαϊκών εκδηλώσεων. Η σωστότερη φαίνεται να είναι αυτή που έδωσε ο Στίλπων Κυριακίδης, ότι τέτοιες εκδηλώσεις δεν ερμηνεύονται με τη λογική αλλά με το συναίσθημα.

3. Το παραδοσιακό: τα λαογραφικά φαινόμενα εκδηλούνται κατά την παράδοση, ακολουθούν δηλαδή τη γνωστή οδό, που δημιουργείται σιγά - σιγά μέσα στο χρόνο.

4. Το μυθικό: Η μυθική αντίληψη του κόσμου.

5. Η επανάληψη και αναδημιουργία: τα λαογραφικά φαινόμενα όταν επαναλαμβάνονται δεν είναι ακριβώς τα ίδια αλλά εμφανίζουν παραλλαγές που πρέπει απαραίτητα να καταγράφονται με ακρίβεια. Ο λόγος για την ύπαρξη των παραλλαγών είναι ότι τα λαογραφικά φαινόμενα δεν μεταδίδονται γραπτώς αλλά συντηρούνται με τη μνήμη που αναδημιουργεί. Έτσι, δεν υπάρχουν άχρηστες λεπτομέρειες.

6. Ο χαρακτήρας: τα λαογραφικά φαινόμενα έχουν εθνικό αλλά συχνά και διεθνή ταυτόχρονα χαρακτήρα. Τούτο συμβαίνει κυρίως με τα παραμύθια, ενώ το αντίθετο συμβαίνει με τα δημοτικά τραγούδια.

7. Το ενεργόν: τα λαογραφικά φαινόμενα έχουν χαρακτήρα ενεργόν. Δεν είναι απλώς ιδέες, αλλά πολύ συχνά προχωρούν και σε πράξεις.

8. Η μετατροπή: οι λαογραφικές ενέργειες πολλές φορές διατηρούν αμετάβλητη τη μορφή τους, μεταβάλλονται όμως ως προς το περιεχόμενο. Τούτο λέγεται «λαογραφική μετατροπή». Για παράδειγμα οι φωτιές του Πάσχα ενώ κατ' αρχάς ανάβονταν με σκοπό να διώξουν τα πονηρά πνεύματα, ύστερα ανάβονταν για κάψιμο του Ιούδα.