Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Όταν οι δυνάμεις του Λαλά Μουσταφά αποβιβάστηκαν στα παράλια της Πάφου και Λάρνακας, ο ίδιος άρχισε τις επιχειρήσεις του, κι επέλεξε την πρωτεύουσα Λευκωσία ως τον πρώτο του στόχο. Αρχικά ζήτησε την ειρηνική παράδοση της πόλης, με ευνοϊκούς για τους υπερασπιστές της όρους, προς τούτο δε απέστειλε στη Λευκωσία ως κομιστή της πρότασής του έναν Κερκυραίο και τυφλό μοναχό που λεγόταν Νικόδημος. Η Λευκωσία απέρριψε τις προτάσεις του Λαλά Μουσταφά, οπότε ο τουρκικός στρατός βάδισε εναντίον της και την πολιόρκησε. Στο μεταξύ όμως, ο Λαλά Μουσταφά προσπάθησε να ελκύσει με το μέρος του τον ντόπιο πληθυσμό της Κύπρου. Οι Κύπριοι, που υπέφεραν τα πάνδεινα υπό την κυριαρχία των Βενετών ως τελευταίας υποστάθμης δούλοι, είχαν πιο πριν επανειλημμένα ζητήσει με μυστικές αποστολές εκπροσώπων τους στον σουλτάνο να καταλάβει η Οθωμανική αυτοκρατορία το νησί τους και να εκδιώξει απ' αυτό τους Βενετούς. Οι Βενετοί δεν εμπιστεύονταν, για τον λόγο αυτό, καθόλου τους Κυπρίους, τους οποίους δεν δέχονταν ούτε στον στρατό που υπεράσπιζε το νησί. Ελάχιστοι μόνο Κύπριοι μετείχαν του πολέμου κατά των δυνάμεων του Λαλά Μουσταφά, ενώ οι Βενετοί, των οποίων οι στρατιωτικές δυνάμεις ήταν λίγες, ανατίναξαν και κατέστρεψαν όσα κάστρα δεν μπορούσαν να επανδρώσουν (μεταξύ αυτών και τα κάστρα Λεμεσού, Αγίου Ιλαρίωνος, Βουφαβέντο, Καντάρας), συγκεντρώνοντας την προσοχή τους για άμυνα στη Λευκωσία, την Αμμόχωστο και την Κερύνεια.

Η Λευκωσία άρχισε να πολιορκείται από τον Λαλά Μουσταφά στις 27 Ιουλίου του 1570.  Άντεξε μια πολιορκία 44 ημερών κι αλώθηκε με μεγάλη επίθεση στις 9 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου (για την πολιορκία και άλωση της πόλης βλέπε σχετικό κεφάλαιο στο λήμμα Λευκωσία).

Μετά την άλωση της πρωτεύουσας ο Λαλά Μουσταφά, επέτρεψε την άγρια λεηλασία, τη σφαγή και τις δηώσεις για τρεις ολόκληρες μέρες. Ο ίδιος ο Λαλά Μουσταφά, εισήλθε στις 15 Σεπτεμβρίου επίσημα στον καθεδρικό ναό της Αγίας Σοφίας (που έκτοτε μετετράπη σε τζαμί) για να αναπέμψει ευχαριστίες για τη νίκη του.

Μετά την κατάληψη της Λευκωσίας, μόνο δυο πόλεις απέμεναν, η θαυμάσια οχυρωμένη Αμμόχωστος και η Κερύνεια. Οι λοιπές πόλεις και τα άλλα μέρη του νησιού δεν διέθεταν επαρκείς οχυρώσεις και δεν πρόβαλαν αντίσταση, εκτός από μερικές περιπτώσεις κατά τις οποίες έγιναν συγκρούσεις μικρής ή και καθόλου σημασίας (όπως στον κόλπο της Λάρας στην Πάφο, όπου είχαν αποβιβασθεί τουρκικές δυνάμεις κατά των οποίων είχαν δράσει λίγοι στρατιωτικοί της τοπικής φρουράς). Πολλοί απ' όσους κατόρθωσαν να διαφύγουν και να διασωθούν από τις σφαγές της Λευκωσίας κι από την αιχμαλωσία, ανέβηκαν στα βουνά και στη συνέχεια κατόρθωσαν να φθάσουν και να εισέλθουν στην Αμμόχωστο, ενισχύοντας τη φρουρά της πόλης αυτής.