Κοινοπολιτεία
Οργάνωση- θεσμοί
Η Κοινοπολιτεία δεν αποτελεί ομοσπονδία. Δεν διαθέτει κεντρική κυβέρνηση και δεν υφίστανται οποιεσδήποτε δεσμευτικές υποχρεώσεις των μελών, όπως συμβαίνει με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.
Υπάρχει ωστόσο ένα κεντρικό συντονιστικό σώμα για τις κοινοπολιτειακές σχέσεις, η Κοινοπολιτειακή Γραμματεία που ιδρύθηκε το 1965 και είναι συλλογικά υπόλογη σε όλες τις κυβερνήσεις των κρατών - μελών. Η Γραμματεία, που εδρεύει στο Λονδίνο, είναι ο κύριος φορέας που συντονίζει την πολυμερή συνεργασία μεταξύ των κοινοπολιτειακών κυβερνήσεων. Επικεφαλής της Γραμματείας είναι ο γενικός γραμματέας που διορίζεται από τους ηγέτες των κρατών της Κοινοπολιτείας και είναι υπεύθυνος για την εφαρμογή των αποφάσεων για συλλογική δράση και ειδικότερα για το πρόγραμμα πολυμερούς οικονομικής συνεργασίας.
Το αποκορύφωμα των σχέσεων και της συνεργασίας των κοινοπολιτειακών χωρών είναι οι διασκέψεις κορυφής με τη συμμετοχή αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, που πραγματοποιούνται κάθε δυο χρόνια, σε διαφορετική πρωτεύουσα κάθε φορά. Στις διασκέψεις αυτές δεν γίνεται ψηφοφορία αλλά οι αποφάσεις υιοθετούνται με την αρχή της ομοφωνίας. Συγκαλούνται επίσης κατά κανονικά διαστήματα διασκέψεις σε υπουργικό επίπεδο καθώς και σε άλλα επίπεδα κυβερνητικών επισήμων. Εξάλλου πριν από την πραγματοποίηση παγκοσμίων συνεδρίων ή διασκέψεων, συνέρχονται εκπρόσωποι των χωρών της Κοινοπολιτείας και ανταλλάσσουν απόψεις πάνω στα θέματα που θα απασχολήσουν τις διασκέψεις αυτές.
Για την προώθηση της συνεργασίας και των σχέσεων μεταξύ των κρατών - μελών λειτουργούν κοινοπολιτειακές οργανώσεις και σύνδεσμοι. Μεταξύ άλλων λειτουργεί ο Κοινοπολιτειακός Κοινοβουλευτικός Σύνδεσμος που οργανώνει ετήσιες διασκέψεις εκπροσώπων των κοινοβουλίων των χωρών - μελών.
Διακήρυξη Αρχών της Κοινοπολιτείας: Στις 22.1. 1971 οι ηγέτες των κρατών - μελών της Κοινοπολιτείας, που συνήλθαν στη Σιγκαπούρη, ενέκριναν Διακήρυξη Αρχών, της οποίας τα κυριότερα σημεία είναι:
Η Κοινοπολιτεία είναι εθελοντικός σύνδεσμος ανεξαρτήτων, κυριάρχων κρατών, καθένα από τα οποία είναι υπεύθυνο για τη δική του πολιτική. Τα κράτη αυτά διεξάγουν διαβουλεύσεις μεταξύ τους και συνεργάζονται για το κοινό συμφέρον των λαών τους και για την προαγωγή της διεθνούς κατανοήσεως και της παγκόσμιας ειρήνης.
Η συμμετοχή μιας χώρας στην Κοινοπολιτεία συνάδει προς το ελεύθερο δικαίωμα των κρατών - μελών να είναι αδέσμευτα ή να ανήκουν σε οποιαδήποτε άλλη ομάδα, σύνδεσμο ή συμμαχία. Μέσα σ' αυτή την ανομοιογένεια, όλα τα μέλη της Κοινοπολιτείας αποδέχονται ορισμένες κοινές αρχές. Είναι με την επιδίωξη αυτών ακριβώς των αρχών, που η Κοινοπολιτεία μπορεί να εξακολουθήσει να επηρεάζει τη διεθνή κοινότητα προς όφελος της ανθρωπότητας.
Πιστεύουμε ότι η διεθνής ειρήνη και τάξη είναι ουσιώδεις για την ασφάλεια και την ευημερία της ανθρωπότητας: ως εκ τούτου υποστηρίζουμε τα Ηνωμένα Έθνη και επιδιώκουμε την ενίσχυση της επιρροής τους για την επικράτηση παγκόσμιας ειρήνης, καθώς και τις προσπάθειές τους για άρση των αιτίων που προκαλούν ένταση μεταξύ των κρατών.
Πιστεύουμε στην ελευθερία του ατόμου, στα ίσα δικαιώματα για όλους τους πολίτες ανεξάρτητα από τη φυλή, το χρώμα, το θρήσκευμα ή τις πολιτικές πεποιθήσεις.
Καμιά χώρα δεν θα παραχωρήσει σε καθεστώτα που ασκούν φυλετικές διακρίσεις βοήθεια η οποία, κατά την κρίση της, συμβάλλει άμεσα στην προώθηση ή την παγίωση αυτού του κακού. Αντιτιθέμεθα σε όλες τις μορφές αποικιακής κυριαρχίας και φυλετικής καταπίεσης και παραμένουμε προσηλωμένοι στις αρχές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της ισότητας. Πιστεύουμε ότι οι διαφορές στην κατανομή του πλούτου που υφίστανται μεταξύ των διαφόρων τμημάτων της ανθρωπότητας είναι πολύ μεγάλες για να γίνουν ανεκτές. Προκαλούν επίσης παγκόσμιες εντάσεις. Σκοπός μας είναι η προοδευτική άρση τους.
Απορρίπτοντας τις πιέσεις ως όργανο πολιτικής, αναγνωρίζουμε ότι η ασφάλεια κάθε κράτους - μέλους από εξωτερική επιδρομή είναι θέμα ανησυχίας για όλα τα μέλη.