Κοιλάνι
Είδη χειροτεχνίας
Το Κοιλάνι ήταν, παλαιότερα, φημισμένο για διάφορα είδη χειροτεχνίας, κυρίως δε υφαντά, πιπίλλες, κεντήματα και, προ πάντων, μεταξωτά. Μεταξύ των μεταξωτών του, περιζήτητα ήταν τα λεγόμενα εφταλοΐτικα μαντήλια. Λέγονταν έτσι διότι διακοσμούνταν με επτά διαφορετικές βαφές· για να σχηματίζονται τα διάφορα σχέδια, τα μαντήλια αυτά πλέκονταν με ειδικό τρόπο σε δεκάδες μικρούς κόμβους και στη συνέχεια τοποθετούνταν σε βαφή· η βαφή δεν έβαφε εκεί που υπήρχαν οι κόμβοι στη συνέχεια, γίνονταν άλλοι κόμβοι και ξανά τοποθέτηση σε άλλου χρώματος βαφή κατασκευάζονταν από βότανα της περιοχής.
Βλέπε λήμμα: Μετάξι- μεταξωτά
Ο Αθ. Σακελλάριος (Τά Κυπριακά, Α', Αθήνα, 1890, σ. 61) γράφει ότι όταν επισκέφθηκε το χωριό (στα μέσα του 19ου αιώνα) τούτο είχε 1.000 κατοίκους και δημοτικά ελληνικά σχολεία, προσθέτει δε ότι στο χωριό δ’ἔτι κατασκευάζονται κοιναί καθέκλαι, μεταξωτά ὑφάσματα κατώτερα τῶν τῆς Λευκωσίας καί μάλλινα χαίροντα μεγάλην φήμην καί ἐκτός τῆς νήσου· παράγει δέ ...καί καλούς οἴνους.
Σχετική αναφορά στη φυγή του Ισαακίου Κομνηνού από τη Λεμεσό στο Κοιλάνι το 1191, κάνει ο ιστορικός του 16ου αιώνα Φλώριος Βουστρώνιος, που γράφει το χωριό ακριβώς με το ίδιο όνομα, Chilani. Ο ίδιος συγγραφέας μνημονεύει το Κοιλάνι και ως χώρο άσκησης του «Αλαμάνου» αγίου Θεράποντος.
Επίσης το Κοιλάνι ήταν φημισμένο για τους τεχνίτες του που κατασκεύαζαν, εκτός από «κοινάς καθέκλας», και άλλα ενδιαφέροντα ξυλουργικά είδη όπως μπαστούνια, ιδίως δε μουσικά όργανα, βιολιά και λαγούτα. Ο τελευταίος καλός τεχνίτης που κατασκεύαζε βιολιά, ο Χριστόδουλος Μυλωνάς, πέθανε το 1957.
Στην κοίτη του ποταμού, στ’ ανατολικά του χωριού, όπου βρίσκονται τα περισσότερα περιβόλια του, υπάρχουν κατάλοιπα νερόμυλων που παλαιότερα εξυπηρετούσαν όλη την γύρω περιοχή.
Εκτός από τα παράγωγα των σταφυλιών που κατασκευάζονταν και, μέχρι σ' ένα βαθμό, κατασκευάζονται ακόμη στο Κοιλάνι (σταφίδκια, κκιοφτέρκα, ππαλουζές, έψημαν, πορτός, σουτζ'ούκκος, ζιβανία), το χωριό είναι γνωστό και για τα κουλούρια του, ιδίως τα μυρωδάτα αρκατένα.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια