Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η πόλη για πολλους αιώνες ήταν μυκηναϊκή. Στο Κίτιον βρέθηκαν εργαστήρια κατεργασίας χαλκού. Ο χαλκός ήταν η μεγάλη κυπριακή ανακάλυψη που σήμαινε εντατική δουλειά, πλατιές εμπορικές δραστηριότητες, επαφές, πλούτο κι ευημερία. Σύμφωνα προς τα ανασκαφικά δεδομένα, η άφιξη των Αχαιών αποίκων συνέπεσε με βασικές αρχιτεκτονικές αλλαγές στην πόλη, οι οποίες υποδηλώνουν και γενικότερες θεσμικές αλλαγές που οφείλονται στους νεοαφιχθέντες κατοίκους. Στις οχυρώσεις, διατηρούνται οι τετράπλευροι πετρόκτιστοι πύργοι αλλά τα πλινθόκτιστα τείχη αντικαθίστανται από ισχυρά «κυκλώπεια». Νέες κατοικίες αντικαθιστούν τις υπάρχουσες ως τότε. Τα εργαστήρια κατεργασίας του χαλκού μεταφέρονται, κατά τον 12ο π.Χ. αιώνα, στο βορειότατο άκρο της πόλης ώστε οι αναθυμιάσεις να μη μολύνουν την ατμόσφαιρα στην πόλη. Νέοι ναοί οικοδομούνται, αφιερωμένοι σε θεότητες της Γονιμότητας.

Μεταξύ των ευρημάτων στα ιερά του Κιτίου, βρέθηκαν αρκετές αναθηματικές άγκυρες. Ασφαλώς αποτελούσαν αφιερώματα των ναυτικών προτού ξεκινήσουν για τα ταξίδια τους, που επικαλούνταν τη βοήθεια των θεών για καλό ταξίδι και ασφαλές αγκυροβόλιο στο τέρμα του. Το λιμάνι της πόλης, από το οποίο γινόταν η εξαγωγή του χαλκού, βρισκόταν στην περιοχή της αλυκής που τότε επικοινωνούσε με τη θάλασσα (ίσως με πλωτό κανάλι;). Στην αλυκή βρισκόταν και το λιμάνι της γειτονικής προς το Κίτιον πόλης, που προϋπήρχε αλλά και συνυπήρχε τουλάχιστον ως τον 11ο π.Χ. αιώνα, και βρισκόταν στην περιοχή του Τεκκέ. Άγνωστο παραμένει ακόμη ποια ήταν αυτή η πόλη.

Βλέπε λήμμα: Χαλά Σουλτάν Τεκκέ αρχαιολογικός χώρος 

Λίγο μετά την εγκατάσταση των Αχαιών στην Κύπρο, το νησί δέχθηκε τις καταστροφικές επιδρομές των λεγόμενων «Λαών της Θάλασσας» (=Φιλισταίοι). Οι επιδρομές φαίνεται ότι έπληξαν και το Κίτιον. Οι «Λαοί της Θάλασσας» έπαυσαν όμως ν' αποτελούν απειλή όταν ηττήθηκαν στην Παλαιστίνη από τον φαραώ Ραμσή Γ' το 1191 π.Χ. Τότε παρατηρείται ανοικοδόμηση των ναών και άλλων κτιρίων στο Κίτιον.

Κατά το τέλος της Ύστερης Χαλκοκρατίας (περί το 1075 π.Χ.) ένα βίαιο γεγονός που ίσως ήταν κάποια μεγάλη φυσική καταστροφή (σεισμός) έπληξε τις μεγάλες πόλεις του νησιού, εκ των οποίων η Έγκωμη εγκαταλείπεται ενώ το Κίτιον και η Παλαίπαφος ανοικοδομούνται. Το «κυκλώπειο» τείχος του Κιτίου όμως δεν ξανακτίζεται. Κατά την Κυπρογεωμετρική περίοδο (1050 - 725 π.Χ.) οι κυπριακές πόλεις αναπτύσσονται γύρω από τον πυρήνα της αριστοκρατικής τάξης των Μυκηναίων και λειτουργούν πλέον η κάθε μια ως αυτόνομο βασίλειο. Μεταξύ των πόλεων που οργανώνονται σε κράτη από την αρχή της πρώτης χιλιετίας, είναι το Κίτιον που συνεχίζει τις εμπορικές και άλλες επαφές του με την Ανατολή και το Αιγαίο. Περί τα μέσα του 9ου π.Χ. αιώνα ανοικοδομείται ο μεγάλος ναός αρ. 1 του Κιτίου και μετατρέπεται σε ναό της Αστάρτης, κατά τον ανασκαφέα του, από τους Φοίνικες που άρχισαν να δημιουργούν ήδη αποικία στην πόλη, επί της οποίας στη συνέχεια θα κυριαρχήσουν.

Η εγκατάσταση Φοινίκων από την Τύρο στο Κίτιον άρχισε ίσως από την αρχή του 9ου π.Χ. αιώνα και η αποικία τους αυτή ήταν η πρώτη στα δυτικά της Φοινίκης. Μέχρι τα μέσα του αιώνα, οι Φοίνικες πήραν στα χέρια τους και την πολιτική εξουσία, οπότε ιδρύθηκε στην πόλη και ο μεγάλος ναός της Αστάρτης. Η ίδρυσή του συμπίπτει με την εποχή που καθιερώθηκε στην ίδια την Φοινίκη επίσημα η λατρεία της θεάς. Ο ναός αυτός φαίνεται ότι καταστράφηκε από πυρκαγιά περί το 800 π.Χ. αλλά γρήγορα ξανακτίστηκε. Στην πόλη είχαν ανοικοδομηθεί και άλλοι ναοί κι επικρατούσε ευημερία κι ακμή.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια