Κίτιον
Ονομασίες
Δεν γνωρίζουμε τη μυκηναϊκή ονομασία της πόλης. Η ονομασία Κίτιον, με την οποία είναι γνωστή, είναι σημιτική και πιθανότατα δόθηκε στην πόλη από τους Φοίνικες που την αποίκησαν. Αν και μερικοί θεωρούν ότι η ονομασία μιας από τις πόλεις στον κατάλογο του Αιγυπτίου φαραώ Ραμσή Γ', που χρονολογείται περί το 1162 π.Χ. και που διαβάζεται ως Kathiin, δυνατό να ταυτίζεται προς το Κίτιον, η ταύτιση αυτή αποκρούεται από άλλους με την πειστική αιτιολογία ότι ο κατάλογος του Ραμσή αναφέρεται σε μάχες που είχε δώσει στην Παλαιστίνη.
Στην Παλαιά Διαθήκη το Κίτιον αναφέρεται ως Χεττειείμ. Το όνομα Kittim σήμαινε αρχικά τους κατοίκους του Κιτίου αλλά κατέληξε να σημαίνει και πολλούς άλλους όπως τους Ρόδιους και τους Μακεδόνες. Ωστόσο με παραπλήσια ονομασία η πόλη απαντάται κατά τον 12ο π.Χ. αιώνα στην επιγραφή της Medinet Habu.
Βλέπε λήμμα: Κιτιαίοι - Κιτιείς - Κίτιοι
Στην αιγυπτιακή αυτή επιγραφή, που χρονολογείται στο πρώτο τέταρτο του 12ου π.Χ. αιώνα, απαντάται η αρχαιότερη, μέχρι σήμερα, επιγραφική αναφορά σε κυπριακές πόλεις. Στον κατάλογο της Medinet Habu μνημονεύονται οκτώ κυπριακές πόλεις εκ των οποίων μια διαβάζεται ως Kathian και ταυτίζεται προς το Κίτιον.
Με την ονομασία Καρτιχαντάστ (Kartihadast) που ερμηνεύεται ως Νέα Πόλη, απαντάται το Κίτιον (σύμφωνα προς μερικούς μόνο επιστήμονες, γιατί άλλοι πιστεύουν ότι την ονομασία αυτή έφερε η Αμαθούς) σε φοινικική επιγραφή πάνω σε χάλκινα κύπελλα που βρέθηκαν κοντά στην Αμαθούντα και χρονολογούνται στον 8ο π.Χ. αιώνα. Με παραπλήσια ονομασία (Kartihadasti) αναφέρεται κυπριακή πόλη, μαζί με άλλες εννέα, και στο «πρίσμα» του Εσσαρχαδώνος (673/2 π.Χ.). Επειδή όμως στις υπόλοιπες εννέα δεν περιλαμβάνονται ούτε το Κίτιον ούτε η Αμαθούς, έτσι η αμφιβολία παραμένει ως προς το ποια απ' αυτές τις δυο πόλεις ήταν η Καρτιχαντάστ.
Με ένα μυθικό πρόσωπο, τον Κέττην, που αναφέρουν τα αρχαία Σχόλια εἰς Διονύσιον Περιηγητήν (509), ταύτισαν μερικοί επιστήμονες το Κίτιον και τους Κιτιείς. Στα Σχόλια αναφέρεται:
Ἄστυ Διωναίης Ἀφροδίτης Κεραστίν αὐτήν καλουμένην ᾢκισεν Ὕων Αἰγύπτιος, οὗ υἱός Κέττης ἄπαις τελευτᾷ.
Δηλαδή: Την πόλη της Διωναίης Αφροδίτης [=την Κύπρο] που την έλεγαν Κεραστίν, εποίκησε ο Ύων ο Αιγύπτιος του οποίου ο γιος ο Κέττης πέθανε άτεκνος.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια