Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Τα κύρια χαρακτηριστικά της τεκτονικής γεωλογίας της επαρχίας Κερύνειας είναι τα εξής:

α) Αντίκλινο Πενταδάκτυλου: Εκτείνεται από το χωριό Όρκα μέχρι τα διοικητικά σύνορα Κερύνειας - Αμμοχώστου και σχηματίζει την οροσειρά του Πενταδάκτυλου.

Η οροσειρά είναι δημιούργημα μεγάλων ορογενετικών κινήσεων κατά τη διάρκεια της αλπικής πτύχωσης. Εκτός από την επίδραση των ορογενετικών κινήσεων, διάφορες άλλες τεκτονικές κινήσεις προκάλεσαν ανακατατάξεις στα πετρώματα του Πενταδάκτυλου, ώστε σήμερα τα παλαιότερα στρώματα του ασβεστόλιθου να βρίσκονται πάνω από νεότερα πετρώματα. Μετά το τέλος της πτύχωσης, οι ορογενετικές κινήσεις συνεχίστηκαν με αποτέλεσμα τη δημιουργία αρκετών ρηγμάτων. Τα κυριότερα από τα ρήγματα αυτά χρησίμευσαν ως «περάσματα» στις συγκοινωνίες, όπως εκείνα της Μύρτου και της Αγίρτας. Παρά την παρουσία του ασβεστόλιθου στην οροσειρά, η καρστική τοπογραφία δεν είναι τόσο έντονη. Η οροσειρά βοήθησε περισσότερο στη δημιουργία ποταμών παρά στην αποθήκευση νερού. Ωστόσο ποσότητα νερού διεισδύει στα υδροπερατά πετρώματα, με αποτέλεσμα τη δημιουργία στους πρόποδες της οροσειράς, των γνωστών κεφαλόβρυσων της Λαπήθου και του Καραβά.

β) Βόρειες και νότιες παρυφές του Πενταδάκτυλου: Οι δυνάμεις που δημιούργησαν τον Πενταδάκτυλο επηρέασαν, σε μεγάλο βαθμό, και τα γειτονικά πετρώματα του φλύσχη της Κυθρέας, βόρεια και νότια της οροσειράς. Στα βόρεια, οι παρυφές έχουν πλάτος μεταξύ 2 και 5 χμ. και αποτελούνται από λόφους, μικρά οροπέδια και θαλάσσιες αναβαθμίδες. Διακρίνονται κυρίως τέσσερις θαλάσσιες αναβαθμίδες. Στα νότια του Πενταδάκτυλου οι παρυφές έχουν πλάτος μεταξύ 10 και 15 χμ. Εδώ οι πτυχώσεις, σε αντίθεση με τις βόρειες παρυφές, είναι πολυάριθμες και το αξονικό τους πεδίο είναι παράλληλο προς την οροσειρά. Επίσης η διαφορετική διάβρωση στα σχετικά ανθεκτικά και μαλακά πετρώματα του φλύσχη δημιούργησε ένα ιδιόμορφο τοπίο με «κορυφές» και «βαθουλώματα». Στην περιοχή των νοτίων παρυφών διακρίνονται πέντε βασικές θαλάσσιες αναβαθμίδες.