Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η γεωγραφική περιφέρεια της Καρπασίας έχει μια πλούσια φυσική βλάστηση, η οποία περιλαμβάνει και αρκετά ενδημικά είδη χλωρίδας. Γενικά το ανατολικό τμήμα της Καρπασίας, λόγω της μεγαλύτερης βροχόπτωσης που δέχεται, έχει περισσότερη βλάστηση από το δυτικό.

Μια μεγάλη έκταση της Καρπασίας καλύπτεται από κύρια και χαμηλά κρατικά δάση. Τα κυριότερα από τα δάση αυτά είναι τα ακόλουθα: Αποστόλου Ανδρέα, Σαρακηνόβουνου, Τηγάνια, Πύλας, Βούκρανου, Χαλαστά, Ελαιούσας, Μελισσάκρου, Δαφνόντα, Κουκκουμά, Τράχωνα - Γαληνόπωρνης, Καρπασίας, Καψάλια, Πιτύδια, Νεκτόβικλας, Παλαιόβικλας, Αγίας Βαρβάρας, Τράχωνα -Χαλάσματα, Ισάκκος, Κοπριστά, Καβάλλη, Περιστέρια, Μούττη του Μύλου, Μαζερή, Σκαλιφούρτα, Βερσάρι, Αγίας Σολωμονής, Σιερομύλια, Κορώνια, Αετόπετρας, Πυρόγεια, Θεανούλια, Καταλύματα, Βοκολίδας, Μαντρικά, Γιούτη, Βάλειας, Κακοβάθρας, Άρνο, Καυκάλλα, Βίκλες και Πλατύ Βουνό.

Τα κυριότερα δέντρα και θάμνοι που φυτρώνουν στην Καρπασία είναι ο αόρατος, το πεύκο, η ξισταρκά, ο σχίνος, το θυμάρι, η χαχομηλιά, το κυπαρίσσι, η αγριελιά και η αγριοχαρουπιά.

Γεωργία: Η Καρπασία υπήρξε, από παλαιά, γεωργική περιφέρεια, της οποίας η οικονομική ανάπτυξη στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στο γεωργικό τομέα.

Οι κύριες καλλιέργειες της Καρπασίας, πριν από την τουρκική εισβολή του 1974, έχουν ως ακολούθως:

Αρδευόμενες καλλιέργειες: Οι αρδευόμενες καλλιέργειες καταλάμβαναν μια πολύ μικρή έκταση γης, που περιοριζόταν κυρίως στις περιοχές των χωριών Άγιος Ανδρόνικος και Ριζοκάρπασον, οι οποίες επηρεάζονται από μικρά τοπικά υδροφόρα στρώματα. Μικρότερες αρδευόμενες εκτάσεις βρίσκονταν επίσης στα χωριά Βασίλι, Βαθύλακας, Γιαλούσα, Αγία Τριάδα, Λεονάρισσον, Κώμη Κεπήρ και Κώμα του Γιαλού.

α) Εσπεριδοειδή: Σύμφωνα με την καταγραφή εσπεριδοειδών του 1966, η έκταση των εσπεριδοειδών στην Καρπασία ανερχόταν στα 34 εκτάρια γης, που βρίσκονταν κυρίως στα χωριά Ριζοκάρπασον, Κώμη Κεπήρ, Κώμα του Γιαλού και Λεονάρισσον.

β) Φυλλοβόλα οπωροφόρα δέντρα: Το 1971 καταγράφηκαν στην Καρπασία 53 εκτάρια φυλλοβόλων οπωροφόρων δέντρων, τα οποία ανήκαν σε 131 καλλιεργητές. Τα κυριότερα από τα δέντρα αυτά είναι οι χρυσομηλιές, οι αχλαδιές, οι συκιές, οι πιστακιές και οι αμυγδαλιές (ξηρική καλλιέργεια). Τα φυλλοβόλα δέντρα βρίσκονταν κυρίως στα χωριά Αγία Τριάδα, Γιαλούσα, Βασίλι και Κώμη Κεπήρ. Στα υπόλοιπα χωριά της Καρπασίας είτε απουσίαζαν τα φυλλοβόλα δέντρα, είτε εκαλλιεργούντο σε πολύ μικρές εκτάσεις γης.

γ) Λαχανικά: Τα λαχανικά εκαλλιεργούντο σε μικρές αρδευόμενες εκτάσεις των χωριών Άγιος Ανδρόνικος, Γιαλούσα, Αγία Τριάδα, Βαθύλακας, Κώμα του Γιαλού και Ριζοκάρπασον. Τα κυριότερα προϊόντα ήσαν τα καρπούζια, τα πεπόνια, οι ντομάτες, τα αγγουράκια, οι πατάτες, τα κρεμμύδια κλπ.

Ξηρικές καλλιέργειες:

α) Αμπέλια: Η αμπελοκαλλιέργεια ήταν σχεδόν ανύπαρκτη και ελάχιστη υφίστατο κυρίως στα χωριά Γαλάτεια {16 εκτάρια), Επτακώμη (4 εκτάρια) και Κώμη Κεπήρ (2 εκτάρια).

β) Καπνός: Η Καρπασία συγκέντρωνε, μέχρι το 1974, σχεδόν ολόκληρη την παραγωγή καπνού της Κύπρου. Παρόλο που όλα σχεδόν τα χωριά της Καρπασίας ασχολούνταν, έστω και σε μικρό βαθμό, με την καπνοκαλλιέργεια, οι μεγαλύτερες εκτάσεις καπνού βρίσκονταν στα χωριά Ριζοκάρπασον, Γιαλούσα, Αγία Τριάδα, Πλατανισσός, Κώμα του Γιαλού και Γαλάτεια. Το 1971 εκαλλιεργούντο στην Κύπρο με καπνό περί τα 1.744 εκτάρια γης. Ολόκληρη σχεδόν η έκταση αυτή βρισκόταν στην Καρπασία.

Στη Γιαλούσα δημιουργήθηκε καπνοβιομηχανική ζώνη, στην οποία λειτουργούσε ο Συνεργατικός Οργανισμός Καπνού, που ασχολείτο με την εμπορία του καπνού. Αυτή ήταν και η μοναδική βιομηχανική δραστηριότητα στην Καρπασία.

γ) Σιτηρά: Σύμφωνα με την απογραφή σιτηρών του 1971 -1972, στην Καρπασία εκαλλιεργούντο 15.150 εκτάρια γης με σιτηρά, που ανήκαν σε 2.561 καλλιεργητές (1.943 Ελληνοκύπριοι και 618 Τουρκοκύπριοι). Στην έκταση των σιτηρών περιλαμβάνονταν 9.390 εκτάρια σιταριού και 5.760 εκτάρια κριθαριού. Συνήθως τα σιτηρά στην Καρπασία συγκαλλιεργούνται με νομευτικά φυτά, ελιές και χαρουπιές.

δ) Νομευτικά φυτά: Με βάση την απογραφή σιτηρών (1971 -1972), στην Καρπασία εκαλλιεργούντο 4.154 εκτάρια γης με νομευτικά φυτά. Από αυτά τα 70% εκαλλιεργούντο από Ελληνοκυπρίους καλλιεργητές και τα 30% από Τουρκοκυπρίους.

ε) Ελιές - χαρουπιές: Βρίσκονται στις λοφώδεις συνήθως περιοχές της Καρπασίας, είτε σε ήμερη είτε σε άγρια μορφή και συγκαλλιεργούνται συνήθως με σιτηρά και νομευτικά φυτά.

στ) Αμυγδαλιές: Σύμφωνα με την καταγραφή φυλλοβόλων οπωροφόρων δέντρων (1971) στη γεωγραφική περιφέρεια της Καρπασίας υπήρχαν γύρω στις 5.000 αμυγδαλιές, που οι περισσότερες βρίσκονταν στα χωριά Αγία Τριάδα, Άγιος Ανδρόνικος, Κώμη Κεπήρ, Γιαλούσα και Λεονάρισσον.

Κτηνοτροφία: Η Καρπασία, πριν από την τουρκική εισβολή του 1974, είχε μια σχετικά ανεπτυγμένη κτηνοτροφία με την οποία απασχολούντο 4.091 κτηνοτρόφοι (2.975 Ελληνοκύπριοι και 1.116 Τουρκοκύπριοι). Στη γεωγραφική αυτή περιφέρεια εκτρέφονταν τα 30% των προβάτων ολόκληρης της επαρχίας Αμμοχώστου, τα 39% των κατοίκων, τα 10% των αγελάδων και τα 12% των πουλερικών. Συγκεκριμένα στην Καρπασία το 1973 εκτρέφονταν 62.348 πρόβατα, 27.652 κατσίκες, 461 αγελάδες και 88.708 πουλερικά.