Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Τα διάφορα πρόσωπα του Καρακιόζη είναι κατασκευασμένα από χαρτόνι ή και άλλο παρόμοιο υλικό, από τους ίδιους τους καραγκιοζοπαίκτες, δηλαδή τους ανθρώπους που ασκούν το επάγγελμα της παρουσίασης αυτού του είδους του θεάτρου σκιών, που πολύ συχνά είναι και οι συγγραφείς των έργων που παρουσιάζουν. Οι φιγούρες κατασκευάζονται αφού το χαρτόνι κοπεί με τέτοιο τρόπο ώστε να δίνει το εξωτερικό περίγραμμα του σώματος και των βασικών χαρακτηριστικών των ηρώων. Μερικά μέλη (ένα χέρι, πόδια) μπορούν να κινούνται. Αυτό επιτυγχάνεται με το να αποτελούν αυτά χωριστές κατασκευές προσαρμοσμένες στο κυρίως σώμα με καρφιά. Όλες οι φιγούρες είναι κατασκευασμένες σε στάση πλευρική (προφίλ) για λόγους πρακτικούς. Με τον ίδιο τρόπο είναι κατασκευασμένα και τα διάφορα αντικείμενα που παρουσιάζονται (όπως η καλύβα του Καρακιόζη, το σεράι του πασά, δέντρα, ακόμη και ζώα). Στην πίσω πλευρά της κάθε φιγούρας προσαρμόζονται ειδικά μακριά μεταλλικά χερούλια (σμίλες), με τα οποία ο καραγκιοζοπαίκτης κινεί τους ήρωές του στο πανί. Οι φιγούρες προβάλλονται στο πανί στο οποίο ακουμπούν, επειδή πίσω απ' αυτές κι από το πανί βρίσκεται αναμμένο δυνατό φως. Με τον τρόπο αυτό, οι θεατές που κάθονται μπροστά από το άσπρο πανί (οθόνη) βλέπουν σ' αυτό τις μαύρες σιλουέτες των ηρώων. Μερικές φορές οι καραγκιοζοπαίκτες παρουσιάζουν κι έγχρωμες φιγούρες. Τούτο επιτυγχάνεται με τον εξής τρόπο: σε διάφορα μέρη του σώματος των χαρτονένιων φιγούρων ανοίγουν μεγάλες τρύπες (κενά) τις οποίες καλύπτουν με χρωματιστά διαφανή χαρτιά. Έτσι το φως μπορεί να διαπερνά τα σημεία αυτά και να φαίνεται από την πλευρά των θεατών κόκκινο, πράσινο, κίτρινο κλπ.

Η παράσταση δίνεται ως εξής: Ο καραγκιοζοπαίκτης διαμορφώνει τον χώρο όπου θα παρουσιάσει το έργο του, σε είδος θεάτρου. Στη μια πλευρά του χώρου στήνει την οθόνη που αποτελείται από άσπρο τεντωμένο πανί στην μπροστινή πλευρά ενός κουβουκλίου. Είναι απαραίτητη η ύπαρξη κλειστού κουβουκλίου, γιατί μέσα σ' αυτό βρίσκεται κατά την ώρα της παράστασης ο καραγκιοζοπαίκτης (μερικές φορές και με βοηθό) που δεν πρέπει να φαίνεται σ' αυτό βρίσκεται αναμμένο και το δυνατό φως, που επίσης δεν πρέπει να φαίνεται από πουθενά παρά να φωτίζει από πίσω μόνο την οθόνη πάνω στην οποία διαγράφονται οι φιγούρες. Μόνιμο σχεδόν σκηνικό (εκτός από τις περιπτώσεις των ηρωικών έργων όπως του Μεγαλέξαντρου και του Αθανάσιου Διάκου) είναι το φτωχικό κι άθλιο καλύβι του Καρακιόζη — τοποθετημένο στ' αριστερά της οθόνης — που έρχεται σε κτυπητή αντίθεση με το εντυπωσιακό και πολυτελές σεράι του πασά — τοποθετημένο στα δεξιά' έτσι κι από μόνο του το σκηνικό εκφράζει την κοινωνική ανισότητα, την καταπίεση του λαού από την εξουσία, την κοινωνική αδικία. Στο σκηνικό αυτό τοποθετείται η δράση του έργου.

Οι θεατές κάθονται απέναντι από την άσπρη οθόνη και παρακολουθούν σ' αυτή την παράσταση. Το έργο εξελίσσεται με την παρουσίαση των φιγούρων στο πανί, που κινούνται ανάλογα από τον καραγκιοζοπαίκτη ο οποίος βρίσκεται πίσω απ’ αυτό. Οι θεατές που βλέπουν τις φιγούρες στο πανί, ακούν ταυτόχρονα τους διαλόγους που τους απαγγέλλει ο ίδιος ο καραγκιοζοπαίκτης˙ αυτός ενσαρκώνει φωνητικά όλους τους ήρωες του έργου, με διάφορες φωνές. Ακόμη μιμείται ή δημιουργεί τους διάφορους θορύβους, τραγουδά, βελάζει και γενικά αποδίδει όλα τα ηχητικά εφέ της παράστασης.