Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Στο τάγμα του Αγίου Ιωάννη των Ιεροσολύμων παραχωρήθηκε από τον βασιλιά Ούγο Α' το Κολόσσι στα 1210. Στους Ιωαννίτες παραχωρήθηκε επίσης το δικαίωμα να αλέθουν τα σιτάρια τους στους μύλους της Κυθρέας. Ο Άγγλος ιστορικός G. Hill υποστηρίζει ότι το 1210 κτίστηκε και το φρούριο του Κολοσσιού, ερείπια του οποίου σώζονται ανατολικά και δυτικά του υφισταμένου κτιρίου. Μέχρι τότε το Κολόσσι ανήκε σε κάποιο Garinus de Colos, τον οποίο ο Ούγος Α' (1205 - 1218) αποζημίωσε. Ο αρχηγός των Ιωαννιτών το 1302 αποφάσισε να καταστήσει το Κολόσσι κέντρο κάθε δραστηριότητας του τάγματος, όπως ακριβώς συνέβαινε με τη "Manoir", όταν το τάγμα ήταν εγκατεστημένο στην Άκρα. Το 1306 το Κολόσσι περιήλθε προσωρινά στην κατοχή των Ναϊτών, όταν ο Αμάλριχος, ηγεμόνας της Τύρου, βοηθούμενος από τον μέγα διοικητή (ή μεγάλο μάγιστρο) των Ναϊτών, σφετερίστηκε το βασίλειο από τον αδελφό του Ερρίκο Β', που υποστήριζαν οι Ιωαννίτες. Η κατοχή του Κολοσσιού από τους Ναΐτες δεν κράτησε πολύ.

Βλέπε λήμμα: Ναϊτες ιππότες

Η αύξηση της δύναμής τους στην Ευρώπη προκάλεσε την εχθρότητα των άλλων θρησκευτικών ταγμάτων, του πάπα και του βασιλιά της Γαλλίας. Ο πάπας Κλήμης το 1308, προτρεπόμενος από τον βασιλιά της Γαλλίας Φίλιππο Δ' τον Ωραίο, κήρυξε το τάγμα των Ναϊτών εκτός νόμου, με την κατηγορία πως όσοι ανήκαν σ' αυτό ήταν αιρετικοί. Ύστερα απ' αυτό ο βασιλιάς της Γαλλίας Φίλιππος Δ', με σιωπηλή υποστήριξη του πάπα, αποφάσισε τη διάλυση του τάγματος και συνέλαβε τον μέγα μάγιστρο και πολλούς ανώτατους αξιωματικούς που κατηγορήθηκαν ως ανήθικοι, αιρετικοί και καταχραστές και τελικά εκτελέστηκαν, αφού προηγουμένως υπεβλήθησαν σε βασανιστήρια.

Ο Αμάλριχος κατά των Ναϊτών: Την καταδίωξη των Ναϊτών στην Κύπρο ο πάπας Κλήμης Ε' ανέθεσε στον Αμάλριχο, ο οποίος τους περιόρισε στη Γερμασόγεια και αργότερα στα Λεύκαρα. Η δίκη των Ναϊτών συμπληρώθηκε το 1313, όταν ο πάπας εξέδωσε την απόφαση του και διέταξε τη διάλυση του τάγματος, του οποίου τα μέλη κλείστηκαν στις φυλακές του φρουρίου της Κερύνειας. Ύστερα από αυτό, το φρούριο και η περιουσία του τάγματος στο Κολόσσι συμπεριελήφθησαν στον κατάλογο των περιουσιών που, με αφορμή τη διάλυση του τάγματος των Ναϊτών, αρπάχθηκαν και δόθηκαν στους Ιωαννίτες.

Βλέπε λήμμα: Αμωρύ

Στο μεταξύ το 1310 οι Ιωαννίτες, με απόφαση του μεγάλου μάγιστρου του τάγματός τους Foulques de Villaret (το 1252 ο πάπας Ιννοκέντιος Δ' έδωσε στους αξιωματούχους του τάγματος το δικαίωμα να χρησιμοποιούν τους τίτλους του μαγίστρου και μεγάλου μαγίστρου) μετέφεραν την έδρα τους στη Ρόδο την οποία είχαν καταλάβει ένα έτος νωρίτερα, το 1309, και πήραν το όνομα Τάγμα των ιπποτών της Ρόδου. Οι Ιωαννίτες όμως εξακολουθούσαν να διατηρούν στην Κύπρο ανώτερη στρατιωτική διοίκηση - Commanderie, με έδρα το Κολόσσι. Το καθεστώς του Κολοσσιού ως έδρας της ανώτερης στρατιωτικής διοίκησης επιβεβαιώθηκε με απόφαση του τάγματος, που χρονολογείται από το 1380. Κατά την περίοδο αυτή οι Ιωαννίτες με το σύστημα των κομμανταριών (Commanderies), που είχαν συστηματοποιήσει οι αντίζηλοί τους Ναΐτες, ξαπλώθηκαν σε πολλά σημεία της Ευρώπης.

Βλέπε λήμμα: Κολόσσι- Το Κάστρο

Σε όλο το 15ο αιώνα και μέχρι την κατάληψη της Ρόδου από τους Τούρκους το 1522, ο στόλος του τάγματος των ιπποτών, ενεδρεύοντας στα ανοιχτά της Ρόδου, μέχρι την Αστυπάλαια δυτικά και το Καστελλόριζο ανατολικά, παρενοχλούσε με τις πειρατικές επιχειρήσεις του το εμπόριο των Οθωμανών Τούρκων, των Μαμελούκων της Αιγύπτου και τη δράση των Τούρκων πειρατών της Μικράς Ασίας. Το τάγμα του Αγίου Ιωάννη, όσο διάστημα παρέμεινε στη Ρόδο, άσκησε μια καθαρά επιθετική πολιτική εναντίον των Τούρκων και γενικότερα των απίστων. Το κλειδί της επιτυχίας του τάγματος ήταν η οργανωμένη άσκηση της πειρατείας. Ο μέγας μάγιστρος χρησιμοποιούσε, όταν ήταν ανάγκη, και ανεξάρτητους πειρατές, Έλληνες και ξένους, στους οποίους επέτρεπε να ασκούν πειρατεία με τα εμβλήματα του τάγματος. Οι ιππότες της Ρόδου είχαν μέχρι το 1522 μια οργανωμένη αγορά στο νησί, όπου όλοι οι Χριστιανοί πειρατές μπορούσαν να εκποιούν τα προϊόντα τους. Πιθανότερο είναι ότι ο μέγας μάγιστρος εισέπραττε ένα σταθερό ποσοστό από την εκποίηση των προϊόντων της πειρατείας των Χριστιανών.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια