Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ο τριετής εμφύλιος πόλεμος στην Ισπανία (1936 -1939) είχε παγκόσμια απήχηση. Ήταν ένα προανάκρουσμα του δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου που ακολούθησε αμέσως μετά. Ο πόλεμος στην Ισπανία άρχισε με το στρατιωτικό πραξικόπημα του στρατηγού Φράνκο ενάντια στη νόμιμη κυβέρνηση της χώρας (18 Ιουλίου 1936) κι έφερε αντιμέτωπη τη δημοκρατία με τον φασισμό. Ο Φράνκο, ενισχυμένος ηθικά και υλικά από τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι, κατόρθωσε τελικά να κάμψει την αντίσταση των δημοκρατών Ισπανών και να επιβάλει την εξουσία του στη χώρα. Ευθύς αμέσως μετά το πραξικόπημα του Φράνκο, άρχισε να εισρέει στην Ισπανία και να παρατάσσεται δίπλα στους αγωνιζόμενους δημοκράτες Ισπανούς, ένα μεγάλο κύμα εθελοντών από πολλές χώρες του κόσμου, της Ανατολής και της Δύσης. Οι μαχητές αυτοί οργανώθηκαν σε στρατιωτικά τμήματα που ονομάστηκαν «Διεθνείς Ταξιαρχίες» και πολέμησαν σε όλα τα μέτωπα της χώρας κατά των φασιστικών δυνάμεων του Φράνκο.

Μεταξύ των εθελοντών που επάνδρωσαν τις «Διεθνείς Ταξιαρχίες» και που προέρχονταν από χώρες όπως η Αγγλία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Πολωνία, η Γιουγκοσλαβία, ο Καναδάς, το Βέλγιο, η Κούβα, η Αργεντινή και άλλες, περιλαμβάνονταν και εθελοντές τόσο από την Ελλάδα όσο και από την Κύπρο. Υπολογίζεται ότι οι Κύπριοι που πολέμησαν στην Ισπανία υπερέβαιναν τους 60 και προέρχονταν είτε από την ιδιαίτερη πατρίδα τους, είτε από χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής όπου βρίσκονταν εγκατεστημένοι.

Πιο κάτω παραθέτουμε κατάλογο Κυπρίων εθελοντών που πολέμησαν στην Ισπανία μεταξύ 1936 και 1939:

Α) ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ

1. Ανθηρός Παναγιώτης: Μετανάστης στις ΗΠΑ. Πήγε στην Ισπανία σε ηλικία 40 χρόνων. Πιάστηκε αιχμάλωτος στο Μπέλσιτ στις 10 Μαρτίου 1938 κι εκτελέστηκε.
2. Αντωνίου Ανάστασης (Στασής): Από τον Άγιο Ηλία Αμμοχώστου, με ψευδώνυμο Μαυρής, 23 ή 24 χρόνων. Σκοτώθηκε στις 16/17 Μαρτίου .1938 στην Κάσπη.
3. Κανάρης Αχιλλέας: Ψευδώνυμο Τσιτσεκλής. από τους Αγίους Ομολογητές. 35 χρόνων. Σκοτώθηκε στη μάχη του Μπρουνέτ στις 23 Ιουλίου 1937.
4. Κατσαρώνας Παναγιώτης: Από τη Λάρνακα, μετανάστης στις ΗΠΑ. Σκοτώθηκε  σε ηλικία 40   χρόνων, στις 24 Φεβρουαρίου 1937 στη Χαράμα.
5. Κούμουλλος Ιάκωβος: Από τα Λεύκαρα, 40 χρόνων, μετανάστης στις ΗΠΑ. Σκοτώθηκε στις 4/5. 4.1938 στην Καντέσσα.
6. Κωνσταντίνου Χρήστος: Από το Πέλλα  Παΐς.
7. Μωρτάκης Χρίστος: Αγνώστων λοιπών στοιχείων, σκοτώθηκε στο Μπέλσιτ στις 10 Μαρτίου 1938.
8. Νικολάου Δημήτρης: Από τον Άγιο Ηλία Αμμοχώστου, 18 χρόνων. Σκοτώθηκε στο Μπέλσιτ στις 10 Μαρτίου 1938.
9. Ορφανίδης Λουκάς: Από το Ακάκι. Σκοτώθηκε στο Μπέλσιτ στις 10 Μαρτίου 1938. Ήταν 23 χρόνων.
10. Πανταζής Γιώργος: Από την Κυθρέα, μετανάστης στις ΗΠΑ. Σκοτώθηκε το καλοκαίρι του 1937 στο Μπέλσιτ.
11. Παντελίδης Σπύρος: Από τον Κάτω Δρυ. Αιχμαλωτίστηκε στο Μπέλσιτ κι εκτελέστηκε στις 10 Μαρτίου 1938.
12. Παττίχης Βασίλης: Από τα Λεύκαρα, μετανάστης στις ΗΠΑ. Σκοτώθηκε στις 10 Μαρτίου 1938 στο Μπέλσιτ.
13. Πέρδικας Νίκος: Από τη Γιαλούσα, 28 χρόνων. Σκοτώθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 1937 στη Χαράμα.
14. Ρωμάνης Άγγελος: Από τη Λευκωσία, μετανάστης στις ΗΠΑ, μεταλλουργός, 25 χρόνων. Σκοτώθηκε στην κεντρική Ισπανία το 1937.
15. Ρωσσίδης Σέργιος: 17 χρόνων (ο νεαρότερος από όλους τους Ελλαδίτες και Ελληνοκυπρίους εθελοντές), από τα Πυργά Αμμοχώστου. Έπεσε στην Καντέσσα στις 5 Απριλίου 1938.
16. Χριστοδούλου Χρίστος: Από το Ριζοκάρπασο, μετανάστης στις ΗΠΑ. Σκοτώθηκε στο Μπέλσιτ στις 26 Φεβρουαρίου 1937.

Β) ΛΟΙΠΟΙ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ

17. Αθανασιάδης Μιχάλης: Από το Καζάφανι, μετανάστης στις ΗΠΑ. Πληγώθηκε.
18. Αναστασίου Αντώνης.
19. Βασιλείου Νίκος: 18χρόνων, πληγώθηκε σοβαρά.
20. Γαβριηλίδης Λάμπρος: Μετανάστης στις ΗΠΑ.
21. Γεωργίου Ιάκωβος: Από τον Άγιο Ηλία Αμμοχώστου. Τραυματίστηκε δυο φορές.
22. Δημητρίου Γιώργος: Ψευδώνυμο Δημητρώφ, από τη Λάπηθο. Σκοτώθηκε αργότερα, στον δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, στη μάχη του Ατλαντικού.
23. Δημητρίου Δημήτρης ή Δήμας.
24. Δημητρίου Ευριπίδης: Μετανάστης στην Αγγλία.
25. Δημητρίου Νίκος: Από την Αμμόχωστο.
26. Δημητρίου Σωκράτης: Μετανάστης στην Αγγλία.
27. Ζαννέτου Βενιζέλος: Μετανάστης στην Αγγλία. Πληγώθηκε.
28. Ζαχαρία Παντελής: Από τη Γιαλούσα. Πληγώθηκε.
29. Θεοδούλου Αντώνης (Τώνης): Μετανάστης στην Αγγλία. Πληγώθηκε.
30. Θωμάς Αντώνης: Μετανάστης στις ΗΠΑ, από το Ακάκι. Πληγώθηκε.
31. Ιωαννίδης Εύδωρος: Υπηρέτησε ως αξιωματικός σε ισπανική μονάδα.
32. Ιωάννου Τζίμης: Μετανάστης στις ΗΠΑ.
33. Λαπιθιώτης Κώστας: Από τη Λάπηθο, μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ.
34. Μιλτιάδους Α.: Μετανάστης στις ΗΠΑ.
35. Μιχαηλίδης Αντώνης: Μετανάστης στις ΗΠΑ.
36. Νικολαΐδης Ευάνθης: Από τη Λάρνακα, τυπογράφος. Υπηρέτησε με το βαθμό του λοχαγού. Στην Ισπανία πήγε από την ΕΣΣΔ.
37. Οικονομίδης Μιχάλης: Μετανάστης στην Αγγλία. Τραυματίστηκε.
38. Παπαδόπουλος Ευριπίδης: Μετανάστης στην Αγγλία.
39. Παπαίωάννου Εζεκίας: Στην Ισπανία πήγε από την Αγγλία. Πληγώθηκε. Αργότερα γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ.
40. Σαλίγκας Σοφοκλής.
41. Σιακαλλής Λουκάς: Μετανάστης στις ΗΠΑ, από το Μαραθόβουνο.
42. Χρυσοστόμου Κώστας: Από τη Λάρνακα. Πληγώθηκε.
43. Χαρτζής Άρης.

ΣΗΜ: Ο πιο πάνω κατάλογος ετοιμάστηκε με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία και δεν είναι πλήρης. Όπως ανεφέρθη ήδη, οι Κύπριοι εθελοντές στην Ισπανία υπερέβαιναν τους 60.