Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Κατά τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα συνέχισαν τη λειτουργία τους στην Κύπρο διάφοροι ερασιτεχνικοί θίασοι που παρουσίαζαν ποικιλία θεατρικών έργων, ενώ συνεχιζόταν και η άφιξη και περιοδεία στο νησί ελληνικών θιάσων. Οι ελληνικοί θίασοι συνέχισαν να επισκέπτονται την Κύπρο σε πολύ συχνά χρονικά διαστήματα μέχρι σχεδόν το τέλος της Αγγλοκρατίας (1960). Αλλά και αργότερα, μέχρι σήμερα, η κάθοδος στο νησί ελληνικών θιάσων συνεχίζεται. Οι ελληνικοί θίασοι που επισκέπτονταν την Κύπρο ήταν μερικές φορές αξιόλογοι κι είχαν επικεφαλής κορυφαίους Ελλαδίτες ηθοποιούς, ενώ άλλοτε δεν ήσαν παρά μπουλούκια που ξέμεναν στην Κύπρο για μήνες. Σε μερικές περιπτώσεις πάλι, Ελλαδίτες ηθοποιοί παρέμειναν μόνιμα στην Κύπρο όπου άσκησαν το επάγγελμά τους και κοντά σ' αυτούς ανδρώθηκε η πρώτη γενιά των Κυπρίων ημιεπαγγελματιών και επαγγελματιών του θεάτρου.

Οι πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα: Κατά το διάστημα αυτό, το ερασιτεχνικό κυπριακό θέατρο φαίνεται να επηρεάζεται από τη δουλειά που παρουσιάζουν στο νησί οι ελλαδικοί θίασοι, που κι αυτοί είναι επηρεασμένοι από τις διάφορες τάσεις που επικρατούν στην Ευρώπη. Το δραματολόγιο διαφοροποιείται και αρχίζουν τώρα να παρουσιάζονται από σκηνής λιγότερο τα ιστορικά έργα και περισσότερο οι φαρσοκωμωδίες, τα δακρύβρεκτα μελοδράματα και τα ρομαντικά έργα. Ανάλογες τάσεις επικρατούν και στην κυπριακή θεατρική γραφή, που δίνει έργα όπως η Νεζιπέ του Μεν. Φραγκούδη, η Δημαρχῖτις του Κ. Παυλίδη, το Μπάμ - Μπούμ του Γ. Σταυρίδη -Ραγιά, το Πατριωτισμός καί Ἔρως και Ἡ Κόμησσα Ζητιάνα της Ι. Περιστιάνη κ.α.

Υπάρχουν όμως και μερικές πιο φιλόδοξες περιπτώσεις, όπως εκείνη του ερασιτεχνικού θιάσου «Σοφοκλής» που ιδρύθηκε στη Λάρνακα το 1907 και ήταν άλλος από το θίασο που λειτούργησε στην ίδια πόλη και με το ίδιο όνομα κατά τον προηγούμενο αιώνα. Μεταξύ των έργων που με τόλμη παρουσίασε, ήσαν έργα του Σαίξπηρ καθώς και αρχαία τραγωδία (Πέρσες του Αισχύλου). Ιδιαίτερα η αρχαία ελληνική τραγωδία θα αρχίσει από την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα να καλλιεργείται συστηματικά, ιδιαίτερα από το Παγκύπριο Γυμνάσιο, που το παράδειγμά του ακολούθησαν αργότερα και άλλα ανώτερα εκπαιδευτήρια της Κύπρου και ιδιαίτερα το Ελληνικό Γυμνάσιο της Αμμοχώστου. Αν και αναφέρεται ότι το Παγκύπριο Γυμνάσιο ανέβασε για πρώτη φορά τραγωδία το 1898, ωστόσο η προσπάθειά του ουσιαστικά άρχισε από το 1909, επί γυμνασιαρχίας του Ελλαδίτη Μ. Βολονάκη, ο οποίος και δίδαξε τη σκηνική παρουσίαση τραγωδιών και μάλιστα στην αρχαία ελληνική γλώσσα.

Μέχρι και την ανακήρυξη της Κύπρου σε ανεξάρτητο κράτος (1960), τα διάφορα εκπαιδευτήρια του νησιού ήσαν εκείνα που κατά κύριο λόγο παρουσίαζαν από σκηνής έργα του αρχαίου ελληνικού δραματολογίου που για πρώτη φορά τα γνώριζε το κοινό της Κύπρου. Αρκετοί από τους μαθητές των εκπαιδευτηρίων αυτών, που λάβαιναν μέρος στις σχολικές παραστάσεις, ακολούθησαν μετά την αποφοίτησή τους το επάγγελμα του ηθοποιού, με σπουδές κυρίως σε δραματικές σχολές στην Ελλάδα. Αυτοί απετέλεσαν αργότερα σημαντική ομάδα ηθοποιών με θεατρικές σπουδές, που συνέβαλε στην ανάπτυξη του επαγγελματικού κυπριακού θεάτρου. Μερικοί πάλι σταδιοδρόμησαν σαν ηθοποιοί στην Ελλάδα και αλλού.