Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το όνομα Ηρακλής - Μιλκάρτ είναι συμβατικά δοσμένο σε έναν τύπο παραστάσεων που μπορούν να εκφράζουν τόσο τον Μιλκάρτ όσο και τον Ηρακλή. Πώς όμως πολλές από αυτές τις παραστάσεις, κυρίως αγάλματα, βρέθηκαν σε πολλά κυπριακά ιερά όπου λατρευόταν ο Μεγάλος Θεός της Κύπρου; Ασφαλώς η αφιέρωση των αγαλμάτων αυτών δεν μπορεί να είναι τυχαία, εφόσον τα εικονογραφικά τους χαρακτηριστικά συνάδουν απόλυτα με τη φύση και το χαρακτήρα του λατρευόμενου θεού στα ιερά αυτά, τον οποίο γνωρίζουμε μερικώς από την ειδολογική ταξινόμηση και ερμηνευτική μελέτη των αναθημάτων που βρέθηκαν σ' αυτά τα ιερά, καθώς και από τις επιγραφές (αρχαϊκές και μεταγενέστερες) που τον ονομάζουν κυρίως Δία ή Απόλλωνα. Δυστυχώς ελλείπουν πλουσιότερες γραπτές πηγές που θα έριχναν περισσότερο φως στην προσωπικότητα του Κυπρίου Μεγάλου Θεού, όμως οι γνώσεις μας γι' αυτόν εμπλουτίζονται και μέσω της συγκριτικής μελέτης του με ανάλογους θεούς και ήρωες της ανατολικής Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένου του Αιγαίου. Ήταν ουράνιος θεός του φωτός, με ηλιακό δηλαδή χαρακτήρα, αλλά και της καταιγίδας, δηλαδή των ατμοσφαιρικών φαινομένων, εξ ου και η μεταγενέστερη ταύτισή του με τον Απόλλωνα (Κούριον, Γόλγους, Βώνη, Ιδάλιον...) καθώς και με τον Δία (Σαλαμίνα, Γόλγους...). Φαίνεται λοιπόν ότι το είδος των παραστάσεων, που για διευκόλυνση της επιστημονικής έρευνας ονομάζουμε Ηρακλής - Μιλκάρτ, ήταν μια από τις εικονογραφικές ενσαρκώσεις του Μεγάλου Κυπρίου Θεού του οποίου η πολυσύνθετη προσωπικότητα, οι πολύπλευρες ιδιότητες και καθήκοντα εκφράζονται στην εικονογραφία του μέσα από ένα πλούσιο πολυμορφισμό. Οι παραστάσεις όπου αυτός εμφανίζεται σαν τοξότης εκφράζουν την ηλιακή υπόσταση του θεού που τον συνδέει με τον Απόλλωνα. Όταν εμφανίζεται ως μαχητής ή θηριοδαμαστής συνδέεται τόσο με τον Κεραύνιο Δία* όσο και με τον Μιλκάρτ και άλλους ανατολικούς θεούς που παλεύουν με άγρια θηρία, υλοποιώντας τη νίκη του Καλού πάνω στις δυνάμεις του Κακού.