Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Οι Βρετανοί είχαν γίνει δεκτοί με αισθήματα ανακουφίσεως, ακόμη και χαράς από τους Έλληνες της Κύπρου όταν έφθασαν στο νησί το 1878, αλλά τελικά χρειάστηκε οι τελευταίοι ν' αγωνιστούν ακόμη κι ένοπλα για τέσσερα χρόνια, προκειμένου να τους διώξουν.

Οι Βρετανοί αντικατέστησαν τους Τούρκους, των οποίων η διοίκηση ήταν τέτοια, ώστε οδήγησε την Κύπρο σε κατάσταση πλήρους παρακμής. Όταν έφθασαν στο νησί το 1878, το βρήκαν να μαστίζεται από φτώχεια, αμορφωσιά, ανέχεια, αρρώστιες, αμάθεια, εξαθλίωση. Για τους λόγους αυτούς, καθώς και γιατί τους Οθωμανούς κατακτητές αντικατέστησαν ομόθρησκοι Χριστιανοί κατακτητές, οι Έλληνες Κύπριοι δέχθηκαν με προθυμία την αλλαγή για την οποία, εν πάση περιπτώσει, δεν είχαν ερωτηθεί. Τη μεταβίβαση της Κύπρου από την Τουρκία στην Αγγλία, την είδαν σαν ένα ενδιάμεσο γεγονός, ένα σημαντικό βήμα, προς την τελική εθνική τους αποκατάσταση που ήταν η ένωση του νησιού τους με την Ελλάδα. Κατά τα 82 χρόνια που ακολούθησαν, το ενωτικό αίτημα ήταν το κυρίαρχο και μόνιμο σύνθημά τους.

Οι Βρετανοί από μια άποψη, βοήθησαν σημαντικά την Κύπρο του 19ου αιώνα και της πλήρους παρακμής. Οργάνωσαν πάνω σε εντελώς νέα βάση τη διοίκηση και την απονομή της δικαιοσύνης, δημιούργησαν έργα υποδομής που συνέβαλαν στην γρηγορότερη οικονομική (και κατ' ακολουθία και άλλη) ανάπτυξη, πρόσφεραν ευκαιρίες απασχόλησης, απετέλεσαν ασφαλέστερη αγορά των κυπριακών αγροτικών προϊόντων και, γενικότερα, επανέφεραν στην Κύπρο τον «αέρα» και τη νοοτροπία της Ευρώπης από την οποία το νησί είχε αποκοπεί σχεδόν εντελώς για τρεις αιώνες. Αυτή η επανασύνδεση με την Ευρώπη - ουσιαστικά επανασύνδεση με τον πολιτισμό - ήταν γεγονός σημαντικό.

Πέρα όμως απ' αυτά, παραμένει επίσης γεγονός ότι οι νέοι κατακτητές ήσαν κι αυτοί ακριβώς κατακτητές και, εν πολλοίς, συμπεριφέρονταν σαν τέτοιοι. Η γενική ανάπτυξη του νησιού εξυπηρετούσε και τους ιδίους, γιατί η Κύπρος αποτελούσε γι' αυτούς χώρο προς εκμετάλλευση.

Η αρχική αγγλοτουρκική συμφωνία του 1878 βάσει της οποίας η Κύπρος μεταβιβαζόταν από την Τουρκία στην Αγγλία, πρόβλεπε ότι η τελευταία θα κατείχε και θα διοικούσε το νησί, που, ωστόσο, θα εξακολουθούσε ν' αποτελεί ιδιοκτησία του σουλτάνου. Η οριστική απόσπαση της Κύπρου από την Οθωμανική αυτοκρατορία έγινε αργότερα, στα χρόνια του πρώτου Παγκοσμίου πολέμου, όταν η Τουρκία μετείχε όχι ως σύμμαχος, αλλά ως αντίπαλος της Αγγλίας. Το Λονδίνο βρήκε τότε την ευκαιρία να κηρύξει ως άκυρη τη συμφωνία του 1878 και, βέβαια, να κρατήσει την Κύπρο. Ύστερα από μια περίπου δεκαετία (το 1925) η Αγγλία προχώρησε στην ανακήρυξη της Κύπρου σε αποικία του αγγλικού στέμματος. Τα τουρκικά δικαιώματα επί της Κύπρου χάνονταν πλέον οριστικά, αν και η Τουρκία τα είχε εγκαταλείψει δυο χρονιά πιο νωρίς, με τη συνθήκη της Λωζάνης του 1923.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια