Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Στην αρχαία Κύπρο δεν ήταν δυνατό παρά να κατέχει σημαντική θέση η λατρεία του πατέρα των θεών και των ανθρώπων, που μαρτυρείται τόσο από ανασκαφικά ευρήματα όσο και από άλλες πηγές. Η λατρεία του θεού πιθανότατα εισήχθη στην Κύπρο από τους Μυκηναίους - Αχαιούς ήδη από τον 14ο/ 13ο π.Χ. αιώνα. Οι επιγραφικές μαρτυρίες δίνουν αποδείξεις της λατρείας του Διός είτε χωρίς επίθετο (επιγραφές από τους αρχαίους Γόλγους, τη Σαλαμίνα και την Πόλη Χρυσοχούς [Μάριον/Αρσινόη]) είτε με διάφορα επίθετα που είναι:

Ειλαπιναστής, σε επιγραφή από τους Χύτρους.

Κεραύνιος, σε επιγραφές από το Κίτιον.

Λαβράνιος, σε επιγραφές της περιοχής Αμαθούντος/ Φασούλας και σε επιγραφή από τα Χαντριά της επαρχίας Λεμεσού.

Μειλίχιος, σε επιγραφή της Αμαθούντος.

Νάος, σε επιγραφή των Γόλγων.

Ολύμπιος, σε επιγραφές της Σαλαμίνος και των Σόλων.

Ορομπάτας, σε επιγραφή της Αμαθούντος.

Πολιεύς, σε επιγραφές της Παλαιπάφου.

Σωτήρ, σε επιγραφή του Κιτίου.

Ακόμη, σε κυπριακή επιγραφή (άγνωστης προέλευσης) ο Ζευς ταυτίζεται με τον αιγυπτιακό θεό Σέραπιν: Εἷς Ζεύς Σέραπις.

Διάφορα επίσης τοπωνύμια που υφίστανται ακόμη και σήμερα στην Κύπρο, αποδεικνύουν λατρεία του Διός και της συζύγου του Ήρας στην αρχαία Κύπρο, όπως για παράδειγμα η ονομασία του βουνού Αφάμης (που παραπέμπει σε λατρεία του Διός με το επίθετο Ευφήμιος), η παραπλήσια τοποθεσία Έρα (που παραπέμπει στην Ήρα) κ.α.

Από αρχαίες φιλολογικές πηγές, και κυρίως από τον Ησύχιο, πληροφορούμαστε και τα ακόλουθα επίθετα του Διός στην Κύπρο: Ειλαπιναστής, Ειλήτις, Ελαιούς, Ευελίδης, Ζητήρ, Επικοίνιος. Ο Κλήμης Αλεξανδρεύς γράφει ότι ο Δίας λατρεύτηκε στην Κύπρο ως Τιμωρός, και ο Αθήναιος τον αναφέρει με τα επίθετα Ειλαπιναστής και Σπλαγχνοτόμος. Ακόμη, ο Δίας αναφέρεται και με το επίθετο Σαλαμίνιος, εξαιτίας της λατρείας του στην πόλη της Σαλαμίνος. 

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια