Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Από το 1953-54 το Κυπριακό άρχισε να συζητείται και στους διαδρόμους του ΟΗΕ και σε συνεδρίες του (βλέπε λήμμα Ηνωμένα Έθνη και Κύπρος). Με τις πρώτες συζητήσεις στον ΟΗΕ, ήλθαν για τους Έλληνες Κυπρίους και οι πρώτες απογοητεύσεις. Η αγγλική διπλωματία δεν ήταν καθόλου εύκολο να νικηθεί σε οποιοδήποτε πολιτικό πεδίο, πολύ περισσότερο που η αξίωση των Ελλήνων της Κύπρου για ένωση του νησιού τους με την Ελλάδα παρείχε στην Αγγλία την ευκαιρία να υποστηρίζει ότι το όλο ζήτημα είχε υποκινηθεί από την Ελλάδα η οποία κι επεδίωκε προσάρτηση ξένων εδαφών!

Ένας μόνο δρόμος παρέμενε πια ανοικτός για τους Έλληνες Κυπρίους, ο δρόμος της ένοπλης επανάστασης. Η εξέγερση ήταν αποκλειστική πρωτοβουλία της Δεξιάς, με επικεφαλής την εθναρχούσα Εκκλησία. Ωστόσο πολύ σύντομα ο ένοπλος αγώνας που άρχισε την 1.4.1955 υπό τη στρατιωτική ηγεσία του Γεωργίου Γρίβα, αγκαλιάστηκε και υποστηρίχθηκε από ολόκληρο τον ελληνικό πληθυσμό του νησιού και, ηθικά τουλάχιστον, από ολόκληρο τον Ελληνισμό. Στα 4 περίπου χρόνια που κράτησε ο αγώνας, σημειώθηκαν πράξεις υπέρτατου ηρωισμού και αυτοθυσίας. Η αγγλική αντίδραση στον αγώνα αυτό δεν ήταν καθόλου συναισθηματική. Η Αγγλία πολέμησε, και πάλι, περισσότερο με τη διπλωματία παρά με τον στρατό της. Βασικό όπλο που χρησιμοποιήθηκε ήσαν και πάλι οι Τουρκοκύπριοι, αλλά και η ίδια η Τουρκία. Και μεταξύ των δυο ακραίων συνθημάτων: Η Κύπρος είναι ελληνική και Η Κύπρος είναι τουρκική, που υπογραμμίζονταν και με άφθονο αίμα σε υποκινούμενες συγκρούσεις Ελλήνων και Τούρκων στην Κύπρο αλλά και με τουρκικές επιθέσεις εναντίον Ελλήνων αλλού (Κωνσταντινούπολη), η Αγγλία πρότεινε το 1957-58 τη «μέση λύση», τη διχοτόμηση του νησιού (σχέδιο Μακμίλλαν).

Μπροστά στον μεγάλο κίνδυνο, ο Μακάριος που είχε επιστρέψει στην Αθήνα από μια 13μηνη εξορία στη μέση του Ινδικού ωκεανού, απεδέχθη λύση ανεξαρτησίας. Τη λύση αυτή απεδέχθη και η ελληνική κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, οπότε άνοιξε πλέον η οδός προς τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου, που δεν άργησαν να συνομολογηθούν και να γίνουν από όλους αποδεκτές τον Φεβρουάριο του 1959.

Η ανακήρυξη της Κύπρου σε ανεξάρτητο κράτος, στο οποίο η τουρκοκυπριακή μειονότητα είχε κερδίσει πολύ περισσότερα από όσα εδικαιούτο και, μεταξύ αυτών, το κυριότερο που ήταν η ενεργός ανάμειξη της Τουρκίας ως βασικού ενδιαφερομένου μέρους, γιορτάστηκε και από τους Ελληνοκυπρίους, που είδαν την εξέλιξη αυτή ως ένα ακόμη σταθμό στην πορεία προς την ένωση, μια πορεία που γι’ αυτούς δεν τερματιζόταν εδώ.

Α.ΠΑΥΛΙΔΗΣ