Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Στο ευρύτερο πλαίσιο των εξελίξεων για την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε, το εξάμηνο της ισπανικής προεδρίας σημαδοτοτήθηκε επίσης από την επιτυχή έκβαση της Ευρωμεσογειακής Διάσκεψης, που συγκλήθηκε στη Βαρκελώνη, σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, στις 27 και 28 Νοεμβρίου 1995. Στη Βαρκελώνη, οι «15» και άλλες «12» χώρες της Μεσογείου συμφώνησαν σε ένα πρόγραμμα εργασίας και υιοθέτησαν μια διακήρυξη συνεργασίας και αλληλεγγύης, που θα αποτελούσαν τη βάση της συνεργασίας τους για τον 21ο αιώνα. Βασικός άξονας των σχέσεων θα είναι η εγκαθίδρυση μιας «Ευρωμεσογειακής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών» έως το 2010. Το νέο πλέγμα σχέσεων προσφέρει στην Κύπρο ένα ειδικό ρόλο να διαδραματίσει ως γέφυρα της ΕΕ με τη Μέση Ανατολή, υποστήριξε ο υπουργός Εξωτερικών Αλέκος Μιχαηλίδης, ο οποίος εκπροσώπησε την Κύπρο στη Βαρκελώνη.

Στις 15 και 16 Δεκεμβρίου 1995 πραγματοποιήθηκε στη Μαδρίτη το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στη διάρκεια του οποίου οι ηγέτες των «15» επαναβεβαίωσαν την προηγούμενη απόφασή τους για έναρξη της τρίτης φάσης της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης, την 1η Ιανουαρίου 1999. Συμφώνησαν επίσης στα χρονοδιαγράμματα για την καθιέρωση και κυκλοφορία του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος, το οποίο ονόμασαν «Ευρώ». Οι ηγέτες των «15» ασχολήθηκαν επίσης με τη Διακυβερνητική Διάσκεψη, ορίζοντας ειδική σύνοδο για την έναρξη της, στο Τορίνο, στις 29 Μαρτίου 1996. Στη Μαδρίτη αναπτύχθηκε εξ άλλου έντονος προβληματισμός αναφορικά με την επόμενη διεύρυνση, υπό το πρίσμα της παρουσίας, στο περιθώριο της συνόδου, των ηγετών της Ομάδας των «11» υποψηφίων για ένταξη χωρών. Το περιεχόμενο των συμπερασμάτων της Μαδρίτης αποτυπώνει τον προβληματισμό ιδιαίτερα σε σχέση με τις χώρες ΚΑΕ. Κάτω από το κεφάλαιο «Διεύρυνση» αναφέρεται ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «επιβεβαιώνει ότι οι διαπραγματεύσεις ένταξης με την Κύπρο και τη Μάλτα θα αρχίσουν, κατόπιν των προτάσεων της Επιτροπής, έξι μήνες μετά την περάτωση της Διακυβερνητικής Διάσκεψης του 1996 και βάσει των αποτελεσμάτων της». Οι «15» εξέφρασαν επίσης ικανοποίηση για την έναρξη του διαρθρωμένου διαλόγου με τις δύο χώρες από τον περασμένο Ιούνιο, μέσα στο πλαίσιο της προενταξιακής στρατηγικής. Οι «15» επεχείρησαν εξ άλλου να ικανοποιήσουν, έστω και μερικώς, το αίτημα των χωρών ΚΑΕ για χρονοδιάγραμμα έναρξης διαπραγματεύσεων ένταξης. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να ετοιμάσει τις γνωμοδοτήσεις για τις αιτήσεις που έχουν υποβληθεί και να τις διαβιβάσει το ταχύτερο δυνατό στο Συμβούλιο Υπουργών, μετά τη λήξη της Διακυβερνητικής Διάσκεψης, προκειμένου να καταρτισθεί ένα «συγκεφαλαιωτικό έγγραφο για την διεύρυνση». Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέλαβε επίσης να υποβάλει έκθεση για το θέμα του κόστους της διεύρυνσης. Μετά την περάτωση της Διακυβερνητικής, προστίθεται στα συμπεράσματα, «το Συμβούλιο θα πάρει τάχιστα τις αποφάσεις που απαιτούνται για την έναρξη διαπραγματεύσεων ένταξης». Με προσθήκη της τελευταίας στιγμής, επισημάνθηκε ότι θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια ώστε οι διαπραγματεύσεις για τις χώρες ΚΑΕ να αρχίσουν ταυτόχρονα με την Κύπρο και τη Μάλτα. Σε σχέση με την Τουρκία, «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέφρασε την ικανοποίησήτου για την επικύρωση της Τελωνειακής Ενωσης και ζητεί να τεθεί τάχιστα σε ισχύ ο κανονισμός για οικονομική συνεργασία με την Άγκυρα». Οι «15» υπενθύμισαν τη σημασία που αποδίδουν στα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, και εξέφρασαν εμμέσως πλην σαφώς ένθερμη υποστήριξη στην Τανσού Τσιλέρ ως τον φορέα εφαρμογής των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων.

Η Τ. Τσιλέρ προσκλήθηκε στη Μαδρίτη, όχι όμως στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ύστερα από παρέμβαση της Ελλάδας. Συναντήθηκε με τους ηγέτες της Ισπανίας και της Γαλλίας, σε μια προσπάθεια να ενισχύσει το προεκλογικό της προφίλ, εν όψει των τουρκικών εκλογών που θα διεξάγονταν στις 24 Δεκεμβρίου.

Η Κύπρος διασφάλισε το σχετικό προβάδισμά της για την ένταξη σε σχέση με τις χώρες ΚΑΕ και ταυτόχρονα δεν απέρριψε το ενδεχόμενο να «ομαδοποιηθεί» με κάποιες χώρες ΚΑΕ που θα επιτύχουν ικανοποιητικές οικονομικές επιδόσεις μέχρι το τέλος του 1997. Ένα τέτοιο σενάριο τοποθετεί την Κύπρο μαζί με την Πολωνία, την Σλοβακία, την Ουγγαρία και την Τσεχία, κάτι που δεν συνιστά αρνητική εξέλιξη δεδομένου ότι η ομαδοποίηση αιτήσεων και ιδιαίτερα χωρών τις οποίες ευνοούν η Γερμανία και η Βρεττανία, τις αναγκάζει να αντιμετωπίζουν θετικότερα και την ένταξη της Κύπρου. Διαφορετικά, θα προκαλέσουν την αντίδραση της Ελλάδας σε σχέση με τις χώρες ΚΑΕ.