Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Από τους 15ο - 16ο αι. κ.ε. οι επίσκοποι της ελληνικής Εκκλησίας του νησιού χρησιμοποιούσαν τους ίδιους Νομοκάνονες ή Νόμιμα όπως ολόκληρος ο μεταβυζαντινός Ελληνισμός, κι αυτό συνεχίζεται και στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας.

Βλέπε λήμμα: Οθωμανοκρατία (Οργάνωση- Διοίκηση) και Βυζαντινή εποχή (Κοινωνία)

Τέτοιος ήταν ο Νομοκάνων του Μανουήλ Μαλαξού, ο Νομοκάνων ή Ἱερός Νόμος του Ματθαίου Βλαστάρεως, η Ἑξάβιβλος του Κωνσταντίνου Αρμενοπούλου κλπ., των οποίων πολλά χειρόγραφα βρίσκονται στις βιβλιοθήκες των μοναστηριών, των επισκοπών και των εκκλησιών του νησιού ως σήμερα. Πλην αυτών χρησιμοποιούνταν και τοπικές νομικές διατριβές και συλλογές κανόνων και νόμων στηριγμένων σε βυζαντινά δικαιϊκά πρότυπα. Μια απ’ αυτές περιέχει κείμενο του Γεωργίου Λαπίθη Διάγνωσις καί Λύσις τῶν ...τῆς Ἐκκλησίας μυστηρίων καί τῶν ιβ' ἂρθρων τῆς Πίστεως. Πηγές του είναι οι κανόνες του αγίου Βασιλείου και του αγίου Ιωάννη του Νηστευτή (Μ.Ν. Χριστοδούλου, «Κυπριακαί Κανονικαί Διατάξεις», Επετηρίς του Κ.Ε.Ε., XII, 1983, σσ. 329 - 490).

Βλέπε λήμμα: Λατίνοι

Αλλοι κυπριακοί δικονομικοί και νομικοί λίβελλοι αποτελούν τοπική εφαρμογή βυζαντινού δικαίου προσαρμοζόμενου στις συνθήκες της υποτέλειας της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Λατινική. Το δικονομικό τους μέρος συμμορφώνεται προς τους περιορισμούς της Βούλλα Σύπρια, που προτάσσεται σ’ αυτό στην ελληνική γλώσσα. Ειδικά πρέπει σ’ αυτούς τους λιβέλλους να τονισθεί η υποχρεωτική έφεση των αποφάσεων των ορθοδόξων εκκλησιαστικών δικαστηρίων στη λατινική εκκλησιαστική αρχή, σ’ εφαρμογή της εξαρτήσεώς τους από αυτή κατά την Βούλλα. Από εδώ εκπηγάζουν και οι επιδράσεις της λατινικής εκκλησιαστικής δικονομίας στη δικονομία των κυπριακών λιβέλλων της Φραγκοκρατίας (Θ. Παπαδοπούλλου, «Κυπριακά Νόμιμα», Μελέται και Ὑπομνήματα, Ι, Λευκωσία, 1984, σσ. 1 - 142).

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια