Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ένας από τους βασικούς στόχους της Δασικής Πολιτικής είναι η προμήθεια στην αγορά όσο το δυνατό μεγαλυτέρων ποσοτήτων ξυλείας και άλλων δασικών προϊόντων.

 

Με τον όρο συγκομιδή στη δασοπονία εννοούμε την κίνηση των κορμοτεμαχίων από τον τόπο παραγωγής στον τόπο αξιοποίησης του ξύλου. Ο όρος περικλείει την υλοτομία, την αποκλάδωση, τον τεμαχισμό, την μετατόπιση, την φόρτωση και τη μεταφορά των κορμοτεμαχίων. Στη δασοπονία τα προϊόντα που παράγονται και τα μέσα παραγωγής είναι το ίδιο πράγμα. Με την υλοτομία κορμών, που είναι το προϊόν, επηρεάζεται και το μέσον παραγωγής, δηλαδή το ξυλαπόθεμα του δάσους. Το ξυλαπόθεμα είναι μεγάλης σημασίας, γιατί η μελλοντική παραγωγή του δάσους εξαρτάται από το μέγεθος και την κατάσταση του ξυλαποθέματος. Για τον λόγο αυτό δίδεται μεγάλη σημασία στο ποια δέντρα θα μείνουν σαν ξυλαπόθεμα ή δασικό κεφάλαιο για να συνεχίσουν την παραγωγή και ποια δέντρα θα αφαιρεθούν σαν προϊόντα που μπορούν να χαρακτηρισθούν ως το επιτόκιο του δασικού κεφαλαίου.

 

Η επιλογή των δέντρων γίνεται με δασοκομικά κριτήρια και βασίζεται κυρίως στην αφαίρεση μεγάλων γηραιών δέντρων και την αραίωση νεαρών συστάδων. Τα μεγάλα δέντρα αφαιρούνται είτε για να παραχωρήσουν τη θέση τους σε νεαρά είτε για να καταστεί δυνατή η βλάστηση και ανάπτυξη άλλων δενδρυλλίων. Η αραίωση των νεαρών συστάδων γίνεται για να αφαιρεθούν τα κακόσχημα και προσβεβλημένα και να δοθεί περισσότερος χώρος αυξήσεως στα καλά δέντρα για να μπορέσουν και να αναπτυχθούν γρηγορότερα και να γίνει εξυγίανση των συστάδων του δάσους. ]

 

Τα δέντρα πριν υλοτομηθούν επιλέγονται και προσημαίνονται με ειδική σφραγίδα, αριθμούνται, καταμετρούνται και εκτιμάται ο όγκος τους.

 

Τα δάση της Κύπρου τυγχάνουν εκμεταλλεύσεως βάσει διαχειριστικών σχεδίων από το 1935. Υπολογίζεται ότι από τα κυπριακά δάση παράγονται ετησίως 13.500 κυβικά μέτρα καυσόξυλων από την υλοτομία θάμνων και από υπολείμματα υλοτομιών, όπως κλαδοξυλεία, ελαττωματική κορμοξυλεία και κορυφές δέντρων.

 

Η ξυλεία που παράγεται στα κυπριακά δάση βρίσκει διάφορες χρήσεις. Υπολογίζεται ότι:

* Ποσοστό περίπου 33% χρησιμοποιείται σαν οικοδομήσιμη ξυλεία για την κατασκευή πατωμάτων, πορτοπαράθυρων, επίπλων κλπ.

* Ποσοστό 16% χρησιμοποιείται για την κατασκευή κιβωτίων για την εξαγωγή γεωργικών προϊόντων

* Ποσοστό 31% χρησιμοποιείται για την παραγωγή μοριοσανίδων από τις Δασικές Βιομηχανίες Κύπρου.

* Ποσοστό περίπου 19% χρησιμοποιείται σαν καυσόξυλα για σκοπούς θέρμανσης και παραγωγή ξυλανθράκων.

* Ένα πολύ μικρό ποσοστό ξυλείας χρησιμοποιείται για διάφορους άλλους σκοπούς όπως για την κατασκευή λέμβων, άλλων σκαφών, πασσάλων κλπ.

 

ΔΑΣΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

 

Για την ορθολογιστική διαχείριση και ανάπτυξη των κυπριακών δασών, υπάρχει μια ικανή Δασική Υπηρεσία που στελεχώνεται από επιστημονικό προσωπικό  και αποφοίτους του Δασικού Κολλεγίου. Η υπηρεσία αυτή πλαισιώνεται με γραφειακό προσωπικό.

 

Τα κυπριακά δάση προσφέρουν απασχόληση σε κατοίκους παραδασοβίων χωριών σε μεγαλύτερο βαθμό στο παρελθόν και λιγότερο σήμερα. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το δασικό προσωπικό που απασχολείτο από το Τμήμα Δασών το 1979 ανερχόταν σε 404 εργάτες, ενώ το 1984 ο αριθμός αυτός μειώθηκε σε 228. Επίσης το εργατικό δυναμικό που απασχολούσαν οι ιδιώτες εργολάβοι για την εκμετάλλευση της δασικής παραγωγής μειώθηκε από 280 άτομα το 1979 σε 65 το 1984, κυρίως λόγω της μηχανοποίησης. Για τον ίδιο λόγο το εργατικό δυναμικό που απασχολείτο για την εκμετάλλευση της ιδιωτικής δασικής παραγωγής μειώθηκε από 10 σε 3.

 

Ο αριθμός του εργατικού δυναμικού που απασχολείτο στην πρωτογενή δασική βιομηχανία, μειώθηκε από 387 άτομα το 1979 σε 343 το 1984. Ο αριθμός όμως του εργατικού δυναμικού που απασχολείτο στην δευτερογενή δασική βιομηχανία αυξήθηκε από 1.869 άτομα το 1979 σε 5.150 το 1984.

 

ΑΝΑΨΥΧΗ

 

Τα κύρια κρατικά δάση ταξινομούνται βάσει της νομοθεσίας σε Μόνιμες Δασικές Περιοχές, σε Εθνικά Δασικά Πάρκα και σε Περιοχές Προστασίας της Πανίδας και της Χλωρίδας. Αν και ασχέτως κατηγορίας κατά την εκμετάλλευση των δασών λαμβάνεται πάντοτε υπόψιν και η ομορφιά και η αξία τους, για σκοπούς άνεσης και αναψυχής δίδεται ιδιαίτερη σημασία στα Εθνικά Δασικά Πάρκα, όπου όχι μόνο η μορφή και ο βαθμός των δασοκομικών εργασιών διαφέρουν, αλλά γίνονται σ' αυτά και διάφορα έργα όπως η κατασκευή εκδρομικών χώρων, μονοπατιών μελέτης της φύσης, κατασκηνωτικών χώρων κλπ.

 

Έγινε προκαταρκτική ταξινόμηση στις κατηγορίες που αναφέρθηκαν πιο πάνω και έχουν ήδη κηρυχθεί σε Εθνικά Δασικά Πάρκα το δάσος της Παιδαγωγικής Ακαδημίας, μεγάλο μέρος του δάσους Αθαλάσσας και μέρος του δάσους Ξυλοφάγου κοντά στον ποταμό του Λιοπετρίου. Επίσης μέρος του δάσους Πάφου στην περιοχή του Τριπύλου κηρύχθηκε σε Περιοχή Προστασίας της Χλωρίδας και της Πανίδας με σκοπό να προστατευθούν τα ενδημικά φυτά όπως ο κέδρος και η λατζ'ιά που φύονται εδώ, καθώς και άλλα ενδημικά φυτά και ζώα όπως το αγρινό. Η κήρυξη και ανάπτυξη Εθνικών Δασικών Πάρκων για προσφορά άνεσης και αναψυχής στο κοινό έχει γίνει αναγκαιότητα, γιατί ο περισσότερος πληθυσμός ζει σε αστικά κέντρα, το βιοτικό επίπεδο ανέρχεται, η δομή του πληθυσμού αλλάζει και ο ελεύθερος χρόνος συνεχώς αυξάνεται με τη μείωση των ωρών εργασίας. Επιπλέον με την αύξηση της μόλυνσης και ιδιαίτερα με την αύξηση των καυσαερίων στις πόλεις, επιβάλλεται η επιτάχυνση της κήρυξης και ανάπτυξης των Εθνικών Δασικών Πάρκων.

 

Μονοπάτια μελέτης της φύσης: Βασική επιδίωξη της κατασκευής των μονοπατιών μελέτης της φύσης είναι η επαφή του κοινού με τη χλωρίδα και την πανίδα του τόπου. Στην περιοχή του Τροόδους έχουν κατασκευασθεί τέσσερα μονοπάτια μελέτης της φύσης:

(α) Ταχυδρομείο Τροόδους - Χρώμιο.

(β) Καφενείο Μελή - Μακρυά Κοντάρκα.

(γ) Κρυός Ποταμός - Καταρράκτης των Καλλιδονιών.

(δ) Τέταρτο μονοπάτι, λίγο πιο χαμηλά από την Χιονίστρα, που τέλειωσε μέσα στο 1985.

 

Το 1985 άρχισε και ολοκληρώθηκε η κατασκευή ενός μονοπατιού μελέτης της φύσης στο δάσος Ακάμα και άλλο στο δάσος Αγίας Νάπας στην περιοχή του ακρωτηρίου Κάβο Γκρέκο.

 

Εκδρομικοί Χώροι: Το Τμήμα Δασών σε συνεργασία με τον Κυπριακό Οργανισμό Τουρισμού κατασκεύασε, συντηρεί, βελτιώνει και επεκτείνει 22 εκδρομικούς χώρους που κατασκευάστηκαν σε δασικές περιοχές για την αντιμετώπιση των αυξανομένων αναγκών του κοινού. Οι χώροι αυτοί διαρρυθμίστηκαν κατάλληλα, ώστε οι περισσότεροι να διαθέτουν χώρο στάθμευσης, χώρους υγιεινής, διασωληνωμένο πόσιμο νερό, ψησταριές, τραπέζια, καθίσματα, παιγνίδια και άλλα.

 

Οι εκδρομικοί χώροι που βρίσκονται σε δασικές περιοχές είναι οι ακόλουθοι:

1. Κόρνος: Βρίσκεται στο δάσος Κόρνου κοντά στον Δασικό Σταθμό Κόρνου.

2. Μάνδρα του Καμπιού: Βρίσκεται στο δάσος Μαχαιρά κοντά στον δρόμο Λευκωσίας - Μαχαιρά.

3. Κιόνια: Βρίσκεται στο δάσος Μαχαιρά κοντά στη βουνοκορφή των Κιονιών.

4. Προφήτης Ηλίας: Βρίσκεται στο δάσος Μαχαιρά κοντά στο χωριό Λυθροδόντας.

5. Αγιά: Βρίσκεται στο δάσος Πάφου κοντά στον Δασικό Σταθμό Αγιάς. 

6. Σταυρός της Ψώκας: Βρίσκεται στο δάσος Πάφου κοντά στο Δασικό Σταθμό του Σταυρού της Ψώκας.

7. Κομιτιτζιή: Βρίσκεται στο δάσος Πάφου, στην κοιλάδα του Διαρίζου.

8. Καπουρά: Βρίσκεται στο δάσος Αδελφοί κοντά στον Δασικό Σταθμό Καπουράς.

9. Γεφύρι της Παναγιάς: Βρίσκεται στο δάσος Αδελφοί κοντά στον ομώνυμο Δασικό Σταθμό.

10. Αγία Παρασκευή: Βρίσκεται στο δάσος Λεμεσού κοντά στο δρόμο Λεμεσού - Καλού Χωριού της Ζωοπηγής.

11. Πλατάνια: Βρίσκεται στο δάσος Τροόδους κοντά στο Δασικό Σταθμό Πλατανιών.

12. Λειβάδι του Πασιά: Βρίσκεται στο δάσος Τροόδους κοντά στο δρόμο Καρβουνά - Τροόδους.

13. Καμπίν του Καλογήρου: Βρίσκεται στο δάσος Τροόδους κοντά στο χωριό Πρόδρομος.  

14. Φράκτης Προδρόμου: Βρίσκεται στο δάσος Τροόδους, κοντά στο φράγμα του Προδρόμου.

15. Ξεροκόλυμπος: Βρίσκεται στο δάσος Τροόδους, κοντά στο μοναστήρι της Τροοδίτισσας.

16. Αρκολαχανιά: Βρίσκεται στο δάσος Τροόδους στην περιοχή του Μέσα Ποταμού.

17. Μάραθος: Βρίσκεται στο δάσος Τροόδους στο δρόμο Κακοπετριάς - Πεδουλά.

18. Ξεραρκάκα: Βρίσκεται στο δάσος Τροόδους κοντά στην περιοχή Ορκόντας.

19. Ξυσταρούδα: Βρίσκεται στο δάσος Πάφου κοντά στο δρόμο Πεδουλά - Κύκκου.

20. Παρεκκλησούδι: Βρίσκεται στο δάσος Πάφου στην κοιλάδα του ποταμού Διαρίζου. 

21. Τίμη: Βρίσκεται στο κοινοτικό δάσος Τίμης.

22. Χαλεύκα: Βρίσκεται κοντά στον Δασικό Σταθμό Χαλεύκας και από το 1974 κατέχεται από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής.

 

Κατασκηνωτικοί Χώροι: Μέσα σε δασικές περιοχές έχουν δημιουργηθεί τρεις κατασκηνωτικοί χώροι, στο Τρόοδος, στο δάσος Λίμνη κοντά στην Πόλη Χρυσοχούς και στο κοινοτικό δάσος Αγίας Νάπας. Οι χώροι αυτοί διαρρυθμίστηκαν ώστε να διαθέτουν χώρο στάθμευσης, χώρους υγιεινής, διασωληνωμένο πόσιμο νερό, αναψυκτήριο ή εστιατόριο, κατάστημα πώλησης διαφόρων ειδών και τροφίμων και χώρους μαγειρείων κοινής χρήσης.

 

Δενδροστοιχίες: Κατά μήκος των υπεραστικών δρόμων φυτεύονται και συντηρούνται δασικά δέντρα και θάμνοι, κύριος σκοπός των οποίων είναι η αισθητική βελτίωση του τοπίου. Η δημιουργία συστάδων κοντά σε υπεραστικούς δρόμους είναι προτιμότερη και εφαρμόζεται όπου τούτο είναι δυνατό. Για τον σκοπό αυτό εξευρίσκονται τεμάχια κυβερνητικής γης που είναι ορατά από υπεραστικούς δρόμους, κηρύσσονται σε δάση, περιφράσσονται και φυτεύονται.