Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ειδώλια: Η γλυπτική της Γεωμετρικής εποχής περιορίζεται αποκλειστικά στην κοροπλαστική τέχνη και παρουσιάζει διάφορους τύπους πήλινων χειροποίητων ειδωλίων, που χαρακτηρίζονται από πρόχειρη και ατημέλητη τεχνική κατασκευή, αλλ' έχουν έντονη εκφραστικότητα και μεγάλο δυναμισμό. Τα περισσότερα απ' αυτά είναι συμπαγή με κυλινδρικό σώμα και παριστάνουν μεμονωμένες ανθρώπινες και ζωικές μορφές ή συμπλέγματα ανθρώπων και ζώων, μερικά είναι κοίλα κωδωνόσχημα, άλλοτε με πρόσθετα πόδια και άλλοτε χωρίς πόδια, και μερικά είναι πτηνόμορφα. Προέρχονται από τάφους και ιερά που αποκαλύφθηκαν σε διάφορα μέρη του νησιού και αποτελούν μέρος των νεκρικών κτερισμάτων ή των θεϊκών αναθημάτων.

Ένα από τα πιο σημαντικά ειδώλια βρίσκεται στο Μουσείο του Ιδρύματος Πιερίδη στη Λάρνακα. Χρονολογείται στον 8ο αιώνα π.Χ. και ανήκει στον τύπο των ειδωλίων με συμπαγές κυλινδρικό σώμα. Το ειδώλιο αυτό με τη δίχρωμη, μαύρη και κόκκινη, γεωμετρική γραμμική διακόσμησή του παριστάνει γυμνή γυναικεία μορφή, που φέρει τιάρα στην κεφαλή και περιδέραιο στο λαιμό, προβάλλει επιδεικτικά τα ανάγλυφα στήθη της κι έχει τα χέρια υψωμένα. Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ειδωλίου στο σύνολό τους θυμίζουν τις λεπτομέρειες παρόμοιων κρητικών ειδωλίων που είχαν εισαχθεί στην Κύπρο τον 11ο αιώνα π.Χ. και που ταυτίζονται με τη θεά της γονιμότητας.

Τρία άλλα εκλεκτά δείγματα του Κυπριακού Μουσείου αντιπροσωπεύουν τα ειδώλια που παριστάνουν συμπλέγματα ανθρώπινων και ζωικών μορφών. Το πρώτο ειδώλιο παριστάνει ταυρόμορφο ρυτό με μια γυναικεία μορφή προσκολλημένη σ' αυτό, που φαίνεται να εκτελεί ακροβατικές ασκήσεις. Το σύμπλεγμα του ειδωλίου θυμίζει παρόμοια πήλινα συμπλέγματα ειδωλίων της Μεσο- Μινωικής εποχής, που βρέθηκαν στη Μεσαρά της Κρήτης και την τοιχογραφία της Υστερο-Μινωικής εποχής στην Κνωσό, που παριστάνουν το ίδιο θέμα. Το σύμπλεγμα προέρχεται από τάφο της Λαπήθου. Το δεύτερο ειδώλιο, που είναι μυκηναϊκής τεχνοτροπίας και παρόμοιο με το πρώτο, παριστάνει ανδρική μορφή σε ταύρο.

Το τρίτο σύμπλεγμα, που κι αυτό βρέθηκε σε τάφο της Λαπήθου, παριστάνει αλογόμορφο ρυτό, στη ράχη του οποίου βρίσκονται δυο ανθρώπινες μορφές, η μια γυναικεία κι η άλλη ανδρική, που κρατούν μικρές κατσίκες από τα μπροστινά πόδια. Στην κεφαλή της ανδρικής μορφής υπάρχει προσκολλημένο μικρό αγγείο σε σχήμα προχοής. Και τα τρία συμπλέγματα εντάσσονται στον 8ο αιώνα π.Χ. Τα ανθρωπόμορφα ειδώλια με κοίλα κωδωνόσχημα σώματα και με πρόσθετα πόδια αντιπροσωπεύονται από δυο άλλα σημαντικά δείγματα του Κυπριακού Μουσείου που βρέθηκαν σε τάφο του Ριζοκαρπάσου. Τα ειδώλια αυτά που φέρουν γραπτή διακόσμηση και που παριστάνουν κρανοφόρους πολεμιστές, χρονολογούνται στα μέσα του 10ου αιώνα π.Χ. και αποτελούν τα αρχαιότερα δείγματα στο είδος τους.