Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ονομάζεται συνήθως έτσι η ερειπωμένη εκκλησία που  βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο της πόλης Αμμοχώστου  σύμφωνα με τη γκραβούρα του Stefano Gibellino. Κατά τον C.  Enlart, τον μελετητή της γοτθικής τέχνης της Κύπρου, πρόκειται  για το τελειότερο δείγμα γοτθικής αρχιτεκτονικής της Κύπρου. Η άριστη τοιχοδομία της εκκλησίας, οι εξαιρετικές αναλογίες, η κομψότητα, παρά την απλότητα του όγκου, δικαιολογούν τη γνώμη του Enlart. Σήμερα σώζεται μόνο ο βόρειος τοίχος και η τρίπλευρη αψίδα, κι ένα κομμάτι του νότιου τοίχου, που είχε καταπέσει πριν από το τέλος του περασμένου αιώνα, αλλά αναστηλώθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα.

Βλέπε λήμμα: Αρχιτεκτονική

Πρόκειται για μονόκλιτη εκκλησία καλυμμένη με τέσσερα σταυροθόλια που στηρίζονται σε δέσμη από τρεις λεπτές κολόνες εντοιχισμένες στο βόρειο και νότιο τοίχο. Κομψές αντηρίδες που επιστέφονται με μαρμάρινους τρίπλευρους κώνους διαρθρώνουν πλαστικά τους τοίχους, οι οποίοι γίνονται ακόμη ελαφρότεροι με τα μεγάλα, σχετικά, παράθυρα με οξυκόρυφα τόξα. Στην κορυφή των αντηρίδων υπάρχουν μαρμάρινες υδρορρόες με τη μορφή δυο ολόσωμων ανδρών, των οποίων το κάτω σώμα είναι καλυμμένο με πολύπτυχο ύφασμα, μια γυμνή γυναίκα εξαίρετης τέχνης και δυο φτερωτούς δράκοντες. Τα εξαίρετα αυτά γλυπτά, η άριστη τοιχοδομία, η μορφή των θυρών και των παραθύρων και των ανάγλυφων αχιβάδων, όπως θα δούμε, τοποθετούν την ανέγερση της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου των Λατίνων στα τέλη του 13ου αιώνα. Σήμερα σώζεται μια μόνο θύρα της εκκλησίας. Καλύπτεται με βαθμιδωτά οξυκόρυφα τόξα. Τα ισχυρά ανάγλυφα του πρώτου πλατιού τόξου συνεχίζονται και στους ορθοστάτες. Το δεύτερο τόξο, που περιβάλλει το πρώτο, στολίζεται με πυκνό, ισχυρά ανάγλυφο φύλλωμα. Τα επίκρανα του τόξου τούτου στηρίζονται στην κορυφή αβαθών κογχών, που άλλοτε φιλοξενούσαν αγάλματα, σκαλισμένων στους ορθοστάτες της θύρας. Το θύρωμα επιστέφεται από ισχυρό αέτωμα, το τύμπανο του οποίου διαμορφώνεται ανάγλυφο τρίφυλλο. Τα δυο σκέλη της οξείας γωνίας της κορυφής διακοσμούνται με ισχυρούς ανάγλυφους βλαστούς. Στη μια και την άλλη πλευρά του αετώματος της βόρειας θύρας και στις γωνίες που σχηματίζουν οι παρακείμενες αντηρίδες με τον τοίχο, διαμορφώνονται δυο μικρές αβαθείς διακοσμητικές αχιβάδες που επιστέφονται από τρίλοβο τόξο το οποίο περιβάλλεται από οξυκόρυφο αέτωμα, στην κορυφή του οποίου υπάρχει ισχυρός ανάγλυφος βλαστός. Εξάλλου μέσα στην αψίδα της εκκλησίας διαμορφώνεται μικρή κόγχη που επιστέφεται από τρίλοβα τόξα που περιβάλλονται από αετώματα με πλούσιο ανάγλυφο διάκοσμο. Η κόγχη αυτή αναμφίβολα στέγαζε μικρό άγαλμα. Αναμφίβολα η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου με την πολύ προσεκτική τοιχοδομία της, τον πλούσιο ανάγλυφο διάκοσμοό της και το σχέδιό της, ήταν το πρότυπο με βάση το οποίο κτίστηκαν, κατά τον C. Enlart, οι εκκλησίες της Αγίας Αικατερίνης και της κατεστραμμένης σήμερα εκκλησίας γνωστής σαν Νέο Τζαμί.

Βλέπε λήμμα: Αικατερίνη αγία, Λευκωσία

Η Τεχνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά ανακοίνωσε στις 21 Οκτωβρίου 2022 την υπογραφή συμφωνίας με τον  ALIPH (International Alliance for the preservation of heritage in conflict areas) για τη συντήρηση του μνημείου. Το μνημείο θα συντηρηθεί με την στήριξη της UNDP και της Ευρωπαικής Ένωσης η οποία θα συνεισφέρει και οικονομικά για την υλοποίηση των έργων.