Άλι Μωχάμετ
Γενίτσαρος, τύραννος της Αιγύπτου (1805-1849). Γεννήθηκε στην Καβάλα (Ελλάδα) στις 4 Μαρτίου 1769 και πέθανε στην Αλεξάνδρεια στις 2 Αυγούστου 1849. Ασχολήθηκε με το εμπόριο καπνού. Έμαθε να διαβάζει σε ηλικία 45 χρόνων.
Πήρε μέρος στον γαλλοτουρκικό πόλεμο στην Αίγυπτο (1799-1801) ως διοικητής του αλβανικού αποσπάσματος του τουρκικού στρατού, και κατόρθωσε να εκδιώξει τα γαλλικά στρατεύματα που αφησε στη χώρα ο Ναπολέων μετά την κατάληψη της. Ανήλθε στην εξουσία της Αιγύπτου με την υποστήριξη του μουσουλμανικού ιερατείου του Καΐρου και θεωρείται ο ιδρυτής του σύγχρονου αιγυπτιακού κράτους. Συνέντριψε τους Μαμελούκους στο εσωτερικό της χώρας και διεξήγαγε κατακτητικούς πολέμους και συγκρούστηκε ακόμη και με τον σουλτάνο, του οποίου την εξουσία στην Αίγυπτο μόνο τυπικά αναγνώριζε. Το 1824 έστειλε ισχυρή στρατιωτική δύναμη στην Ελλάδα υπό τον Ιμπραήμ, θετό του γιο, για καταστολή της ελληνικής επανάστασης στο Μοριά. Τόσο το 1831 όσο και το 1839 κινήθηκε εναντίον της Κωνσταντινούπολης με σκοπό την κατάληψη της αλλά και στις δύο περιπτώσεις εμποδίστηκε από τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής. Η δυναστεία που εγκαθίδρυσε κράτησε έως και το 1952 με τελευταίο βασιλιά της Αιγύπτου τον Φαρούκ, ο οποίος απομακρύνθηκε από τους στρατιωτικούς Ναγκίπ και Νάσερ.
Σχέσεις του προς την Κύπρο: Ο Μωχάμετ Άλι εποφθαλμιούσε την Κύπρο και ήταν αντίζηλος των Άγγλων σχετικά με την κυριαρχία στο νησί. Όπως πιστεύεται, ένας από τους βασικούς στόχους της εξέγερσής του κατά του σουλτάνου (στα 1831 κ.ε.) ήταν και η κατάληψη της Κύπρου, όπου κυκλοφόρησαν μάλιστα φήμες ότι θα εισέβαλλαν σ' αυτήν αιγυπτιακά στρατεύματα. Εξάλλου τις απαιτήσεις του ο Μωχάμετ Άλι υπέβαλε κι επίσημα, μετά τις στρατιωτικές του επιτυχίες κατά του σουλτάνου (1832): ένας από τους όρους του για ειρήνη ήταν και η εκχώρηση σ' αυτόν της Κύπρου, της Κρήτης, της Συρίας και βέβαια της Αιγύπτου. Ο σουλτάνος, με διπλωματικό ελιγμό, πρόσφερε την Κύπρο και την Κρήτη στην Αγγλία, ως εγγύηση για τη διαπραγμάτευση της ειρήνης, η Αγγλία όμως απέρριψε τότε την προσφορά. Τελικά ο Μωχάμετ Άλι εγκατέλειψε τις επί της Κύπρου απαιτήσεις του με συνθήκη που υπέγραψε στις 5 Μαΐου του 1833.
Στα 1833, ο Μωχάμετ Άλι πιστεύεται ότι ήταν ο υποκινητής του ενός από τα τρία σύγχρονα επαναστατικά κινήματα που συνέβησαν στην Κύπρο, εκείνου του Γκιαούρ Ιμάμη, λινοβάμβακου (=κρυπτοχριστιανού) που είχε ηγηθεί κοινής εξέγερσης Ελλήνων και Τούρκων Κυπρίων αγροτών και χωρικών στην επαρχία Πάφου. Τα άλλα δυο κινήματα του 1833 ήταν εκείνο του Νικολάου Θησέα κι εκείνο του Καρπασίτη καλόγερου Ιωαννίκιου. Μετά την αποτυχία της προσπάθειάς του, ο Γκιαούρ Ιμάμης κατέφυγε στην Αίγυπτο, κοντά στον υποκινητή του Μωχάμετ Άλι, απ' όπου επέστρεψε αργότερα κρυφά στην Κύπρο αλλά συνελήφθη κι εκτελέστηκε.
Επί διακυβερνήσεως της Αιγύπτου από τον Μωχάμετ Άλι πολλοί Κύπριοι μετανάστευσαν εκεί από το νησί τους, θεωρώντας καλύτερες τις συνθήκες διαβίωσης υπό το δικό του καθεστώς παρά εκείνο που υφίστατο στην Κύπρο, η οποία εξακολούθησε ν' αποτελεί τμήμα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας μέχρι το 1878. (Βλέπε και λήμμα Αίγυπτος και Κύπρος).