Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το έδαφος είναι το αποτέλεσμα μιας συνδυασμένης ενέργειας του πετρώματος, του κλίματος, των φυτικών και ζωικών οργανισμών, της μορφολογίας και του χρόνου. Στην Κύπρο το πέτρωμα και το κλίμα είναι οι κύριοι παράγοντες που δημιούργησαν τα εδάφη. Στην επαρχία Αμμοχώστου, συναντώνται οι πιο κάτω κατηγορίες εδαφών:

α) Καφκάλλα: Είναι μια σκληρή ασβεστολιθική κρούστα που εμφανίζεται σε οροπέδια, ή σε τραπεζοειδείς σχηματισμούς. Οι καφκάλλες στην επαρχία Αμμοχώστου είναι αρκετά συχνές στα Κοκκινοχώρια, βρίσκονται σκόρπιες στη Μεσαορία (κυρίως βόρεια της Κοντέας, δυτικά και βορειοδυτικά της Σίντας, γύρω από τα χωριά Πηγή, Μηλιά, Γύψου και Λάπαθος), στην Καρπασία (κυρίως νότια του Αγίου Ανδρόνικου, δυτικά της Γιαλούσας, νότια των Γαστριών, δυτικά του Ριζοκαρπάσου, στον Απόστολο Ανδρέα, κλπ.). Οι καφκάλλες διακρίνονται σε δυο είδη, σε εκείνες που είναι επίπεδες και μπορούν να αξιοποιηθούν με διάφορα μέσα, και στις επικλινείς που δεν αξιοποιούνται εύκολα. Από τις τελευταίες, κλασσικά παραδείγματα υπάρχουν στα βόρεια της Αγίας Νάπας.

β) Τέρρα ρόζα: Τα εδάφη τέρρα ρόζα, που χαρακτηρίζονται από έντονο ερυθρωπό χρώμα, διακρίνονται σ' εκείνα που σχηματίστηκαν σε καφκάλλες και σ' εκείνα που σχηματίστηκαν πάνω σε σκληρό ασβεστόλιθο.Τα εδάφη της τέρρα ρόζα σε καφκάλλα βρίσκονται στις παράκτιες πεδιάδες και πάνω σε μικρά οροπέδια. Κατά κανόνα παρουσιάζουν κοκκώδη δομή και αργιλλοπηλώδη υφή. Στην επαρχία Αμμοχώστου το είδος αυτό της τέρρα ρόζα απαντά πληθωρικά στα Κοκκινοχώρια, στα οποία πιθανόν έδωσε και το όνομα, σε μια σχετικά μεγάλη έκταση μεταξύ Σαλαμίνος-Σπαθαρικού- Λευκονοίκου-Στύλλων, σε μια έκταση μεταξύ Άσσιας- Βατυλής, γύρω από τη Σίντα και σε πάρα πολλές μικρές εκτάσεις της Καρπασίας (κοντά στο Ριζοκάρπασο, ανατολικά της Γιαλούσας -Αγίας Τριάδας, μεταξύ Λεοναρίσσου - Βαθύλακα, γύρω από το ακρωτήρι Ελαίας, γύρω από τη Γαλάτεια, κοντά στο Τρίκωμο, σ' όλη σχεδόν την παράκτια πεδιάδα βόρεια του Πενταδάκτυλου κλπ.). Τα εδάφη τέρρα ρόζα αποστραγγίζονται εύκολα, είναι ευκολοκαλλιέργητα και παραγωγικά, ιδιαίτερα όταν έχουν ικανοποιητικό βάθος.

Τα χαρακτηριστικά του είδους της τέρρα ρόζα σε ασβεστόλιθο είναι τα ίδια όπως και στην περίπτωση της τέρρα ρόζα πάνω σε καφκάλλα, με μόνη εξαίρεση ότι είναι περισσότερο απασβεστωμένα. Το είδος αυτό της τέρρα ρόζα απαντάται μεταξύ κυρίως Γκρέκο και Αγίας Νάπας σ' ένα πλάτος 4 περίπου χμ.

γ) Φαιοχώματα: Είναι κυρίως αβαθή εδάφη, στενά συνδεδεμένα με τις λάβες. Στην επαρχία Αμμοχώστου τα εδάφη αυτά βρίσκονται βόρεια του χωριού Πλατάνι, βόρεια του χωριού Πλατανισσός και σε μια μικρή έκταση μεταξύ Αγίας Τριάδας και Κοροβιών.

δ) Ξερορεντζίνες και ρεντζίνες: Οι ξερορεντζίνες είναι εδάφη που σχηματίστηκαν πάνω σε ασβεστολιθικές, μαργαϊκές ή άλλες ασβεστούχες αποθέσεις. Είναι συνήθως βαριά εδάφη, στερούνται οργανικών ουσιών και έχουν γκριζοφαιό ή κιτρινοφαιό χρώμα. Στην επαρχία Αμμοχώστου οι ξερορεντζίνες καταλαμβάνουν μια μεγάλη έκταση στην Καρπασία, είναι δε διαδεδομένες στις βόρειες και νότιες υπώρειες του Πενταδάκτυλου.

Οι ρεντζίνες βρίσκονται κυρίως στην ανατολική οροσειρά του Πενταδάκτυλου. Τα εδάφη με βόρεια θέα έχουν ένα σκούρο Α. ορίζοντα, πλούσιο σε οργανικές ουσίες, ενώ εκείνα με νότια θέα είναι λιγότερο πλούσια σε τέτοιες ουσίες.

ε) Προσχωσιγενή εδάφη: Είναι βαριά (αργιλλοπηλώδη) εδάφη και έχουν επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τις μάργες της Κυθρέας, που βρίσκονται στο βόρειο τμήμα. Μεταξύ των προσχωσιγενών ή αλλουβιακών εδαφών, όπως διαφορετικά ονομάζονται, υπάρχουν αλμυρά εδάφη που κυρίως οφείλονται στην παρουσία υψηλής υδάτινης στάθμης, ή στην υπεράντληση του υδροφόρου στρώματος, που με τη σειρά του επιτρέπει στο θαλάσσιο νερό να εισχωρήσει σ' αυτό. Στην επαρχία Αμμοχώστου τα εδάφη αυτά κυρίως βρίσκονται στην Μεσαορία, εκτός από τις μικρές εκτάσεις άλλων εδαφών που βρίσκονται σ' αυτή και για τις οποίες έγινε ήδη μνεία.

στ) Ερυθρογή: Κυρίως οφείλεται στην αποσάθρωση των πυριγενών κροκαλών που μεταφέρθηκαν από το πυριγενές σύμπλεγμα του Τροόδους. Συνήθως είναι αναμειγμένη με ασβεστολιθικές αποθέσεις και μοιάζει με τα εδάφη τέρρα ρόζα ως προς το χρώμα, αν και διαφέρει στους ορίζοντές της. Τα εδάφη αυτά καταλαμβάνουν πολύ μικρή έκταση στα νότια της Άσσιας και της Αφάνειας.

ζ) Ασβεστούχα: Είναι τα εδάφη που σχηματίστηκαν με την μηχανική αποσάθρωση των ασβεστολιθικών σχηματισμών Λαπήθου και Πάχνας. Τα εδάφη έχουν το γνωστό άσπρο χρώμα, περιέχουν πολλά χαλίκια από το υποκείμενο ασβεστολιθικό πέτρωμα, στερούνται οργανικών ουσιών και ευκολοδιαλύονται στο νερό. Στην επαρχία Αμμοχώστου απαντώνται μόνο σε πολύ μικρή έκταση στα νότια της Λύσης.

η) Αιολικά ή ανεμογενή εδάφη: Πρόκειται για αιολικές αποθέσεις, κάποτε αρκετού πάχους, που αποτελούνται από άμμο της θάλασσας. Κάποτε ο άμμος αυτός μεταφέρεται σε αρκετή απόσταση στο εσωτερικό από τους ανέμους. Θίνες ή αμμόλοφοι βρίσκονται σε αρκετές περιοχές κι είναι συνήθως ασταθή εδάφη και ακατάλληλα για γεωργική εκμετάλλευση. Συναντώνται κοντά στην Αγία Νάπα, σε μια στενή παράκτια λωρίδα βόρεια της Σαλαμίνος μέχρι το Τρίκωμο, σε μια στενή διακεκομμένη παράκτια λωρίδα μεταξύ ακρωτηρίου Ελαίας και Νέτας, γύρω από τον όρμο Ροννά και σε αρκετές άλλες μικρές εκτάσεις κατά μήκος των ακτών.