Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Πριν από την τουρκική εισβολή του 1974, το λιμάνι της Αμμοχώστου ήταν το κύριο λιμάνι της Κύπρου κι ένας από τους σημαντικούς παράγοντες της ανάπτυξης της πόλης. Βρίσκεται ακριβώς έξω από τα τείχη της παλαιάς πόλης, ακριβώς απάναντι από την Πύλη της Θάλασσας. Όπως είναι γνωστό στον Μεσαίωνα η είσοδος στα λιμάνια προστατευόταν συνήθως από δυο πύργους κι έκλεινε με αλυσίδα. Πάνω σε αυτό το πρότυπο κατασκευάστηκε και το λιμάνι της Αμμοχώστου. Ο πύργος που βρισκόταν στο τέρμα του προστατευτικού λιμενοβραχίονα, δεν υπάρχει πια, ενώ μέρος του πύργου στην πλευρά της στεριάς ξανακτίστηκε.

Κατά τον Μεσαίωνα το λιμάνι αυτό ήταν όχι μόνο σημαντικότατο για εμπορικούς σκοπούς, αλλά και καταφύγιο πολεμικών καραβιών.

Πολύ κοντά στο λιμάνι υπήρχε ναυπηγείο κι η μεταξύ τους επικοινωνία γινόταν με θαλάσσια δίοδο. Ο Μαρίτι γράφει ότι στο λιμάνι της Αμμοχώστου κατασκεύαζαν γαλέρες. Μόνο μερικά ερείπια θυμίζουν το ναυπηγείο εκείνο.

Με την Τουρκοκρατία, το λιμάνι της Αμμοχώστου έπαψε να θεωρείται εμπορικό. Το εμπόριο του νησιού γινόταν κυρίως μέσω των λιμανιών της Λεμεσού και της Λάρνακας, όπου είχαν τις έδρες τους τα ξένα προξενεία.

Κατά την Αγγλοκρατία έγιναν στο λιμάνι της Αμμοχώστου διάφορα έργα εκσυγχρονισμού του, ενώ μέχρι σ' αυτό κατέληγε κι ο σιδηρόδρομος, πράγμα που εξυπηρετούσε τη διακίνηση επιβατών και κυρίως εμπορευμάτων.

Το σύγχρονο λιμάνι της Αμμοχώστου αποτελείται από δυο τμήματα:

α) Το εσωτερικό (παλαιό): Είναι φυσικό λιμάνι με αποβάθρα μήκους 540 μ. και ύψος πάνω από την επιφάνεια του νερού 1,80 μ. Το βάθος του νερού σ' όλο το μήκος της αποβάθρας είναι 7,30 μ. Το μήκος της προκυμαίας είναι σχεδόν 100 μ. Είναι χωρητικότητας 5-6 πλοίων. Επίσης υπάρχει αγκυροβολείο για μικρά σκάφη (ψαροκάικα κλπ.). Ο ανοικτός αποθηκευτικός χώρος του λιμανιού είναι 1.025 μ.² και των ανοικτών υπόστεγων 1.270 μ.²

β) Το εξωτερικό (νέο): Το λιμάνι αυτό αποτελεί επέκταση του εσωτερικού λιμανιού, και άρχισε τη λειτουργία του το 1965. Η αποβάθρα του έχει 655 μ. μήκος και 1,80 μ. ύψος πάνω από την επιφάνεια του νερού. Το βαθύτερο σημείο είναι 9,75 μ. Οι αποθήκες στο εξωτερικό λιμάνι έχουν έκταση 7.664 μ.² με αποθηκευτικό ανοικτό χώρο 33.220 μ.2. Το αγκυροβολείο του λιμανιού έχει βάθος από 0-7,30 μετρά.

Με την επέκταση του 1965 το λιμάνι υπερδιπλασίασε την χωρητικότητά του και μπορούσε πριν από την εισβολή να δέχεται 16-18 πλοία συγχρόνως.

Τόσο οι εισαγωγές όσο κι οι εξαγωγές από το λιμάνι της Αμμοχώστου διαρκώς αυξάνονταν πριν από την εισβολή. Ενώ οι εισαγωγές το 1971 ήταν 462.634 τόνοι, το 1973 υπερδιπλασιάστηκαν και έφθασαν τους 1.031.577 τόνους. Τα κυριότερα είδη εισαγωγής ήσαν μηχανήματα, σίδηρος, τσιμέντα, αυτοκίνητα, λάδια, λιπάσματα και οικοδομικά υλικά.

Οι σπουδαιότερες εξαγωγές ήσαν γεωργικά προϊόντα, εσπεριδοειδή, πατάτες, καρότα, χαρούπια και σταφύλια.

Το 1971 οι εξαγωγές ήσαν 447.520 τόνοι. Το 1973 αυξήθηκαν σε 491.512 τόνους. Τον ίδιο χρόνο το 48,6% του εισαγωγικού εμπορίου από τα λιμάνια του νησιού, συμπεριλαμβανομένων και των πετρελαιοειδών, γινόταν από το λιμάνι της Αμμοχώστου. Οι εξαγωγές από το λιμάνι, συμπεριλαμβανομένων των μεταλλευμάτων, αντιπροσώπευαν το 42,7%. Από το λιμάνι της Αμμοχώστου διακινούνταν και πολλοί επιβάτες.

Ο πιο κάτω πίνακας είναι ενδεικτικός της διακίνησης επιβατών των λιμανιών της Κύπρου για το 1973:

                       Αφίξεις          Αναχωρήσεις     Transit

Λεμεσός          16.102               18.430            24.573

Λάρνακα             293                    187                 800

Αμμόχωστος   16.977              17.394             36.515

Το 1973 το λιμάνι της Αμμοχώστου εργοδοτούσε τους πιο πολλούς υπαλλήλους, από όλες τις επιχειρήσεις της πόλης.

Τα ακόλουθα στοιχεία αφορούν την κίνηση στο κατεχόμενο λιμάνι της Αμμοχώστου κατά το 1986:

α) Αφίξεις

1. Καράβια : 5.031

2. Επιβάτες: 88.131

3. Φορτίο : 250.222 τόνοι

β) Αναχωρήσεις

1. Καράβια : 4.206

2. Επιβάτες : 81.571

3. Φορτίο : 175.489 τόνοι.

Οι πρώτες βιομηχανικές μονάδες της Αμμοχώστου εγκαταστάθηκαν κοντά στο λιμάνι. Σ' αυτό συνέβαλαν η ευκολία στην εξασφάλιση των πρώτων υλών και η εξαγωγή των επεξεργασμένων προϊόντων σε συνδυασμό με την εύκολη διακίνηση.