Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Οι ήρωες που συνηθέστερα αναφέρονται στα κυπριακά ακριτικά τραγούδια είναι ο Ανδρόνικος, τα τρία αδέλφια Θεοφύλακτος, Αλιάντρης και Μανώλης, ο Νικηφόρος, ο Φουκάς, ο Κωσταντάς (Κωσταντής ή Κωνσταντίνος), ο Αρέστης ή Αρεστόπουλλον και ο πατέρας του Αζγουρής (=Αρμούρης), ο Προσφύρκας(=Πορφύρης), ο Διγενής, ο Γιαννάτζης, το Σκληρόπουλλον, το Αδδρειόπουλλον, το Φτερόπουλλον, το Ζουρόπουλλον (=Σγουρόπουλλον), το «μωρόν» και ο Σιλιοπαππούς ή Φιλοπαππούς (= < EM> Φιλόπαππος< /EM>), γέρος σοφός ακρίτης.

Αναφέρονται επίσης η κόρη του Αλιάντρη, η γυναίκα του Κωσταντά, η γυναίκα τ' Ανδρόνικου, η (Ε)μίρισσα, Κατσίγγανοι, ο βασιλέας χωρίς όνομα, πατέρας, μητέρα και αδελφοί, επίσης χωρίς όνομα, και πολλοί άλλοι.

Γύρω από τους κυριότερους ήρωες που πρωταγωνιστούν στα ποιήματα και αναδεικνύονται νικητές στις διάφορες αναμετρήσεις με τους αντιπάλους τους σχηματίζεται ένας κύκλος ποιημάτων γύρω από ένα ή περισσότερα βασικά θέματα. Με βάση αυτούς τους κύριους πρωταγωνιστές σχηματίζονται οι ακόλουθοι ηρωικοί κύκλοι:

α) των τριών αδελφών

β) του μωρού (Γιου του Αζγουρή ή του Ανδρόνικου)

γ) του Κωσταντά

δ) του Προσφύρκα και

ε) του Διγενή.

Οι αντίπαλοι προς τους οποίους αναμετρούνται οι ήρωες είναι οι ακόλουθοι:

α) ολόκληρα φουσάτα Σαρακηνών ή και Τούρκων, άλλων ακριτών ή και του βασιλιά

β) ο τερατώδης Σαρατζ΄ηνός

γ) θηρία και τέρατα: λιόντες, δράκοντες, τεράστια φίδια, ο Κάβουρας και ο Δράκοντας

δ) άλλοι αντίπαλοι ακρίτες, ακόμα και αδέλφια, ο πεθερός, ο θείος ή ο ανεψιός

ε) ο Χάρος που μαζί του παλεύει ο Διγενής.

Οι διάφοροι συλλέκτες και καταγραφείς των κυπριακών ακριτικών δεν ακολούθησαν ομοιόμορφο σύστημα στην ονομασία των διαφόρων ποιημάτων και έτσι πολλοί τίτλοι είναι παραπλανητικοί. Το Άσμα Αντρόνικου ή Το Μωρόν. Το τραγούδι Ο Αζγουρής (Π. Ξιούτας, αρ. 2 σελ. 62 -70), έπρεπε να έχει τίτλο Το Αρεστόπουλλον ή Ο γιος του Αζγουρή .κλπ.